AMELAND – Een verzengende brand, grote paniek en een dode. Het zijn de koude feiten van één van de grootste scheepsdrama’s op de Waddenzee. Twee KNRM-reddingswerkers blikken een jaar na dato terug op de ramp met de Fremantle Highway.
Willard Molenaar en Boudewijn Stal liggen dinsdagavond 25 juli op bed op de KNRM-wachtpost op Ameland en Schiermonnikoog, als om 00.30 uur hun pieper gaat.
Ze krijgen de opdracht om stand-by te zijn in verband met een brand op een autoschip. Ze schieten in hun kleren en varen uit.
De KNRM-boot van Ameland komt om 02.11 uur als eerste op de locatie van het brandende schip, 30 kilometer ten noorden van Ameland.
Aan boord van de Fremantle Highway blijkt de situatie kritiek te zijn.
“We kwamen bij een soort spookschip terecht. Dat schip stond van voor tot achter in de rook”, vertelt beroepsschipper Molenaar.
“Er stond iemand op het achterdek, die seinde met zijn zaklamp naar ons. Hij was helemaal ingesloten door de rook. Hij kon geen kant op.”
Molenaar neemt contact op met de Kustwacht en de kapitein om te horen wat de man wil doen.
“Het was duidelijk: hij ging springen. Dat was zijn enige mogelijkheid. Daar hebben we voorbereidingen voor getroffen.”
Werplijnen en een drenkelingenhaak worden klaargelegd en watertaxi de Hurricane, die intussen is aangekomen, schijnt bij in het donker.
Het grootste risico is dat de man na de sprong van 15 meter onder het schip terechtkomt en niet meer te vinden is door de rook.
“De mannen op het dek gooien gelijk twee touwen over hem heen zodat hij die kon aanpakken. Maar hij pakt het niet aan.”
“Hij sprong”, vertelt Molenaar. “De mannen op het dek gooiden gelijk twee touwen over hem heen, zodat hij die kon grijpen. Maar hij kon ze niet pakken. De man was bewusteloos door de klap op het water.”
Hij is gelukkig niet lang bewusteloos en pakt een paar seconden later wel het touw van de watertaxi aan.
Molenaar: “We hebben die man eerste hulp verleend, maar hij was er eigenlijk best goed aan toe. Dat viel ons mee na zo’n sprong.”
De brand op de Fremantle Highway brak uit in de nacht van 25 op 26 juli 2023, toen het schip ten noorden van Ameland voer.
Bij de brand viel één dode en raakten meerdere mensen gewond. Vanwege de 4.000 auto’s aan boord was er grote zorg over het lekken van giftige stoffen of olie in de zee.
Het schip heeft een week gebrand en is toen naar de Eemshaven gesleept. De oorzaak van de brand is nog niet bekend.
Veel tijd om na te denken over wat er precies gebeurd is, is er niet. De kapitein van de Fremantle Highway wil de andere bemanning ook zo snel mogelijk van het schip hebben. Maar die staan veel hoger op het schip, 30 meter boven het water.
Molenaar: “De nood is hoog als je daarvan af moet springen. Water kan zo hard als beton zijn. Je kan hard neerkomen als je niet op de juiste manier springt.”
Er moet een plan komen. “Wij moeten ervoor zorgen dat de mensen één voor één springen. Als ze allemaal tegelijk gaan, heb je geen controle over de zaak.”
KNRM Ameland, watertaxi Hurricane en KNRM Schiermonnikoog, die net is aangekomen, gaan in een treintje liggen, zodat ze om de beurt iemand uit zee kunnen halen.
Eén voor één springen er nog zes mensen van het schip af. “Als je je de beelden van de Twin Towers herinnert… Zo zag dit er ook uit.”
Tekst loopt door na de video
“Als je die man nog een kans van leven wil gunnen, dan zal je ernaartoe moeten.”
Het ene slachtoffer is er beter aan toe dan de ander. Molenaar: “De tweede kwam plat op het water terecht. De man was gelijk buiten westen. Hij deed niks meer. Die man kwam met de drenkelingenhaak aan boord en hebben ze wakker moeten slaan.”
Het vierde bemanningslid raakt ook buiten bewustzijn en ligt op zijn buik in het water. KNRM Schiermonnikoog moet in actie komen.
“Als je die man nog een kans van leven wil gunnen, zal je ernaartoe moeten”, zegt Boudewijn Stal. Zijn collega Berend springt in het water om de man om te draaien.
Hij geeft hem een stomp in z’n borstkas, zodat hij weer wakker wordt. Hij gaat onder hem liggen, totdat hij een touwtje van zijn collega’s krijgt en op het achterdek wordt getrokken. De man is er slecht aan toe.
Molenaar overlegt er met de Kustwacht over. Hij krijgt te horen dat de helikopters er over tien minuten zijn.
“We hadden afgesproken dat niemand meer ging springen. Ze moeten er ook niet slechter van af komen. En toen sprong er nog iemand waar Schiermonnikoog snel heengegaan is.”
De eerste helikopter haalt de rest van de bemanningsleden van het schip, terwijl de andere helikopters naar de KNRM-schepen vliegen.
Op hetzelfde moment wordt op de KNRM Schiermonnikoog begonnen met de reanimatie van de man die als vierde van het schip sprong. Hij kan niet meer gered worden en overlijdt.
“Dat is een heftige gebeurtenis”, zegt Stal. “Je bent niet altijd in staat om iedereen te redden. Het is al bijzonder dat we zes wél konden redden.”
KNRM Ameland, KNRM Schiermonnikoog en de Hurricane varen samen naar Lauwersoog. Om 05.32 dragen ze de bemanning over aan het ambulancepersoneel.
Dan dringt ook stilaan het besef door van wat er die nacht is gebeurd.
Molenaar: “Het schip leek wel een oorlogsgebied. Er lag bloed, braaksel en verband. Ze hadden een overlevingspak van iemand kapot geknipt. Die was gesmolten vanaf zijn voet tot zijn knie. Toen pas kwam het besef dat ze het daar echt warm hebben gehad.”
Ook op Stal maakt het veel indruk. “Dit doe je niet dagelijks, dit blijft je bij. Alle zeven bemanningsleden heeft zijn eigen gevoel bij. Dit heeft meer impact dan een gemiddelde reddingsactie. Je houdt elkaar extra in de gaten.”