HOLLUM – Een viertal waterputten moeten Ameland de aankomende zomers nog veiliger maken. Het Waterboordetachement van de Koninklijke Landmacht is deze week begonnen met het aanboren van zogenoemde calamiteitenputten op het eiland. “We binne dize wike begûn mei de earste put, dy is 61 meter djip en leit neist de dúnen by Hollum”, vertelt Foeke Dijkstra, die Regionaal Militair Operationeel Adviseur is bij de Veiligheidsregio.
Veiligheidsregio Fryslân, Staatsbosbeheer, de brandweer, gemeente en Defensie hebben verschillende overleggen gehad over zoetwaterputten. “It moat op taktyske plakken pleatst wurde, sadat de brânwacht der makkelik gebrûk fan meitsje kin at it nedich is”, vertelt Dijkstra. Het water wordt dus uit de diepte gehaald. “Der sit in hiel soad swiet grûnwetter ûnder it eilân op dy djipte. Dat komt troch de druk nei boppe ta. De brânwacht kin harren pomp hjir op oanslúte en sa hiel rap de auto folje. 9000 kuub wetter per oere is helber, dat moat ek.”
Het probleem met natuurbranden was eerder, wanneer het om een grote(re) brand ging, dat men met een brandweerauto moest pendelen om water op de plaats van de brand te krijgen. “Dan wurdt de blus-effisjinsje fuortendaliks folle minder”, vult Dijkstra aan. Boormeester Werner van Defensie legt uit hoe het gehele werk om een calamiteitenput te maken in zijn werk gaat. “We boren eerst zo’n twee meter droog, daar komt de mantel in. Vervolgens gaan we de diepte in met behulp van water en de boor, later wordt dat lucht en boorgestuurd.” Wanneer de gewenste diepte is bereikt, wordt de boor opgeruimd en gaat men over naar grote PVC-buizen. “In die PVC-buizen zitten sleufjes, dat noemen we filterbuizen”, vult Werner aan.
Iedere meter wordt er tijdens de boring een grondmonster genomen, zodat men per meter kan zien wat voor soort grond er zit. Dat gaat soms om grond, of schelpen, van duizenden tot tienduizenden jaren terug. “Bij kleilagen hoeven we geen filterbuizen te plaatsen, want daar kom het relatief schone grondwater niet doorheen. Bij zandlagen is het juist wel van belang om de filterbuizen te plaatsen, vooral bij het groffe zand”, vertelt de boormeester. Uiteindelijk wordt de PVC-buis per laag omhuld met, of klei ter reparatie van de kleilaag, of met grof- of filterzand.
In totaal komen er in het najaar van 2023 twee calamiteitenputten op Ameland. In het voorjaar van 2024 worden er op de oostkant van het eiland nog twee bijgeplaatst. Ook andere Waddeneilanden zijn inmiddels voorzien van een aantal waterputten. “Dy isolearde lizzing fan de eilannen is en bliuwt in risiko, fia dizze wize kinne we ek dy risiko’s foar in part wer wat ynperke”, besluit Dijkstra. Voor het Waterboordetachement van Defensie is het een mooie oefening, terwijl de eilander gemeenschap er ook nog iets aan heeft. “Het mooiste is dat we het eiland zo voor iedereen weer een stukje veiliger maken”, besluit de boormeester.