De komende weken gaan veertien zogenaamde beheerregisseurs van de vereniging Noardlike Fryske Wâlden (NFW) het coulisselandschap in om dykswâlen, houtwallen, elzensingels, pingo’s en dobben te controleren. Ze schouwen de landschapselementen en waterpartijen die door de beheerders ervan, merendeels boeren, bij voorintekening voor landschapsbeheer zijn aangeboden. In het land wordt beoordeeld of de elementen voldoen aan de voorwaarden en kwaliteitseisen van het collectieve agrarisch natuurbeheer van de vereniging.
Zo’n achthonderdvijftig boeren en tweehonderd particulieren die lid zijn van de NFW doen aan agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Ze zorgen voor het noodzakelijke onderhoud van het eeuwenoude coulisselandschap, dat een bijzonder leefklimaat vormt voor flora en fauna. Beheerders kunnen vanaf 2016 niet individueel een beheercontract afsluiten met de overheid. Dit kan alleen via een collectief. De vereniging NFW vormt in de Noardlike Fryske Wâlden het collectief. De NFW vraagt een gebiedscontract namens de gezamenlijke beheerders aan bij de provincie Fryslân, die in 2016 ingaat en voor zes jaar geldt.
Biodiversiteit
“De onafhankelijke en objectieve beheerregisseurs controleren of de beheerders voldoen aan de pakketvoorwaarden. Zo moeten houtwallen en elzensingels voorzien zijn van voldoende ondergroei in de vorm van een kruid- en struikgewas. Hoe dichter de bedekkingsgraad, hoe hoger de vergoeding die aangevraagd kan worden. Variatie in begroeiing is belangrijk voor de biodiversiteit”, legt NFW-bestuurslid Wout van Vulpen uit. Ieder NFW-lid heeft een ‘Veldgids Landschapselementen’, waarin praktische richtlijnen voor het beheer van het coulisselandschap en het verbeteren van de kwaliteit ervan staan. “De biodiversiteit in ons boerenlandschap is groot. Er zijn veel bijzondere vleermuizen, broedvogels, hogere planten en ongewervelde dieren. Verder zien we hier bijzondere varensoorten, zeldzame wilde rozen en is er een grote rijkdom aan bramensoorten. Ook pingo’s en dobben zijn belangrijke natuurgebiedjes.”
Contracten
De beheerregisseurs, allen woonachtig in de Noardlike Fryske Wâlden, zijn theoretisch en in de praktijk opgeleid door Landschapsbeheer Friesland. Ze gaan met tablets het veld in om digitaal te kunnen rapporteren over de landschapselementen. Deze gegevens worden verwerkt op het NFW-kantoor in Burgum. De NFW verzorgt vervolgens de contracten met de provincie.
In totaal telt de Noardlike Fryske Wâlden zo’n 3.650 kilometer aan landschapselementen. De beheerders hebben massaal ingeschreven voor een beheervergoeding voor landschapselementen en pingo`s en dobben. “Het beschikbare budget is onvoldoende om alle belangstellenden van een beheervergoeding te kunnen voorzien. Mede vanuit de sociale kracht van de vereniging wordt ingezet om ongeveer tweederde van de ingetekende landschapselementen te ondersteunen met een beheervergoeding. Ecologisch adviesbureau Altenburg & Wymenga doet een ecologische toets op de aanvraag en beoordeelt de aanvraag op kwaliteitsniveau”, aldus Van Vulpen.