VIDEO: Vrij spel voor criminelen op Noordoost-Friese platteland: “Pakkans te klein”

NOORDOOST-FRYSLAN – Criminele netwerken hebben bijna vrij spel op het Friese platteland. Ze vormen daarmee een bedreiging voor de rechtsstaat. Dat blijkt uit het rapport Ondermijning in Fryslân, dat gemaakt is in opdracht van de Friese gemeenten.

Overheden maken zich steeds meer zorgen over ondermijnende activiteiten. Fryslân wordt bij die activiteiten niet gespaard, zo schrijft Omrop Fryslân. In sommige gebieden zijn de inkomens laag. Daardoor zijn die gebieden aantrekkelijk voor criminelen. Daar komt bij dat in Fryslân een groot buitengebied is waar in verhouding weinig mensen wonen. Dat maakt het opsporen van criminele activiteiten, zoals de productie van drugs, lastig.

Tekst loopt door onder de video

Wat is ondermijning?

Bij ondermijning gebruiken criminelen legale bedrijven en diensten voor hun criminele activiteiten. De grenzen tussen de ‘gewone’ maatschappij en de onderwereld vervagen dan. De criminelen huren of kopen gebouwen en richten bedrijven op voor hun activiteiten. Daar hebben ze dan hulp voor nodig van bijvoorbeeld administratiekantoren. Dat verzwakt en ontregelt de maatschappij.

Aanscherping controles in het Zuiden van Nederland

De zorgen zijn niet onterecht. Criminele activiteiten verplaatsen zich vanuit het zuiden naar het noorden. Dat heeft te maken met een strengere aanpak in bijvoorbeeld Brabant, waar veel drugslabs zaten. Maar ook in de haven van Rotterdam zijn controles aangescherpt. In Harlingen waarschuwt burgemeester Ina Sjerps al langer voor de komst van criminelen. Begin dit jaar werd er in de haven een onderwaterscooter aangetroffen die mogelijk gebruikt is bij drugssmokkel.

Buitengebieden ‘ideaal’ voor criminele activiteiten

De onderzoekers zien dat gevaar. Fryslân heeft een goede infrastructuur: de wegen zijn goed en er zijn ook havens waar gebruik van kan worden gemaakt. Dat maakt de provincie, met name de buitengebieden, ideaal voor criminele activiteiten.

Om daar iets tegen te doen moet beter samengewerkt worden, vinden de onderzoekers. Informatie moet worden gedeeld en ook de coördinatie tussen politie en gemeenten moet beter. Een ander aandachtspunt is dat inwoners zich beter bewust moeten zijn van de gevaren van zulke activiteiten. Zo zijn er al meerdere drugslaboratoria ontploft en zorgt het dumpen van drugsafval voor ernstige milieuproblemen.

Acceptatie in plaatsen met sterke autonomie

In sommige gevallen is ook sprake van acceptatie, vooral als het gaat om hennepteelt. Dat valt ook op in de economisch zwakkere gebieden in de provincie: Noord- en Noordoost-Fryslân. Op sommige plekken daar is sprake van een sterke autonomie: mensen kunnen zichzelf wel redden, is het idee. De overheid staat op afstand en de mensen willen dat graag zo houden. Dat uit zich volgens de onderzoekers in acceptatie van drugsgebruik, handel en onder andere ook rijden onder invloed.

De onderzoekers vinden dan ook dat de gemeenten moeten inzetten op het steunen van die kwetsbare gebieden om zo criminaliteit te voorkomen, maar ook om te bestrijden. Een van de aanbevelingen is dan ook om meer toezicht in te voeren. Het kan gaan om mensen die zich bezighouden met handhaving, maar ook met milieutoezicht. Volgens de onderzoekers is er in alle Friese gemeenten behoefte aan meer capaciteit.

‘Ontvlechting zorgt voor tijdelijke stilstand’

Volgens de onderzoekers zorgt het ontvlechten van gemeenten, zoals Noardeast-Fryslân en Dantumadiel eind 2023, voor een tijdelijke stilstand in de ontwikkeling van de gemeentelijke veiligheidsorganisatie. “Terwijl die juist verder ontwikkeld moet worden; alleen al vanwege de ambities die qua ondermijningsaanpak liggen besloten in de Friese norm.” Ook de ontvlechting van Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen neemt veel tijd in beslag, waardoor er niet wordt doorontwikkeld.

Een provinciale drugsaanpak

De onderzoekers vinden dat de gemeenten snel aan de slag moeten met de aanpak van drugsproductie en -gebruik. Er moet voorlichting komen op scholen, in de horeca en onder toeristen om te voorkomen dat ze drugs gebruiken. Bovendien moeten politie en justitie meer aan de bak, is het advies. De pakkans voor de handel en de productie van drugs moet worden verhoogd.

Meer integraal overleg en training nodig

Binnen gemeenten zelf moet ook iets veranderen: alle afdelingen die te maken hebben met ondermijning moeten regelmatig overleggen. Dat geldt ook voor de samenwerking met andere gemeenten en de politie. Het gaat er hoofdzakelijk om dat informatie gedeeld wordt. Daarnaast moeten ambtenaren, maar ook bestuurders en raadsleden, getraind worden in hoe ze ondermijning kunnen aanpakken en voorkomen.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail