NOORDOOST-FRYSLAN – De Mobiele Eenheid was tijdens Oud & Nieuw opnieuw aanwezig in Noordoost-Fryslân. Tijdens de jaarwisseling van 2022 naar 2023 waren er geen noemenswaardige incidenten in de regio, de afgelopen jaarwisseling werd de ME meermaals ingezet. Op alle locaties in Noordoost-Fryslân hoefde men geen charges uit te voeren, anders was dat in de nacht voorafgaand aan de jaarwisseling. Met psycholoog Karen Rosier kijken we terug op de jaarwisseling, maar ook wat de mechanismes in het brein zijn.
Psycholoog Karen Rosier-Brattinga ziet ook dat men altijd in zeer goede harmonie overdag met elkaar aan het carbidschieten is en ’s avonds vuurwerk afsteekt. “Hier in de regio is dat echt een traditie en dat verloopt altijd zeer gemoedelijk en gezellig. Er is echter altijd een (zeer) kleine groep die de jaarwisseling aangrijpt voor rellen en onrust. Ook die groep is er altijd geweest en was er ook dit jaar weer.”
In Noordoost-Fryslân ging het niet om rellen, maar om vreugdevuren op kruisingen of andere niet-veilige plekken. “Wy wolle as gemeente safolle mooglik romte jaan, om te stoken wêr’t men mar wol en sa lang dat feilich kin. At dat net bard, dan lûke wy in streep en soargje wy der foar dat it fjoer út giet. As boargemaster bin ik der foar om de feiligens foar eltsenien te bieden”, vertelt burgemeester Johannes Kramer van Noardeast-Fryslân. In Marrum ging het bijvoorbeeld om een brand op de kruising, nabij de oude chinees in het dorp.
Dat men tijdens oud en nieuw tóch wel het brandje aansteekt op een plek waar dat niet mag, of men zich met een groepje tegen de politie keert, volgens Rosier zijn daarvoor een heel aantal factoren aanwezig. “In een groepje waant men zich eerder anoniem, je hebt daardoor het idee van: ik kan dit wel maken. Op een gegeven moment ga je dan met z’n allen en handel je niet meer als individu, maar als groep. Het is net of mensen dan de verantwoordelijk een beetje weg kunnen schuiven, naar een ander.”
Een andere factor die meespeelt is alcohol. “Door het gebruik van alcohol wordt eerder je emotionele brein ingezet en schakelt je denkbrein voor een (groot) deel uit. Met je emotionele brein maak je nu eenmaal heel andere keuzes. Dingen waar je bijvoorbeeld achteraf spijt van hebt, of waar je nadien van denkt: had dit wel zo gemoeten.”
Daarnaast kunnen de excessen die er zijn, voor inwoners en omwonenden heftiger binnenkomen. “Dat komt dan bijvoorbeeld door selectieve aandacht. Ons brein filtert heel veel informatie, zodat we niet alle prikkels die er zijn binnenkrijgen. Alleen als het ergens misgaat en een jaar of twee jaar later gaat het weer mis, dan valt dat het brein op. Met de sociale media kan men tegenwoordig ‘live’ aanwezig zijn op locaties waar dat misgaat. Dus ook daardoor valt het steeds meer op en lijkt het steeds heftiger te worden”, vertelt Rosier.
“Het is natuurlijk wel ernstig dat hulpverleners hun werk niet kunnen doen, want het is onacceptabel wat er dan gebeurt. Aan de andere kant is het goed om te beseffen dat er ook heel veel juist wel goed gaat. Dat ook de meeste mensen deugen en dat dit excessen zijn die niet zo vaak voorkomen”, besluit de psycholoog.
Tekst loopt door onder de video
In de nacht voor de jaarwisseling, van 30 op 31 december werden er in Ferwert door de Mobiele Eenheid charges uitgevoerd, nadat agenten, passerende auto’s en een politieauto bekogeld waren met zwaar vuurwerk. Door de ontploffing van het zware vuurwerk heeft een agent gehoorschade opgelopen. Er is tot op heden niemand aangehouden.
“We zijn nog druk bezig met het onderzoek, er worden verschillende verklaringen doorgelezen, maar ook bestuderen we camerabeelden. Mocht iemand iets weten, of dingen gezien hebben zijn tips nog steeds welkom via Meld Misdaad Anoniem op 0800-7000, of via 0900-8844”, vertelt de politiewoordvoerder aan RTV NOF.
Terugkijkend op de landelijke jaarwisseling is voor korpschef Henk van Essen van de politie de maat vol. “Er móét iets veranderen aan deze uit de hand gelopen traditie. Ik besef dat op veel plekken de jaarwisseling veilig en feestelijk verloopt, maar de excessen zijn te groot en te heftig. Een landelijk vuurwerkverbod is een stap in de goede richting. Ik denk dat we nu in een fase zijn aangekomen dat er wat moet gebeuren en zoek graag samen met de politiek en partners naar oplossingen”, zo laat van Essen vrijdagmiddag weten.