TE ZIEN IN… Aflevering 321: 15 augustus Melati en twee miljoen Indische Nederlanders

ALDTSJERK – Op 15 augustus wordt bij het Indisch Monument in Den Haag jaarlijks nationaal de bevrijding herdacht van alle getroffen bevolkingsgroepen van de koloniale samenleving in de Archipel, onder wie Indonesiërs, Molukkers, Indo-Europeanen, Europeanen, Papoea’s, de Joods-Indische en Chinees-Indonesische gemeenschappen. Galerie Bloemrijk Vertrouwen biedt kunstenaars onder de twee miljoen Nederlanders met Indische achtergrond een podium.

Gerhild van Rooij

ZWIJGEN OF ONOPHOUDELIJK PRATEN

Tijdens de nationale live televisie uitzending van de herdenking op 15 augustus jl. was te zien en horen dat derde en vierde generaties willen weten wat hun grootouders en overgrootouders meegemaakt hebben. De oudere generaties zwegen vaak om maar niemand met de verschrikkingen te belasten, vertelden schrijfster Yvonne Keuls en haar kleindochter tijdens de herdenking. Of een van hen kon er niet over zwijgen en bleef er juist tot in detail almaar over vertellen en dat schrikte vele familieleden en andere betrokkenen af. De waar gebeurde verhalen stonden te ver af van de mensen die dit niet zelf aan den lijve hadden ondervonden, en wie ervaringen deelde wilde er vaak niet aan herinnerd worden. Het zwijgen en het doorbreken van het verzwijgen en alles in jezelf oppotten, komt steeds weer terug bij de 15 augustus herdenkingen.

VERHALEN DOORGEVEN

De verhalen ontrafelen levensgeschiedenissen binnen de familie. Er komen steeds meer verhalen boven omdat de jongste generatie op zoek gaat en vragen stelt om de eigen familiegeschiedenis te kunnen bevatten. Zij willen dat de verhalen doorverteld worden en de geschiedenis, hoe afschrikwekkend ook, wordt doorgegeven om niet te vergeten. Persoonlijke verhalen zorgen dat de geschiedenis niet eenzijdig belicht wordt als statistieken. De verhalen van honderdduizenden in kampen geïnterneerde kinderen en volwassen burgers, honderdduizenden buiten de kampen aan hun lot overgelaten mensen, tienduizenden uitgebuite ‘troostmeisjes’, honderdduizenden onmenselijk behandelde dwangarbeiders, onder wie vele krijgsgevangenen en Indonesische romusha, moeten doorverteld worden, klonk het ook deze herdenking weer. Het doorvertellen is een eerbetoon aan de voorouders en moet als een waarschuwing worden opgevat dat dit nooit weer mag gebeuren.

INDIË

Vanaf de opening van Galerie Bloemrijk Vertrouwen in 1989 is er aandacht geweest voor verbeeldingen met betrekking tot de archipel in de vorm van verhalen,  concerten, films en lezingen over voormalig Nederlands Indië, en er zijn solo-, duo- en groepstentoonstellingen gehouden met daarop geïnspireerd beeldend of literair werk. De allereerste tentoonstelling in GBV september-oktober 1989, was een tentoonstelling van John Blogg, fotograaf en videograaf met Indische roots. Galerie Bloemrijk Vertrouwen, Van Sminiaweg 70 in Aldtsjerk, laat dit jaar nog t/m 16 augustus (van 10 tot 17 uur) teksten en grafiek zien die aansluiten bij de herdenking op 15 augustus, voormalig Nederlands-Indië en bij de Indiëmonumenten in het uitzendgebied van RTV NOF.

MELATI SYMBOOL

De geur van Melati, de Indische Jasmijn, speelde een belangrijke rol in herinneringen van de oudere Nederlanders met Indische achtergrond en bij volgende generaties. De Melati is een symbool. Tijdens de herdenking op televisie droegen velen een Melati in de vorm van pinspeldjes, oorstekers, manchetknopen en ketting. De Melati’s worden gedragen in de periode 4 mei – 15 augustus en zijn een initiatief van Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 en het Indisch Herinneringscentrum.

JASMIJNTHEE

Melatithee is Indische jasmijn en vaak een melange van groene of zwarte thee waarin de jasmijngeur is getrokken, GBV schenkt tijdens tentoonstellingen rond Indië, melatithee melange of een andere pure jasmijnthee. Hierbij het recept. In Nederland gedijt de Indische Jasmijn niet wel andere Jasmijnsoorten. Jasmijn bloesemknoppen worden in de vroege ochtend geplukt, dan geuren ze het sterkst. Uitgespreid neergelegd kunnen ze in een kamer in de zon langzaam indrogen , In een oven op maximaal 95°C drogen de rijen knoppen binnen enkele uren en kunnen ze na een nacht afkoelen luchtdicht bewaard worden. Een eetlepel gedroogde knoppen in kokend water 4 minuten laten trekken en dan eruit zeven geeft een pure geurende thee die velen aan hun Indische afkomst herinnert en aan het land van ooit uit familieverhalen. De jasmijn doet denken aan de Melati, de Indische jasmijn die verbindt en verzacht.

FOTO’S:

1. Melati, 15 augustus herdenkingsspeldje, dat veel wordt gedragen tijdens de herdenking in Nederland en Friesland.
2. Idem  in verpakking met tekst over betekenis van de Melatisieraden (verkrijgbaar als pin, ketting, oorhangers, manchetknopen).
3. Indiëmonument, 1999, Ferwert, naast oude gemeentehuis, opschrift: Nederlands Indië, Marrum, Sije van Dijk * 23.2 – ‘25 / 21.1 – ’49; Blije, Hendrik Kroes * 8.12 – ’28 /19.-2 – ’49; Ferwert, Hessel Zijlstra * 25.2 – ’25 / 10.10-’49.

   Bij foto 1+2  zie TE ZIEN IN 117: Melati en Indische herdenking.
   Bij foto 3 zie TE ZIEN IN 188:  Indië monument en jonge mannen uit Marrum.
   Vierluik 15 augustusherdenking:
   – TE ZIEN IN 250: Bijwonen 15 augustus herdenking in Den Haag.
   – TE ZIEN IN 251: Indische Roots van lijden naar leiden, Joyce Beckker.
   – TE ZIEN IN: Aflevering 253: Dankowa Indisch Monument De geest overwint.
   – TE ZIEN IN: Aflevering 257: Toegevoegde luidklok, aarde van erevelden.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail