Te zien in Tytsjerk ‘Rode passage’

TYTSJERK – In Park Vijversburg of het Bos van Ypey met daarbij de nieuwe tuinparkdelen worden oude en nieuwe architectuur en kunst omringd door gecultiveerde natuur. TE ZIEN IN…63

De hoogteverschillen, afwisseling van water en land en kleuren van de beplanting komen prachtig uit in de herfst, daarbij blijft het rood van een van de passages van veraf en dichterbij een rustgevende en spannende blikvanger.

‘Rode passage’, tuinsieraad in Ooievaarsnest, Park Vijversburg
Cultuur en Natuurpark Groot Vijversburg is een historisch landgoed ten zuiden van Rijksweg N355 en ligt ter hoogte van Zwartewegsend, Tytsjerk. Het parkgebied dat ook een overtuin omvat aan de noordzijde van de N355 is in de regio bekend onder de oude naam Bos van Ypey. De naam verwijst naar de filantropische arts Nicolaas Ypey die vanaf 1844 villa Vijversburg en het omliggend park heeft aangelegd. Het huidige park Vijversburg bestaat uit het historisch deel en pas later toegevoegde gebieden. De tuin is voor een bescheiden vergoeding open voor publiek (zie Vijversburg.nl).

Historisch
Het historische deel van het park ligt rondom de villa die de naam Vijversburg draagt. Aan de noordzijde van de Rijksweg ligt de bijbehorende overtuin met onder meer de Kelk van Rudi van de Wint, die vanuit de villa en het park te zien is en aan een natuurgebied grenst. Aan de westzijde, richting Leeuwarden, liggen aaneengesloten enkele nieuwere parkdelen. Ze dragen namen als Ooievaarsnest, Dwaalster en Frijlân. Elk afzonderlijk deel heeft een andere vorm en inrichting en in al die delen staan opvallende elementen die de aandacht naar het landschap leiden of daarin te lijken opgaan. Een daarvan is de ‘Rode passage’ in het nieuwe deel Ooievaarsnest.

Landschapspark
Tussen 2014 en 2017 is het terrein van Vijversburg uitgebreid met daarin de nieuwe delen. Buitenplaats Vijversburg beslaat nu 30 ha waarin oud en nieuw moeiteloos samengaan. Bij een wandeling door het ‘oude’ park loopt de wandelaar langs slingervijvers, over twee karakteristieke bruggen, kronkelpaden en lanen, door een boomgaard, rotstuin of kruidentuin. De uitzichtheuvel, het eiland en het parkbos bieden een grote variatie aan sferen. Op het terrein zijn enkele wandelroutes uitgezet en een natuurpad, waar veel te zien is, maar het park biedt meer dan het beleven van het landschap.

Historische tuinsieraden
Buiten de villa met een nieuwe glazen aanbouw naar ontwerp van Junya Ishigami en Studio MAKS, staan er meer bouwwerken op deze buitenplaats. De kassen en oranjerie horen daar van oudsher bij en er is een volière, theekoepel en tuinhuis. Een aantal follies in de vorm van een grot en een kluizenaarshut zijn bedoeld als tuinsieraden, evenals de oude en nieuwe kunstwerken en de historische zonnewijzer en grenspaal.

Opvallende elementen
Vanaf vele punten zijn er mooie en verrassende doorkijkjes en zichtassen op het huis, de genoemde bouwwerken en de tuin. Dat is niet alleen in het historische deel zo. Op de nieuwe terreinen met onder meer tuinen van tuinarchitect/-ontwerper Piet Oudolf zijn modernere kunstwerken, bouwsels, vormgeving of land art in de landschapsterreinen geïntegreerd.

Geregisseerd
In het Kraaiennest met verschillende hoogtes staat onder meer bamboe, die door vrijwilligers van Vijversburg wordt gesnoeid, mede om de lijnen van het ontwerp te kunnen waarborgen. De begroeiing en beschoeiing zijn geregisseerd, zoals dat ook in het oude deel van het park gedaan is. Dankzij het onderhoud komt de schoonheid van het ontwerp optimaal uit.

Rood
De inrichting op Kraaiennest is even ‘natuurlijk’ als in het oude deel. Ook hier is er rekening gehouden met verschillende zichtassen en details in de aanleg en inrichting. Tussen het groen met vele gradaties is er water dat de lucht en de omgeving weerspiegelt. Bij een van de wendingen van een waterdoorgang zijn twee organische rode vormen te zien, die van ver samensmelten tot een vorm, bijna alsof er een ronde tong door het groen gaat.

Veraf en dichtbij
Dit functionele tuinsieraad is een beschoeiing van een opgaande oever en tegelijk is het object een prachtig voorbeeld van kleur in de natuurparktuin brengen, de aandacht vangen en de blik de tuin in leiden. Daarnaast benadrukt de gladde glooiende vorm de textuur en bewegelijkheid van de beplanting. Die tegenstelling is optimaal uitgebuit van veraf en dichtbij.

IJkpunt
Net als de tuinsieraden in het park uit eerdere eeuwen is de rode passage uit de eenentwintigste eeuw een ijkpunt in een gecultiveerde natuurlijke omgeving en zo geplaatst dat het op een vanzelfsprekende wijze de schoonheid van de omgeving benadrukt. Vroeger waren deze tuinsieraden vaak ontleend aan de in die tijdsperiode herontdekte klassieke oudheid, of aan een (filosofisch) oosters ideaal zoals dat van de wijze of kluizenaar. De follies en objecten droegen bij aan het creëren van een idyllische droomwereld binnen het park, waarin de kijker en wandelaar zich even los kon maken van de wereld van alledag. In de ‘Rode passage’ kan de kijker eerder opgaan in een abstractie. Ook in lijnen, vorm en kleur is rust te vinden.

Tijdloos
De ‘Rode passage’ is als een landschappelijk abstract schilderij. Het driedimensionale beeld lijkt van alle kanten tijdloos uit het land en water op te stijgen, als een vorm van land art waarin het object en de omgeving met elkaar in evenwicht zijn. De ‘Rode passage’ geeft tegelijk spanning en rust, en biedt een verrassend evenwicht.

Gerhild van Rooij, curator van Galerie Bloemrijk Vertrouwen, Aldtsjerk
TE ZIEN IN… 63

Locatie Vijversburg: Swarteweisein 2, 9255 JB Tytsjerk
Informatie www.vijversburg.nl, Telefoon: 0511 – 432427, e-mail: info@vijversburg.nl

Fotobijschrift:
Foto 1: Detail ‘Rode passage’ in Ooievaarsnest parkdeel van Vijversburg
Foto 2: ‘Rode passage’ in nieuw deel van Vijversburg in Tytsjerk
Foto 3: De ‘Rode passage’ van ver een opvallend accent in de landschapstuin

 

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail