TE ZIEN IN… Aflevering 337: Leeuwen oude Heemstra State bij Vera en Van Welderenstate

Leeuwen van Heemstra State

Heemstra State ontleent de naam aan de generaties Heemstra die de state vanaf de zestiende eeuw bijna vier eeuwen bewoonden. De familie heeft de state in 1895 verkocht aan Theo van Welderen baron Rengers, die daarop vanuit het eveneens in Oentsjerk gelegen Stania State naar Heemstra State verhuisde. Zijn zus Clara bleef op Stania State wonen. De adel plaatste op hun buitenplaatsen en bij stadspaleizen vaak leeuwen. Ze stonden meestal op de treden of het bordes voor de hoofdingang of het pand. Leeuwen werden ook wel geplaatst op het toegangshek of de entreepoort, of aan weerszijden van het entreepad, of perk nabij de entree. De leeuwen voor Heemstra State waren goed zichtbaar vanuit de entree en een aantal ramen en staan op de foto uit 1965 als tuinsieraden op zichtlijnen. De leeuwen zijn op de uiteinden van de halfronde muurtjes aan weerszijden van het pad naar de hoofdingang geplaatst, net zoals op foto’s uit 1920 en 1930 uit de tijd dat baron Theo hier woonde.

Leeuwen binnen

Catering Experience Bij Vera is gehuisvest in de huidige Heemstra State, het moetingssintrum fan de Trynwâlden aan de Frisiastate 23 voor verhuur van bedrijfsruimtes en zalen. Twee van de oude stenen leeuwen zijn van buitenaf binnen in de glazen entree te zien, de twee andere leeuwen staan buiten in een open vitrine boven de bank bij It Petielje. De heraldische leeuwen staan voor moed, in het bijzonder de moed van het geslacht dat de buitenplaats bezat. De leeuw beschermt en herinnert er aan dat de adel vaak meestreed aan het hoofd van de troepen in tijden van oorlog en malaise. De wapens die de leeuwen vasthouden herinneren aan de adellijke bewoners van Heemstra State.

Van Welderen State

Theo van Welderen baron Rengers zette zich in voor meer werkgelegenheid in de regio. Hij richtte mede een vlasfabriek op onder Oentsjerk, nu het dorp Mûnein. De naam van het complex Van Welderen naast de entree van Bij Vera herinnert de baron. Hij leefde de regel noblesse oblige (adel verplicht) na en heeft na het instorten van de vlasmarkt in 1929 alle schade voor zijn rekening genomen, met als gevolg dat hij in 1930 zijn mooie thuis en werkplek Heemstra State met bijbehorend park moest verkopen.

Heemstra en Nieuw Heemstra State

Na het vertrek van de baron naar Den Haag is Heemstra State in 1931 verbouwd tot Vrijzinnig rusthuis Heemstra State. De afgebeelde foto op het informatiebord dateert uit de periode 1931-1972. Daarna is Heemstra State afgebroken en herbouwd als Bejaardencentrum Nieuw Heemstra State. In 2002 kwam hiervoor in de plaats Dienstencentrum ’t Skewiel met de huidige Van Welderen State. Het dienstencentrum is nu moetingssintrum Heemstra State waar de bezoekers begroet worden door de erfgoedleeuwen. De stenen leeuwen staan verticaal op twee poten, dit type leeuw wordt in de heraldiek en beeldhouwkunst een klimmende leeuw genoemd. De leeuw is het meest gebruikte wapendier in West-Europa, in Duitsland en Oost-Europa is dat de adelaar. De anatomie van de leeuw is in de heraldiek meestal niet natuurgetrouw omdat de leeuw een heraldisch symbool is. De vorm wordt aangepast om schilden en wapens zoals een bijl of een zwaard te kunnen dragen. De verhoudingen van leeuw en schild zijn op elkaar afgestemd. De heraldische leeuw onderscheidt zich ook van de echte leeuw door de mannelijke geslachtsorganen, de penis en testikels zijn relatief klein en hangen onder de staart, anders dan bij de heraldische honden en paarden met wel de normale anatomie.

Illustraties:
1. Leeuwen naast entreepad Heemstra State, 1965 (zoals op informatiebord en wand in huidige Heemstra State).
2. Leeuwen in glazen entree naar Bij Vera, Frisiastate 123, Oentsjerk (foto: Gerhild van Rooij).
3. Leeuwen bij It Petielje (foto: Gerhild van Rooij).

Zie ook:
Te zien in … aflevering 93: Plaquette Theo van Welderen Rengers door Nina Baanders-Kessler – RTV NOF Nieuws

TE ZIEN IN… Aflevering 327: Onderonsje van Jikke van der Waal in Van Welderen State – RTV NOF Nieuws

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail