MUNNEKEZIJL/BANTEGA – Het nieuws dat binnen afzienbare tijd in Friesland een opslagdepot voor munitie van Defensie zal worden gebouwd, roept bij veel mensen vragen op. Zoals: wat verstaan we onder munitie? Hoe gevaarlijk is een munitiedepot? En hoe gaat dat straks met het vervoer?
Op twee plekken in het bijzonder maken mensen zich ongerust: de Kollumerwaard en Lemmer. Onderzoek door Defensie heeft uitgewezen dat dat de meest geschikte locaties zijn voor de bouw van een munitiedepot. Op beide plekken is veel ruimte en er is een snelle verbinding mogelijk met de Eemshaven.
De Eemshaven vervult een sleutelpositie binnen de logistieke lijnen van de NAVO. Vanuit de haven in Noordoost-Groningen worden legereenheden in het Noorden van Europa van munitie en materieel voorzien. Dat moet dus op een veilige en berijdbare afstand van de Eemshaven worden opgeslagen.
Tekst loopt door onder de video
Wat dit betekent voor Friesland proberen we aan de hand van een paar kernvragen uiteen te zetten:
Een veld vol met zeecontainers. Daartussen een aarden wal of een kuil om als het mis gaat de energie van een explosie naar boven te richten. De containers staan op een vaste afstand van elkaar.
Het terrein zelf is een militair object, is afgeschermd met hekken en wordt beveiligd. Rond het depot is een bufferzone. Daar mag niet gewoond worden. Het is van belang dat de opslag zelf niet te ver weg zit van een aan- en afvoerplaats.
De ruimte om het depot heen is opgedeeld in drie zones. In zone A mag beslist niet worden gewoond. Dat zit vlak naast de opslag. In zone B, wat verder weg, kan al een bedrijf staan zoals een boerderij. In de laatste zone, C, kan al bijvoorbeeld een dorpshuis staan maar geen woonwijk.
Eerst een kleine kanttekening: het is niet echt Lemmer maar meer het dorpje Bantega dat de opslag krijgt. In de buurt van Kollumerwaard en de hoek bij Lemmer is veel ruimte. Ook al is het op het platteland, het heeft goede verbindingswegen. Zo ligt Lemmer aan de A6. Die heeft een directe verbinding met Groningen.
De Kollumerwaard ligt op een uur rijden van de Eemshaven. Ook daar zijn de wegen goed genoeg voor het vervoer van munitie.
Het gaat voornamelijk om kogels, granaten en raketten. De munitie is bedoeld voor de bevoorrading van de NAVO Response Force. Dat is een gecombineerde legereenheid die als eerste in actie komt als er een conflict dreigt.
Wat er precies wordt opgeslagen wil Commandant Defensie Munitiebedrijf, Ton Huisman, niet zeggen. “Dat kan ik ook niet, want het is ook afhankelijk van de behoefte.” Er komen geen kernwapens te liggen. Officieel liggen die niet in Nederland maar in het algemeen wordt aangenomen dat ze al worden opgeslagen op de vliegbasis Volkel.
“Jazeker”, zegt Huisman. “Munitie is geen pak suiker. Er is veel toezicht en we moeten voldoen aan veel regels.”
“Het afsteken van vuurwerk of rijden in een auto is vele malen onveiliger dan wonen naast een munitieopslag. Het is pas gevaarlijk als het in een wapen zit. Die zijn daar niet.” De munitie zit in zeecontainers. Huisman: “Daarvoor gelden veel meer veiligheidseisen dan voor een standaard container.”
In het verre verleden, kort na de oorlog, is er een opslag ontploft. De veiligheidseisen zijn de afgelopen jaren zo aangescherpt dat de risico’s tot een minimum zijn teruggebracht. Huisman: “Voor zover ik het mij kan herinneren niet. Je ziet wel eens wat in het buitenland maar dan gaat het meestal mis bij het bewerken of verwerken van de munitie. Dat speelt hier niet.”
Er komt strenge beveiliging. Dat mag helder zijn. Over de beveiliging van zo’n depot wil Defensie nauwelijks iets zeggen. “Verdomd goed”, zegt Huisman. “We gaan natuurlijk niet zeggen hoe.”Er komt een groot hek omheen. Er is personeel van Defensie aanwezig en er hangen camera’s. Ook is er beveiliging die niet zichtbaar is.
De munitie wordt in Veenhuizen klaargemaakt. Dat is een soort distributiecentrum. Het wordt dan in kratten gedaan en geplaatst in zeecontainers. Die worden dan met vrachtauto’s naar de opslag gebracht. Huisman: “In bijvoorbeeld de Kollumerwaard leggen we de munitie klaar waar we snel mee kunnen reageren mocht er iets spelen.”
“In geval van oorlog is zo’n opslag binnen twee dagen leeg. Die wordt dan ook niet meer bijgevuld.”
Als je de vraag aan Defensie stelt, zeggen ze vast ja. Maar een rondgang van RTV NOF & Omrop Fryslân door de omgeving van Lemmer / Bantega en de Kollumerwaard geeft een ander beeld: ze zijn er niet gerust op.
Een aantal vragen hebben we geprobeerd hierboven te beantwoorden. Omwonenden hebben er nog genoeg. In de Kollumerwaard krijgen ze donderdag de kans om die te stellen op een informatiebijeenkomst van Defensie in Munnekezijl. Volgende week is er één in de omgeving van Lemmer.