WETSENS – Het is een reis van zo’n 6.000 kilometer, maar vooral op de eerste kilometers komen ze allerlei obstakels tegen: de palingen die van Fryslân naar de Sargassozee bij Bermuda willen.
Om te kijken waar de vissen tegenaan lopen – of zwemmen – geeft Wetterskip Fryslân bij Wetsens een aantal palingen een zendertje. “Op papier denken we precies te weten hoe het werkt: hoe de vis migreert en waar ze last van hebben”, zegt Jan Roelsma van het waterschap. “Maar we willen kijken of dat in de praktijk klopt.”
Als ze eenmaal in de grote zee zijn, valt het wel mee met die obstakels. Maar in het Friese binnenwater ligt dat anders. “We hebben het hele land vol gelegd met dijken. Voor de veiligheid werkt dat prima, maar voor de paling is het een groot obstakel.”
Om de vissen te helpen, zijn er al allerlei oplossingen. “Bij de gemalen zijn uittrekpunten gemaakt: het zeewater kan veilig buiten blijven, maar de vis kan doortrekken naar de zee. En bij kleinere obstakels, zoals stuwen, kun je een passage eromheen aanleggen.”
Het zenderen moet verduidelijken in hoeverre zulke oplossingen helpen. “Zo kunnen we ze volgen en kijken hoe ze verder trekken, waar ze blijven hangen, waar ze gebruik van maken en waar ze minder gebruik van maken. Dan kunnen we dat aan gaan passen.”
Om de palingen te zenderen, moet ze eerst wel worden gevangen. Dat is nog niet zo eenvoudig. “Met beroepsvissers zetten we fuiken en dan halen we er een aantal uit. Die krijgen dan een klein sneetje, onder plaatselijke verdoving. Dan kunnen we een zendertje inbrengen. Ze hebben daar geen last van. We doen het vaker en hebben gevolgd hoe het ging, maar er is nog geen enkele vis aan overleden.” Dat is ook beter, want het doel van de actie is juist om de visstand te herstellen en gezonder te maken.
Met de zenders kunnen de vissen maar een klein stukje worden gevold. “Alleen in ons eigen water”, zegt Roelsma. “Maar dat is wel het belangrijkste stuk, want op zee heb je veel minder obstakels.”
Wanneer het onderzoek de eerste resultaten oplevert, is nog even afwachten. “Dat hangt ervan af hoe snel ze zwemmen.”