LEEUWARDEN – De kans dat iemand je online probeert op te lichten, is vandaag de dag best groot. Denk bijvoorbeeld aan nepwebwinkels, die wel jouw geld aannemen, maar nooit het bestelde product leveren. Of WhatsApp-berichten van kinderen die zogenaamd hun telefoon zijn verloren, of wildvreemden die je een droombaan aanbieden. In 2023 overkwam het 9% van de Nederlanders. Zij ontdekten de kwade intenties te laat en raakten hun geld en gegevens kwijt aan criminelen.
Je kunt een aantal dingen doen om te voorkomen dat je slachtoffer wordt van online oplichting. Denk aan goed onderzoek doen, nergens op klikken en internetten via een VPN-verbinding. Maar daarover later meer. Allereerst is het belangrijk dat je online oplichting op tijd herkent:
Bij phishing hengelen oplichters ook echt naar de gegevens en het geld van hun slachtoffers. Ze gebruiken een grote hoofdprijs, een dreigende boete of een probleem met je bankrekening als aas. Daarbij doen ze zich voor als een persoon of instantie van wie je dergelijke berichten misschien ook zou verwachten, zoals het CJIB of je bank. Er is altijd sprake van een dringende situatie en de berichten bevatten links of bijlages. Via de link word je naar een nepwebsite gestuurd. De oplichter hoopt dan dat je daar je wachtwoord, pincode of andere vertrouwelijke gegevens achterlaat. Of je wordt meteen doorgestuurd naar een betaalomgeving die dus gekoppeld is aan de bankrekening van de oplichter.
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) is onlangs nog een campagne gestart vanwege het toenemende aantal meldingen van beleggingsfraude. Slachtoffers ontvangen een telefoontje of een bericht van iemand die beleggingsvoorstel doet waar je geen nee tegen kunt zeggen. De investering is 100% risicoloos. Om in de gigantische winsten te kunnen delen, moet er wel snel een beslissing gemaakt worden. Het slachtoffer investeert en verneemt niets meer van de zogenaamde beleggingsadviseur. En als het slachtoffer beseft dat hij is opgelicht, volgt er ineens een telefoontje van een zogenaamde jurist die wil helpen het verloren bedrag weer terug te krijgen.
Bij datingfraude worden slachtoffers benaderd door aantrekkelijk uitziende online profielen die hen overladen met complimenten. De profielfoto komt natuurlijk niet overeen met die van de persoon achter de computer, maar is ergens van het internet geplukt. Het doel is om het vertrouwen van het slachtoffer te wekken en romantische gevoelens op te wekken. Als het slachtoffer uiteindelijk gelooft dat er sprake is van een liefdesrelatie, begint de oplichter om geld te vragen.
Als je een poging tot oplichting op tijd doorziet, voorkom je natuurlijk al dat je slachtoffer wordt. Met deze tips blijf je nog beter beschermd tegen online scams en andere malafide internetpraktijken:
Controleer altijd wie er achter het bericht of telefoontje zit dat je hebt ontvangen. Let op vreemde e-mailadressen met voornamen, getallen en een suffix dat niet overeenkomt met de officiële website. Lees klantbeoordelingen voordat je met een webshop in zee gaat. En pak zelf de telefoon om het officiële nummer te draaien als je het niet helemaal vertrouwt. Klik in ieder geval nooit zomaar op een link of een bijlage in een bericht.
Wees terughoudend met het online delen van gegevens. Je kunt je afvragen of je voor een bepaalde website ook echt je telefoonnummer en geboortedatum in moet vullen. Laat deze gegevens ook liever weg uit profielen op social media.
Ook met een VPN kun je grote sprongen maken op het gebied van digitale veiligheid en privacy. Een VPN is eenvoudig in te schakelen en zorgt voor een versleutelde uitwisseling van data. Als het hackers lukt je gecodeerde gegevens te onderscheppen, kunnen ze deze niet lezen. Een VPN verandert ook je IP-adres, waardoor je werkelijke IP-adres niet meer makkelijk te achterhalen is.