Toespraak burgemeester Bearn Bilker

Toespraak Nieuwjaarsreceptie 2018 Kollumerland c.a. Toespraak Burgemeester Bearn Bilker Dames en Heren, Graag kijk ik met u terug en natuurlijk wagen we een blik op de toekomst. Het afgelopen jaar, jaren al, zijn we met zijn allen in turbulente ontwikkelingen geraakt. Er zijn grote kwesties aan de orde. Ik noem U: de worsteling om democratie en vrijheid, de sociale rechtvaardigheid, het klimaatvraagstuk, inclusief de energievoorziening, en de nationale identiteit, maar dan in relatie met: hoe staan we in de wereld, in Europa, hoe staan we er in ons land, in onze samenleving zelf voor?

We spraken voor een paar jaar nog van een kloof, die van rijk en arm, degene die sociaal mee konden komen en zij die dat niet meer konden. De kloof van nu, anno 2018, is vele malen complexer. Er is sprake van een politieke kloof, je ziet het in de Ver. Staten, je ziet het in het Verenigd  Koninkrijk, in Frankrijk, zelfs nu in Duitsland en ook in Nederland: het populisme versus ideologische opvattingen, stromingen en partijen. Vaak een wereld van verschil. Dat uit zich in verschil in opvattingen over: democratie, identiteit en vooral in de sociale rechtvaardigheid. Als we daar niet goed mee omgaan, als de politiek daar geen antwoord op heeft, dan gaat het een verkeerde kant op. Dat komt uiteindelijk terecht in een verkeerde vorm van nationalisme en uitsluiten van andersdenkenden, of bevolkingsgroepen. De scherpte tussen die twee groepen neemt toe. Middelen worden niet geschuwd om de anderen zwart te maken. Het Amerika van Trump is daar een triest voorbeeld van. Willekeur ligt op de loer. Zinspelen op gevoelens van het volk, is de verkeerde weg. De geschiedenis toont dat elke keer weer aan. Dan is er de Brexit, ook een uiting van een in zichzelf vluchten, in het gevoel van; vroeger was het beter. Die richting moeten we in Nederland absoluut niet op. Dat wordt onze economische en sociale neergang.

Nederland loopt wat achter als het gaat om de ontwikkelingen in Europees verband. Sterker nog; ik bespeur elke keer weer in Den Haag dat men de boot zelfs afhoudt als het om Europa gaat. Daar waar wij als typisch handelsland altijd al ons oog hebben gericht op de zee en het overzeese, dus op het Angelsaksische westen, op V.S. en V.K., moeten we constateren, dat daar juist de moeilijkheden zijn, waar wij mee te maken hebben: isolationisme en protectionisme van handel en industrie in Ver. Staten, nu al, en dat zal ook in Groot-Brittannië gebeuren door de Brexit. Nederland heeft desondanks nog steeds de volle aandacht op het westen. In Europa lijkt Nederland in veel opzichten het meest op Amerika. Allemaal te verklaren, maar hoe ziet de toekomst er uit? Inmiddels hebben we kennelijk niet in de gaten dat de volledige samenwerking in en met Europa plaats moet vinden. Daar zou Nederland een geweldige rol in kunnen spelen, juist vanwege handel en vervoer.

Als het om ex- en import gaat is het handelsvolume tussen Nederland en Duitsland een van de grootste ter wereld, na handel tussen V.S en Canada, komen Nederland en Duitsland. Het gaat daarbij om 163 miljard euro qua in- en uitvoer. Duitsland is voor Nederland de eerste handelspartner. België is het tweede land, met 81,5 miljard im- en export. Dan komt Groot-Brittannië met totaal 59 miljard euro en dan komt Frankrijk met 50,6 miljard. Van alle landen in de Europese Unie is Nederland een van de belangrijkste handelspartners. Dit heb ik gebaseerd op de cijfers over 2016 en 2015 van het CBS.

Wat wil ik hiermee zeggen? Dat onze toekomst toch echt in Europa ligt en dat politiek Den Haag dat onomwonden moet zeggen en in beleid moet vertalen en dat ze niet zo krampachtig om moet gaan met Europese vraagstukken. Juist Nederland kan en moet als belangrijke handelspartner van alle landen, een glansrijke rol spelen in Brussel, dat levert alleen maar voordelen op. Daar moeten we ons veel meer bewust van zijn. De Duitse markt is natuurlijk van levensbelang voor ons en zeker ook omdat dit land hét doorvoerland is naar andere landen in Europa. Aan de handel met Italië wordt bijvoorbeeld steeds meer verdiend, of de poorten naar Oost-Europa kunnen alleen maar open via Duitsland.

Er is nog een reden dat ik dit zeg, op de vele werkbezoeken die we als college afleggen en die ik als portefeuillehouder alleen afleg aan onze ondernemers, ben ik dit jaar bedrijven tegen gekomen die dit zien en die de markt verkennen in Duitsland. Daarbij is mij opgevallen dat men zelf constateert dat die markt anders is en reageert dan in Nederland. Dat men weinig kennis heeft van Duitse cultuur en gewoonten en hoe om te gaan met afspraken en overeenkomsten. Maar ja wat wil je, we zijn zo Angelsaksisch georiënteerd, dat we amper iets weten van onze zuider- en oosterburen. Dat begint al met de schamele talenkennis van Frans en Duits. Waar we als Nederlanders altijd zo trots op waren, onze talenkennis, dat is weggezakt. Ook is het handig eens te kijken, hoe het kan dat bepaalde regio’s in Europa het zo goed doen. Deelstaten als Beieren, Hessen, Baden-Württemberg, (niet voor niks dat Willem-Alexander en Máxima daar apart bezoeken hebben afgelegd met zware economische delegaties), maar het geldt ook voor streken in Italië, zoals Emilia Romagna, en Milaan en omgeving, die doen het enorm goed.

En wat van grote betekenis is, daar wordt ook weer geïnvesteerd. Hoe kan dat? Wel, daar is een heel eenvoudige verklaring voor: men gelooft in zichzelf, men is trots op het eigen verleden en op de eigen streek en…het zijn meestal kleine bedrijven, familiebedrijven die traditie en hedendaagse middelen combineren om te komen tot een hoogwaardig kwaliteitsproduct. Daar zijn heel veel voorbeelden van. Dus geen grote gigantische bedrijven, maar kleinere met een eigen traditie en arbeidsethos. En zo kom ik ook in Fryslân, in onze eigen regio terecht: Noardeast-Fryslân. Wij kunnen veel, maar het begint met: kennis en ervaring, arbeidsethos en vooral: in jezelf geloven, trots zijn op je eigen kunnen. Hier in ons gebied zijn zulke bedrijven in overvloed: vooral aannemers in de bouw, de staal- en houtbedrijven en veel bedrijven die iets speciaals op de markt brengen. Ik zou willen dat we echt veel meer samen optrekken, want dat schort er aan en dat we als een man door p.r.  en marketing het product aan de man brengen. Het merk “Dwaande” gaf daar al een richting aan, maar het kan nu sterker en beter en breder.

Toch nog één puntje als het om Europa gaat. Ik ben dus een grondig voorstander van Europees optrekken en samenwerken, omdat het zeer veel pluspunten oplevert. Als ANNO-gemeenten komen wij zeker ook in Brussel en daar zie je dat de samenwerking vruchten afwerpt. Daar tref je geen mensen uit Engeland en Ver. Staten, maar wel uit alle andere Europese landen en daar is het besef groot dat door gezamenlijk politieke keuzes de regio’s het heel goed doen en voor de toekomst gaan doen.

Dat geldt ook voor Cultuur en dan ben ik bij  LF18. Ter voorbereiding op deze toespraak googlede ik even, en typte LF18 in, maar dat bracht mij bij de landelijke fietstocht van Ommen-Denekamp en bij een LF18 Bluetooth smartwatch. Dus maar culturele hoofdstad 18 ingetikt en dan komt het goed. Overal staat Leeuwarden-Fryslân 2018, maar nergens één marketingzin waar dit hele gebeuren in te vangen is, het centrale thema. Wel kom je tegen dat het gaat om: “De iepen mienskip is van iedereen.” Maar dat is niet de leidende slagzin. Ik vind dat wel jammer, want gezien ook bovenstaande, over het zelfbewustzijn van de regio, had één zeer overtuigende slogan niet misstaan. Nu blijft er straks ook niks hangen.

Maar hawar, niet zeuren, in ieder geval; er gebeurt veel, zeer veel. Toch valt ook hier op, dat de samenhang wel wat zoek is. Wat bieden we nu de wereld aan? Mijn bewondering voor alle initiatieven, dat zijn er zoveel…ook vanuit de dorpsgemeenschappen. Maar is al wel duidelijk wie steeds de doelgroepen zijn en wat men bereiken wil? En wat vooral geldt, wat daarna, de legacy? Discussies over: wie draagt na 2018 de cultuur van Fryslân echt uit? Of vallen we weer terug op het al bestaande? Cultuur is trouwens een belangrijk economisch product geworden. Als je in cultuur investeert, krijg je dat dubbel en dwars terug. Juist daar kan Fryslân triomferen.

Eerst alle focus op dit prachtige jaar. Burum is al begonnen, gister met de nieuwjaarsduik!!! Voor de 20e keer. (foto) En dit hele jaar tal van activiteiten. Veenklooster komt in juni met iets heel unieks: het koningsmaal op de Brink. Dan zijn er nog tal van kleine initiatieven in de gemeente, wellicht ook nog een groot spektakel in Kollum rondom het Kollumer Oproer. Ik wens alle organisatoren in ieder geval veel plezier bij de voorbereidingen. En gasten, publiek en vrijwilligers ook alle plezier bij de uitvoeringen.

Mijn derde thema waar ik vanavond bij stil sta is natuurlijk de herindeling, maar ook bij het einde van onze gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland. Aan het eind van het jaar zullen we aandacht besteden aan het afscheid. Afscheid van een heel mooie gemeente, hecht door samenhang en hecht door identiteit, door de ligging en een gezamenlijk verleden van meer dan 400 jaar. Er komt een speciale avond waar we dat allemaal gedenken. Dan staan we stil bij de geschiedenis vooral, maar ook, wat onze gemeente in al die eeuwen zo boeiend maakte. Zo zal er een deskundige stil staan bij onze talenstructuur, die Kollumerland zo kenmerkt. Het blijft niet bij één avond, er komt ook een feestelijke afsluiting, maar daar kan ik niks over zeggen want dat is in nog in een stadium van nadenken.

We hebben de ambtelijke fusie Dantumadiel-Dongeradeel-Ferwerderadiel-Kollumerland, DDFK, per 1 januari 2017 gerealiseerd. Maar dit jaar kenmerkte zich door heel veel kinderziektes, tegenslagen en zoeken naar: waar zit iedereen, waar zitten de taken, wie doet wat? Het viel niet mee dat allemaal af te stemmen. In de dienstverlening zijn fouten gemaakt, vervelende fouten. Burgers moesten onnodig lang wachten. De basis was, om het zo te zeggen, niet op orde. Toch…als je ziet wat er sinds1 januari gebeurd is, is er een flinke vooruitgang te bespeuren. Het gaat om een fusie van vier partijen en dat is op zichzelf een prestatie en na een jaar begint er wat lijn in te komen.
Ik bedank de medewerkers voor hun bewonderenswaardige inzet, en ik heb begrip voor hun situatie, ook al was het vaak lastig en werd er ook wel gemopperd, het werk ging altijd door.

We zijn er nog lang niet.  Het komende jaar moeten we ons nu echt richten op de fusie van de drie gemeenten: Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. naar de nieuwe gemeente Noardeast-Fryslân. Door al die perikelen van de ambtelijke fusie en door discussies rondom de positie van Dantumadiel in dat geheel, is de echte fusie misschien wat uit het beeld geraakt, maar die is er wel degelijk. Het wetsontwerp ligt nu bij de Tweede Kamer, moet daarna nog naar de Eerste Kamer en dan is het per 1 januari 2019 zover. Alles is wat dat betreft op schema. Maar we moeten hier nog heel werk verrichten en we gaan ons in 2018 daar volledig op concentreren. Er zijn ook al belangrijke besluiten genomen.

Zo zetelt straks het nieuwe college van Burgemeester en Wethouders in Dokkum, dat spreekt voor zich. De nieuwe gemeenteraad  heeft nog geen plek en die zal voorlopig in deze raadzaal, in het gemeentehuis van Kollum, vergaderen. De zaal behoeft maar een geringe aanpassing. De overige vergaderingen, worden over de drie gemeentehuizen verspreid gehouden, dat is nu ook al het geval.

De dienstverlening naar de inwoners toe, vereist dat we zo efficiënt mogelijk werken, daar hoort ook een centrale huisvesting bij. Op termijn is het natuurlijk van groot belang dat alle medewerkers op één plek zitten. Dat moet ook, vanwege de integratie en het beleid. Zoals we nu verspreid zitten, over vier locaties, ver van elkaar vandaan, is het niet bevorderlijk voor de efficiency. Want efficiency en integrale aanpak is een van de doelen waarom we dit nu juist doen om zo tot kwaliteitsverbetering te komen. Op termijn is het handig dat er servicepunten over de hele gemeente verspreid, ingevuld worden. Maar dat moet de nieuwe gemeenteraad beslissen, daar gaan we nu niet over.

De nieuwe gemeente belooft veel goeds. Het is een uitdaging er iets moois van te maken, qua gebied, qua problematiek. Als ik alleen al aan het landschap denk, water, klei, zandgrond, is het zeer uiteenlopend. Wadden, zeedijk en dorpen aan zee Paesens-Moddergat, Wierum, en vooruit Holwerd ook, maar ook recreatiegebieden en plekken: Ezumazijl, Kollumeroord, Lauwersmeergebied, Dokkum, Kollum, vogelgebieden, maar ook het schitterende landschap in en rond Veenklooster, dat blijft ook in de nieuwe gemeente een pareltje.

2018 is het Europees Jaar voor Cultureel Erfgoed, wel, dat zit bij ons zeer goed. We hebben een scala aan schitterende monumenten te bieden. Wâldhúskes in Kollumerzwaag, Romaanse oude kerkjes, zoals van Westergeest, Wetzens, Hantumhuizen, maar andere bijzondere kerkjes, zoals die van Jannum, Hegebeintum, Morra, Aalzum of Ginnum, teveel om op te noemen. De nieuwe gemeente is ook de gemeente met veel states en stinzen: in Holwerd, Oudwoude, Veenklooster, Hegebeintum, Waaxens en in Kollum. En dan natuurlijk de pracht en praal van Dokkum, met zijn bolwerken, molens en historische binnenstad. Regionaal is onze nieuwe gemeente straks een schitterende kans om zich o.a. via marketing voor toerisme en recreatie te presenteren. Ik hoop op enthousiaste initiatieven.

Op woensdag 21 november 2018 zijn er dan verkiezingen voor de nieuwe gemeenteraad. Die wordt dan op 2 januari 2019 geïnstalleerd. Er is dan een tijdelijke burgemeester van buiten, een waarnemer, dus geen van de huidige drie komt daarvoor in aanmerking. In de loop van 2019 start dan de procedure voor de nieuwe kroonbenoemde burgemeester. U voelt wel, dit ene jaar moet er nog veel gebeuren. Ook zeker is dit jaar uw gemeentebestuur, college en raad, alert om de belangen zo goed mogelijk in te brengen.

Ik sta nu nog graag even stil bij wat ontwikkelingen, die ik kort langs loop

Scholenbouw, Watersportdorp Kollum II: Diepswallen en Voorstraat. Kollum moet zichzelf steviger op de kaart zetten: kleinere kernen hebben meer de toekomst dan  (grote) steden, die overvol dreigen te raken en waar mensen zich niet prettig voelen; veel te drukke steden en waar men de auto niet kwijt kan. Dus Kollum heeft als verzorgingskern voor de omgeving heel goede vooruitzichten. En de kans grijpen als recreatiekern, waar men een plezierig sfeer kan vinden. Ook het mooie centrum een boost geven, maar wel met elkaar aanpakken. prachtig museum, mr Andreae bij gekomen.

Ik sta nog even stil bij de brand(en) in Kollumerzwaag

Dames en Heren, Vorig jaar sloot ik af met het Lutherjaar dat in 2017 plaats vond. Wat wordt 2018 voor een jaar? Het wordt in ieder geval het jaar van de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog, dat was 11 november 1918. Honderd jaar geleden werd het einde ingeluid van vele monarchieën, die nog steeds niet het democratisch parlementaire systeem kenden. De Russische tsarenfamilie werd vermoord, de communisten kwamen er aan het bewind. Het Habsburgse Rijk viel uiteen en de Duitse keizer vluchtte naar Nederland. Overal kwamen republieken die nog geen enkele ervaring hadden met het parlementaire systeem. De vrede van Versailles zou desastreuze gevolgen hebben. Het legde de basis voor de Tweede Wereldoorlog, die nog erger zou worden.

Wat is honderd jaar, wat is zeventig jaar? Zo kort geleden nog maar dat landen van Europa tegenover elkaar stonden. De democratieën zijn nog maar jong, daar is hard voor gestreden. Het algemeen kiesrecht in Nederland is er nu exact honderd jaar. Ook daar is hard voor gestreden. Waarom tonen we ons nu zo laks ten opzichte van die waardevol verkregen rechten en plichten in ons democratisch bestel? Het is de enige manier om goed met elkaar onze samenleving in te richten. Ik hoop dan ook dat de herdenking 1918-2018 ons doet beseffen in wat voor waardevol Europa, Nederland, Fryslân en Noardeast-Fryslân we leven.

Ik wens u, ook mede namens ons college van BenW, allen een goede gezondheid, een positief leven met wederzijds respect en begrip, en een voorspoedig 2018. Dank u voor uw aandacht.

© Bearn Bilker 2 januari 2018

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail