TE ZIEN IN… Aflevering 154: De schapen van Hans Jouta in Burdaard

BURDAARD – Aan de Jislumerdijk reiken bomen met hun kronen naar de lucht en draait naast huisnummer 12, ter hoogte van de brug over het water, een kunstwerk omhoog van Hans Jouta. Er hangt een bijzondere schapenwolk aan van vier met elkaar verbonden bruine schapen. Ze verwijzen naar de voormalige schapenmarkt in het dorp Burdaard.

Gerhild van Rooij

GEMEENTE FERWERDERADIEL
In 2013 heeft de gemeente Ferwerderadiel de haven van het dorp Burdaard laten vernieuwen en tegelijk aan kunstenaar Hans Jouta opdracht gegeven om ter ere daarvan een passend beeld te ontwerpen. Het kunstwerk is vanaf de weg en het water te zien en nog datzelfde jaar, 2013, in het dorp geplaatst. Het beeld is opgetrokken en gevormd uit cortènstaal, dat een roestbruine kleur heeft en staat vanuit de haven gezien aan de overzijde van de Jislumerdijk achter de brugleuning en naast een lantaarnpaal. Sinds op 1 januari 2019 Ferwerderadeel, Dongeradeel, Kollumerland en Nieuwkruisland zijn gefuseerd tot de nieuwe gemeente Noardeast-Fryslân ligt Burdaard niet meer in Ferwerderadiel en valt dit werk onder de kunstwerken in de openbare ruimte van Noardeast-Fryslân.

SPROOKJESACHTIG BEELD
Het beeld van Jouta hoort tot de kunstwerken in Noardeast-Fryslân die naar de regionale geschiedenis verwijzen. Meestal wordt voor op de geschiedenis georiënteerde beelden een historisch persoon of personage en beroep uitgebeeld of een historische gebeurtenis en ook wel een object, verhaal, gewas of dier uit vroeger tijd. De meeste op de streekgeschiedenis gebaseerde beelden staan op een locatie die met de locale geschiedenis is verbonden en dat geldt ook voor het beeld van Jouta. De gemeente Ferwerderadiel had een beeld voor ogen waarin de historische herinnering aan het vervoer over water beeldend bewaard zou blijven, daarom staat het beeld aan het water. Het beeld van Hans Jouta lijkt op het eerste gezicht en nog zonder kennis van de lokale geschiedenis een fantastische, bijna sprookjesachtige of zelfs surreële voorstelling van iets dat kan en niet kan.

SCHAPEN IN DE TOP
De basis van dit beeld aan de Jislumerdijk bestaat uit een verticaal golvende en enigszins draaiende pilaar die bovenaan met de top naar achteren afbuigt. Daarin is meteen de stroom van water te herkennen en van de wind die lange tijd de snelheid van het vervoer over water bepaalde of mede bepaalde. Aan het uiteinde van deze, als een draaiend lint vormgegeven pilaar is, in de richting waarin het water naar de haven stroomt een naar voren uitstekende horizontale golf gemonteerd. Die korte golf vanaf de top van het beeld, kruist onder die top eerst de verticale golf en mondt daarna uit in een in de lucht zwevende kudde schapen.
Bij schapen denk je niet direct aan water maar eerder aan weide of van oudsher de arme heidegronden.

SCHAPENWOLK
Het is indrukwekkend hoe dit beeld technisch en wat betreft de vormgeving in balans is. Jouta heeft de realistisch weergegeven schapen in de lucht naar een ander niveau gebracht. De luchtschapen zijn een spiegeling uit het verleden en doen een beroep op het voorstellingsvermogen van de kijker. De vier schapen van Jouta vormen een soort wolk die zich aftekent tegen de lucht en lijken op het eerste gezicht een letterlijke en figuurlijke verbeelding van het woord schapenwolk. Schapenwolken doen door hun verschijningsvorm aan een veld schapen denken, en komen in rijen en velden voor. De voorstelling van de schapen zonder vaste grond onder de voeten herinnert ook aan het herkennen van figuren, dieren of landschappen in de almaar veranderende wolkenluchten. Het is een spel, dat net als dit beeld, een beroep doet op het voorstellingsvermogen om beeldend en creatief te denken.

SCHAPEN OVER WATER
De schaapjes zijn hier niet op het droge maar in de hoge en dat roept de associatie op van het spreekwoordelijke schaapjes tellen om in slaap te komen en rust te vinden in het hoofd bij het nachtelijk omhoog staren. De uitgebeelde schapen zijn ook geteld en er werd nog geld voor neergeteld, met het gebruikelijke handjeklap. De schapen met omhoog, opzij of omlaag gehouden kop lopen achter elkaar aan en zijn via de voorzijde van de kop of met de schoften met elkaar verbonden. Ze herinneren aan hoe ze van de boot afliepen waarmee de schapen naar de vroegere schapenmarkt in Burdaard gebracht werden, toen een centrum van schapenhandel. De schapen werden vroeger aangevoerd over de Dokkumer Ee.

AUTEUR
Gerhild van Rooij, cultuurpublicist.
FOTO’S
Gerhild van Rooij
1. Detail met schapen aan top van beeld van Hans Jouta, Burdaard.
2. Cortènstalen beeld van Jouta op brug aan Jislumerdijk, Burdaard.
3. Beeld van Jouta uit 2013 gezien vanuit de haven in Burdaard.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail