VIDEO: Magische Amelander koninginnen regeren in alle uithoeken van de wereld

AMELAND – Op Ameland wordt een bijzondere bijensoort gekweekt, die over de hele wereld verscheept wordt. Deze ‘perfecte’ Buckfastbij is het levenswerk van een monnik uit Engeland, schrijft Omrop Fryslân.

Het is 1913. Een mysterieuze ziekte teistert bijenvolken in heel Engeland. De monniken van de Buckfast-abdij bij Devon bidden om hen te sparen, maar in 1916 is het zover. 30 van de 46 bijenkolonies overleven de ziekte niet. Toch valt er wat op. De 16 overlevende kolonies zijn allemaal van dezelfde soort.

Deze geschiedenis is verbonden met Ameland. Het is het begin van een speciale bijensoort, de Buckfastbij. Het is het levenswerk van de monnik broeder Adam, van de Buckfast-abdij bij het Engelse Devon. En ook van Amelander Jan Kienstra.

Broeder Adam reisde de hele wereld over om de perfecte bij te creëren. Hij kruist soorten met elkaar, totdat er een bijensoort uitkomt die bijvoorbeeld ziektes goed kan weerstaan en te behandelen is zonder speciale kleding.

“Hij is bijvoorbeeld naar Kenia, Griekenland, de Balkan en Finland gegaan, om de eigenschappen die hij graag wilde in één bij te stoppen”, zegt Jan Kienstra. Hij heeft jarenlang Buckfast-koninginnen gekweekt op Ameland. Op verzoek van broeder Adam in eigen persoon.

Niet van zout water

“Hij heeft aan het eind van zijn leven vijf mensen benaderd in West-Europa, waarvan hij dacht dat zij de Buckfast-bij konden veiligstellen op een eiland”, zegt Kienstra, “Verwijderd van het vasteland, zodat er geen andere bijensoorten van het vasteland naar het eiland kunnen vliegen.”

Bijen houden namelijk niet van zout water en vliegen er niet overheen. Daarom is Ameland zo geschikt. Op de andere Waddeneilanden waren al andere bijensoorten aanwezig.

Jan Kienstra heeft zich 20 jaar lang ingezet voor het kweken van de Buckfast-koninginnen: “Het is nog meer dan een passie. Het is mij vaak voor de voeten gegooid door de vrouw. Dat ik het bed maar mee moet nemen naar de kassen, dan kun je er blijven slapen. Met de goede bedoelingen natuurlijk hè.”

Het ras bewaken

De bijen worden beheerd door Stichting Nederlandse Buckfastbijenteelt, van het vasteland. Kienstra was twintig jaar lang betrokken bij de kwekerij, maar kan dat nu fysiek niet meer. Hij houdt zich wel nog bezig met de educatieve kolonie die bij het blotevoetenpad naast Nes staat.

Het is van het grootste belang dat er geen andere soorten bij de Buckfastbijen komen, zegt Kienstra: “Hij heeft er zestig jaar over gedaan om het ras te creëren. Daar heb ik nog weer twintig jaar tegenaan gegooid. Als er andere bijen bij komen, zou je al dat werk teniet doen. Wij hebben de wens van broeder Adam meegekregen om het ras te bewaken.”

Om de soort te beschermen, heeft de gemeente Ameland geholpen. In 2003 is een beleidsregel opgesteld die toestemming geeft om de Buckfastbij te telen op Ameland. Daar wordt ook in genoemd dat er geen andere rassen op Ameland mogen komen, om de raszuiverheid niet in gevaar te brengen.

De afgelopen maanden zijn de koninginnen gekweekt. Nu regeren ze in kolonies over de hele wereld. Van Amerika tot Nieuw-Zeeland. Ze worden verstuurd in speciale doosjes die met de post bezorgd worden.

“Dat kwam hard binnen”

“Dat zijn wel speciale enveloppen, met ventilatie en isolatie”, zegt Kienstra, “De bijen moeten goed verzorgd worden. Je moet wel contact opnemen met de eigenaar, dat er niet drie dagen een envelop met bijen in de brievenbus zit.”

Hoewel het bij het werk hoort, moest Kienste wel wennen aan het versturen van de bijen: “Het kwam bij mij heel hard binnen dat ik ze in een kooitje zo’n grote afstand moest versturen. Als bijenhouder ligt dat gevoelig.”

Op Ameland wordt op dit moment discussie gevoerd over de vergunning van de stichting. Amelander Jan Botte Wijnberg wilde zelf ook weer bijen houden, nadat hij er twee jaar geleden mee ophield na het overlijden van zijn vrouw.

“Wij hebben een vergunning aangevraagd bij het college om weer te beginnen. Binnen een week was hij binnen. Binnen drie dagen belde de juriste dat de vergunning onterecht verleend was, de stichting had bezwaar gemaakt en de vergunning is ingetrokken.”

Geen oplossing in zicht

Wijnberg heeft de stichting jarenlang geholpen als vrijwilliger. Een tijd geleden zijn ze gebrouilleerd. Volgens de stichting heeft Wijnberg al verschillende keren bijen van ze gekregen, maar niet goed verzorgd. Beide partijen wijzen naar elkaar dat het alleen maar gaat om het maken van winst. Een oplossing lijkt nog ver weg.

Volgens Wijnberg heeft een overleg daar niet bij geholpen. Toch hoopt hij op een oplossing: “Als ze alsnog overstag gaan, prima. Dan kopen, lenen of huren we volken van hun. Dan kunnen we een paar maanden honing maken. Dan willen we ook weer klusjes doen, geen punt.”

Dit jaar is dat volgens Wijnberg niet meer mogelijk, dus hoopt hij op het nieuwe jaar. Als de stichting niet over de brug komt, wil hij de regeling aanpassen. Wijnberg zit in de gemeenteraad en zit in de coalitie met een meerderheid.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail