BLIJE/DOKKUM – ,,Ik zie het als een voorrecht om het laatste eindje van een levensweg samen met de familie mee te kunnen lopen.” Joke de Jong uit Blije is één van de vrijwilligers waar de Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Noordoost Friesland (kortweg VPTZ NOF) op draait. Als vrijwilligster zit ze aan het bed bij mensen in hun laatste levensfase, om bij hen te waken.
VPTZ NOF wordt vaak ingeschakeld op aanraden van de thuiszorg of huisarts. Zij constateren dat het zorgen voor een naaste een te zware belasting is geworden voor de familie of overige mantelzorgers. Eén van de coördinatoren komt vervolgens langs voor een intakegesprek, waarna meerdere vrijwilligers worden ingeschakeld om een aantal nachten om en om te waken. VPTZ NOF is actief in de gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel, waardoor het een groot gebied bedient, van Blije tot Burum en van Moddergat tot Feanwâlden.
Joke: ,,Het waken houdt letterlijk in dat je waakt bij iemands bed. Soms houd je een hele nacht iemands hand vast, als diegene daar behoefte aan heeft. Een andere keer slaapt diegene, waardoor je de tijd doorkomt door iets te lezen. Met familie maak je voorafgaand aan de nacht afspraken over het verloop van de nacht. In welke kamer slapen zij? Wat moet er veranderen in de situatie willen zij gewekt worden? Het feit dat familie weet dat ze gewekt zullen worden op het moment dat het nodig is, geeft hen vaak al veel rust. Daardoor weten ze dat ze er zullen zijn op het moment van afscheid, en dat ze daar niet doorheen zullen slapen. Want dat is waar men vaak bang voor is als men gaat slapen.”
Vrijwilligers van de VPTZ doen dit vrijwilligerswerk dus met name om de familie en andere naasten te ontlasten in hun zorgtaak. Vaak is er sprake van een langdurig ziekteproces en lopen de naasten al op hun tenen wanneer de VPTZ wordt ingeschakeld. ,,Je wordt – als wildvreemde – door de familie toegelaten in een hele intieme situatie, en dat is voor de familie vaak niet gemakkelijk. Men voelt het soms als falen, maar zo zien wij dat absoluut niet. Het is jezelf de rust gunnen die je nodig hebt om er ook de volgende dag weer voor die naaste te kunnen zijn. Dat mensen ons toelaten in zo’n intieme situatie is wat ik zo bijzonder aan dit vrijwilligerswerk vind. Dat ik dit vrijwilligerswerk mag doen zie ik dan ook als een verrijking voor mezelf.”
De VPTZ kan nog een heleboel vrijwilligers gebruiken om aan alle aanvragen te voldoen. Om vrijwilliger te kunnen worden bij de VPTZ hoef je geen medische- of zorgopleiding gevolgd te hebben. ,,Het is simpelweg ER ZIJN voor een ander en luisteren naar die ander. Wij zullen nooit de leiding nemen, wij sturen niet. We passen ons aan aan de situatie. Je hoeft dus geen ervaring in de zorg te hebben of medische kennis te hebben.” Wat veel van de vrijwilligers bij de VPTZ gemeen hebben is dat ze ervaringsdeskundige zijn; veel van hen weten hoe zwaar het kan zijn om de laatste levensfase van een geliefde of familielid te begeleiden. ,,Maar die ervaring hoef je absoluut niet te hebben om een goede vrijwilliger te kunnen zijn.”
Vrijwilligers worden goed begeleid bij hun werkzaamheden. Zo worden ze voorafgaand aan een inzet bijgepraat over de situatie waarin zij terechtkomen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het ziektebeeld, maar ook om hele andere praktische zaken. Na een nacht waken worden vrijwilligers gebeld door één van de coördinatoren om de inzet door te praten. ,,Ook al doe je het werk alleen, je staat er niet alleen voor”, aldus Joke.
,,Veel mensen zeggen: ‘Waken? Dat is niets voor mij. Wie wil er nu met de dood bezig zijn?’ of men vindt het een beetje eng. Ik zie dat anders, je bent niet zozeer met de dood bezig, maar met de familie eromheen.”
Wilt u meer informatie over dit bijzondere vrijwilligerswerk of gebruik maken van de diensten van VPTZ? Neem dan contact op met 06-22141296 of 06-12067950 of info@vptz-nofriesland.nl.