Friese Nazi-jager Jack Kooistra (94) overleden

DE WESTEREEN – De Friese nazi-jager Jack Kooistra is overleden. Dat meldt zijn familie aan Omrop Fryslân. Kooistra is 94 jaar oud geworden.

Kooistra was tot op hoge leeftijd actief als journalist voor het Friesch Dagblad en schreef boeken over slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en over soldaten die in Nederlands-Indië sneuvelden. Landelijke bekendheid kreeg Kooistra door zijn speurwerk naar nationaal-socialisten die na de oorlog niet berecht waren. Vanwege dat werk kreeg hij de bijnaam ‘De Friese Wiesenthal’. De eerste oorlogsmisdadiger die hij opspoorde, was Jacob Luitjens, bijgenaamd: De schrik van Roden. Canada wees Luitjens uit die daarna in Nederland werd veroordeeld tot 28 maanden gevangenisstraf.

In 1993 ging Kooistra met het televisieprogramma Reporter van de KRO naar Duitsland om de oorlogsmisdadiger Herbertus Bikker (‘de beul van Ommen’) te confronteren met zijn verleden.

Jack Kooistra werd op 24 maart 1930 geboren in De Westereen. Al in 1940, op zijn tiende, begon hij met het opschrijven van namen van gesneuvelde militairen. Daarna haalde hij uit Nederlandse kranten namen van mensen die op een of andere manier door oorlogsgeweld om het leven waren gekomen. Aan het eind van de oorlog had Kooistra 3.000 tot 4.000 namen opgeschreven. Later kwamen er tienduizenden bij. De namen schreef hij op kaartjes die hij thuis in Leeuwarden bewaarde. In 2019 had hij bijna 180.000 kaartjes. Het hele archief van Kooistra is naar het privémuseum Militair Mobiel Depot in Loosdrecht gebracht. Daar is ook een tentoonstelling te zien over zijn leven en werk. Kooistra bracht in december 2023 zelf nog een paar honderd kaartjes met de zogenaamde Wensambulance naar Loosdrecht. “Zolang mijn hoofd goed is, ga ik door”, zei hij.

Tekst loopt door onder de afbeelding:

“Mijn huis werd ook wel Huize Lijkzicht genoemd”, zei Koostra. “Familieleden zeiden: ‘Kom, we gaan naar oom, naar Huize Lijkzicht.’ Als je in mijn archief kijkt, dan zijn het allemaal documenten en informatie over doden en oorlogsmisdadigers. Je kunt het zo gek niet bedenken. Ik weet soms zelf niet meer wat ik wil en wat ik niet heb.” Elke dag was hij met de namen van omgekomen personen bezig en met het opsporen van misdadigers. Hij vond het vooral belangrijk om te registreren en die informatie te bewaren voor volgende generaties.

Journalist

Kooistra werkte 43 jaar als rechtbankjournalist voor het Friesch Dagblad. In 2011 ging de toen 81-jarige journalist met pensioen. “Als je bij elk slachtoffer denkt: ze hebben een vader en een moeder, een broer en een zus, een opa en oma, dan kun je dit werk niet doen. Je moet zo buiten je eigen denken te werk gaan, anders kun je dit niet doen. Je moet gewoon vakmatig, stomweg registreren.”

Boeken

Kooistra heeft meerdere boeken geschreven. In 2005 verscheen Een laatste saluut, een boek met de namen van alle Friezen die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog. Het vervolg verscheen in 2008: Strijders, onderdrukkers en bevrijders. In dat boek zijn de namen opgenomen van in Fryslân omgekomen geallieerden, Duitsers, sneuvelde Friese militairen en vermisten. Verder staat er een lijst in van door het verzet geliquideerde verraders, oorlogsmisdadigers en anderen die na de oorlog werden veroordeeld. In 2009 verscheen Recht op wraak, met verhalen over liquidaties door het Nederlandse verzet in de Tweede Wereldoorlog. Kooistra werd zelf ook onderwerp van een boek. Klaas Jansma schreef een biografie over hem: De hardloper, die in 2009 verscheen.

Tekst loopt door onder de afbeelding:

Vooral voor zijn werk over de Tweede Wereldoorlog kreeg Jack Kooistra meerdere onderscheidingen. Prinses Beatrix speldde hem in 2016 een Zilveren Anjer op voor zijn werk als ‘chroniqueur’ van de Tweede Wereldoorlog, door oorlogsslachtoffers een gezicht te geven, en voor zijn inzet om oorlogsmisdadigers op te sporen.

Kooistra was sinds 1998 Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. In augustus 2014 werd hij bevorderd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn bijzondere verdiensten.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail