REGIO – “Dan sjogge je freedtemiddei in online-brief, sorry menear yn watfoar gebiet jo ek sitte, wy sette de skjirre der yn”, biologisch melkveehouder Renze Roorda uit Veenklooster kan er met zijn hoofd niet bij. De stikstofkaart van Minister Christianne van der Wal, zorgt voor erg veel onrust binnen de agrarische sector. De stikstofdepositie, moet volgens de kaart 12 tot 95 procent afnemen in natuurgebieden.
Roorda daarover: “At se betinke om fan it Feankleasterbosk in Natura 2000-gebiet te meitsjen, hingje ik ek.” En dat terwijl Roorda met zijn biologische bedrijf juist mét de natuur werkt. “Ik stroai gjin keunstmest mear en yn in oantal greiden hawwe wy klavers en oare krûden siedde, dy bine stikstof yn júst yn ‘e grûn.” Voor de boer uit Veenklooster is duidelijk hoe er in Den Haag over hem en zijn collega’s gedacht wordt. “De boer is de dader en dy moat oprûme.”
Tekst loopt door onder de video
Menno van der Veen, voorzitter van LTO Noardeast-Fryslân, vult aan: “Jo kinne begripe dat de hannen net op inoar gean, at je hearre: de helte fan it fee moat fuort, of alles… Sa stean boeren dêr net yn, harren bedriuw is in libbenswurk.” De vraag is daarnaast juist hóe het nu precies komt. “Der is in hiel strak kader stelt en de útfiering dêrfan wurdt by de provinsje oer de skutting smiten en dy moat dêr dan mar mei rêde en útfoere. Hoe’t dat krekt útwurke wurdt en wat de konsekwinsjes en gefolgen foar de yndividuele boeren binne, dêr kinne we no noch net in soad fan sizze. Mar dat der grutte soargen oer libje, dat mei dúdlik wêze, neist frustraasje, lilkens en ûnbegryp.”
Daarnaast is er volgens van der Veen ook een probleem met het (meet)systeem. Rondom het Lauwersmeergebied bijvoorbeeld. Dat gebied is volgens van der Veen niet-sensitief voor stikstof, “en neffens my noch hieltyd net.” Toch liggen er op de kaart ineens zogenoemde transitiegebieden om het Natura-2000-gebied heen. “At wy hiel goed ús bêst dogge, dan wurdt de grins allinnich mar skerper steld en dan moatte wy noch mear ús bêst dwaan, dan moat der noch wer mear gebeure. It is op den duur in sirkel wêr’t je net mear útkomme. Foar de agraryske sektor is dat funest.”
Op lokaal en ook provinciaal niveau ageert de FNP zich tegen de plannen. Jitze Andringa, FNP-raadslid in de gemeente Noardeast-Fryslân: “It giet op sommige plakken om 12 persint reduksje, ten opzichte fan 2018. Wat is der bykaam sûnt 2018, as wat is der ôfgien?… Wy witte eins hielendal neat. En dêr wolle wy júst wat oan dwaan. Der moat sa gau as mooglik dúdlikens komme foar de boeren, want ûndernimmers moatte troch.” Daarom zijn er door de fractie inmiddels schriftelijke vragen gesteld aan het college van B&W.
Op bijvoorbeeld Schiermonnikoog moet er volgens het kaartje 95% gereduceerd worden qua stikstofuitstoot. Als dit werkelijkheid wordt, komt het er op neer dat er geen een boer meer op het eiland zijn werk kan doen. Terwijl zeven boeren op het eiland in 2021 hun veestapel al voor de helft hebben gereduceerd en samen lokale initiatieven opzetten. ‘Om der mei syn allen wat fan te meitsjen.’ Andringa is daar verbolgen over. “Wy binne júst foar ditsoarte ynisjativen, fan ûnderop mei de mienskip. Dêr giet tiid oerhinne, mar dan sjogge jo ek dat it slagget. Om kans van slagen te hebben, wat de stikstofreductie betreft, is Andringa duidelijk. “Dizze kaart, dy’t hjir no sa leit en yn ien jier der trochhinne jast wurde moat, dat slagget nea. Wy moatte it úteinliks mei syn allen dwaan.”