Vooral Friezen en Drenten tegen grote wind- en zonneparken

LEEUWARDEN – Geen zonnepanelen meer op landbouwgrond. Daartoe besloot minister De Jonge vorige maand. Per 1 januari 2024 worden er wat hem betreft, ‘uitzonderingen daargelaten’, geen vergunningen meer verleend voor het plaatsen van zonnepanelen op velden. Bijna de helft van Nederland juicht dit besluit van harte toe. Op een stelling van energiebedrijf Zonneplan – ‘Ik vind dat duurzame energieprojecten de natuurlijke schoonheid van het landschap verpesten’ – reageerde liefst 47 procent van de 2000 ondervraagde Nederlanders instemmend. Minder dan een kwart is het ermee oneens. Opmerkelijk detail: op het moment dat het hen direct financieel voordeel oplevert, ziet het gros geen probleem meer.

Niet geheel verrassend zijn het vooral de inwoners van provincies met veel landbouwgrond die het overduidelijk met de stelling eens zijn. Drenten zijn met ruim 64 procent de grootste tegenstanders van de aanblik van wind- en zonneparken. Maar ook in Friesland en Groningen is een ruime meerderheid deze mening toegedaan. Inwoners van het stedelijke Noord-Holland hebben er het minste moeite mee. Desondanks zijn er ook in deze provincie meer tegen- dan voorstanders te vinden.

Financieel meeprofiteren

Het feit dat de meeste Nederlanders windmolens en zonnepanelen op groene velden onooglijk vinden, wil niet per definitie zeggen dat zij ook tegen deze vormen van duurzame energieopwekking zijn. Sterker nog: het onderzoek van Zonneplan toont aan dat meer dan de helft van Nederland best naast een windmolenpark wil wonen als zij ook kunnen meeprofiteren van de goedkope groene stroom die zo’n park oplevert. Ook valt op dat men bij deze stelling behoorlijk uitgesproken is: minder dan 10 procent antwoordde ‘neutraal’, de rest is óf voor óf tegen. In de provincies Drenthe, Overijssel en Friesland wonen de meeste voorstanders.

In de praktijk is dit overigens niet het geval, zo legt woordvoerder Frank Breukelman van Zonneplan uit. “Ondanks dat je bij bepaalde energiebedrijven op papier ‘groene stroom van de boer’ kunt afnemen, is in de praktijk iedereen aangesloten op hetzelfde elektriciteitsnet. Je hebt dus zelf geen invloed op de ‘kleur’ van jouw stroom, tenzij je je verbruik heel bewust aanpast aan momenten waarop het flink waait of de zon schijnt. Maar dan nog heeft dit geen invloed op de prijs, tenzij je gebruikmaakt van een dynamisch energiecontract.”

Politiek eensgestemd

Het gros van de politieke partijen is het ermee eens dat landbouwgrond niet de meeste ideale bestemming is voor zonnepanelen en windmolens. De BBB is wellicht nog het meest uitgesproken in haar verkiezingsprogramma: “Duurzame energie brengt nu heel veel landschapsvervuiling met zich mee. Land en zee staan vol met windturbines en hele stukken vruchtbare landbouwgrond worden opgeofferd voor zonnepanelen.” Maar ook GroenLinks-PvdA ziet liever daken bedekt worden met zonnepanelen. Wat deze partij betreft “komen zonnepanelen op de lijst met verplichte energiebesparende maatregelen voor eigenaren van grote gebouwen.”