AMELAND – Natuurparel op het Waddeneiland. Maar dat is niet natuurlijk gegaan, het gebied moest ervoor zo’n drieënhalf jaar geleden behoorlijk over de kop. Zo schrijft Omrop Fryslan.
Er moest voor geplagd en gegraven worden. Dat wil zeggen, de bovenlaag van de vegetatie werd weggehaald en in de duinen zijn kerven gemaakt. Zo kan er weer kalkrijk zand het gebied binnenstuiven.
Op veel plekken op de Waddeneilanden is deze dynamiek er niet meer omdat de duinen in de zeereep ook het achterliggende gebied veilig moeten houden. Maar gaandeweg is er een nieuw evenwicht gevonden tussen veiligheid en een iets meer natuurlijke situatie.
Dieper het Hagedoornveld in liggen plassen met zoet water, door de natte winter, lente en zomer bijna wat meer dan eerder gedacht. Struiken en bomen zijn teruggezet zodat er open, langzaam overlopende overgangen zijn ontstaan van nat naar droger land.
Juist die overgangen hebben soms het rijkste leven. De biodiversiteit in het gebied is toegenomen.
Het hoofd van natuurbeheerder Staatsbosbeheer op het eiland Marjan Veenendaal is tevreden over hoe het gebied zich nu heeft ontwikkeld: “Het heeft zeker geholpen en we zijn er eigenlijk heel blij mee over hoe het er nu allemaal uitziet.”
Ook voor mensen die wat minder met de natuur hebben, is het een aantrekkelijk landschap. De fietsroute in het gebied is eerder ook wat omgelegd om zo minder last te hebben van water. Al lukte die opzet dit jaar niet helemaal.
Maar het gebied blijft een stuk opener, ziet ook Veenendaal: “De kerven blijven mooi open. Het zand komt binnen waaien en de planten ontwikkelen zich goed. Je ziet weer duinviooltjes en dat is weer goed voor de vlinders.”
“De natte plekken achterin het veld hebben zich ook heel mooi ontwikkeld. Er ontstaan weer orchideeën zoals de bijenorchis of het hondskruid, maar die natte plekken lokken ook veel vogels.”
“We hadden het afgelopen jaar hier ineens een paartje steltkluten rondlopen. Ze hebben hier niet gebroed, maar ze zijn er dan wel. Dat komt misschien ook wel wat door de natte omstandigheden.”
Wat ook heel speciaal is, is dat de schatekster weer terug is gekomen als broedvogel. Insecteneters hebben het nu beter. Al zit de tapuit nu even in een dipje. Iets wat trouwens ook op het vaste land in het Drents Friese Wold te zien is waar veel minder vogels terugkwamen uit de overwinteringsgebieden.
Maar er broeden ook wulpen en waterlammetjes in het Amelander natuurgebied.
Foto: Omrop Fryslân, Remco de Vries
Het werk is echter nog niet klaar. Alle oorzaken van hoe het gebied ooit verruigd is, zijn er natuurlijk nog steeds. Dus houdt Rijkswaterstaat bijvoorbeeld de kerven in de duinen open en moet er verderop ook wel wat gebeuren.
Veenendaal: “Je hoopt inderdaad dat het zo lang mogelijk open blijft, maar soms heb je daar inderdaad weer een machine voor nodig. Die proberen we wel zo weinig mogelijk in te zetten.”
Een andere mogelijke oplossing is het weiden van vee dat eerder ook buiten de polders veel meer werd gedaan en wat boeren momenteel bijvoorbeeld nog steeds doen op het Nieuwlandsriet; het kweldergebied voor het Oerd waar de boeren van Buren rechten hebben.
Foto: Omrop Fryslân, Remco de Vries
“We hebben er bijvoorbeeld de koeien en de landgeiten in gezet”, zegt Veenendaal. “Die doen perfect werk. Die houden de boel mooi kaal, dat landschap is ook juist voor de grauwe klauwier een perfecte omgeving.”
Nu het hier zo goed werkt, ligt de vraag voor de hand of er meer gebieden op het eiland eenzelfde soort ingreep verdienen. Veenendaal denkt daarbij aan het Noordwestelijke deel van het eiland.
“Maar dat moet altijd in goed overleg want de veiligheid staat voorop en dat is iets wat we hier ook hebben afgewogen.”