TE ZIEN IN…. Aflevering 314: Gerritsma en doopjurken, Tsjerkepaad Marrum en Westernijkerk

MARRUM / WESTERNIJKERK – Op 6 juli, de eerste zaterdag van Tsjerkepaad 2024, Rondjes om de kerken, bekeek ik in Westernijkerk en Marrum de duo-expositie ‘Doopjurken’ van fotografe Floriske Gerritsma. Zij verzamelde verhalen bij de tentoongestelde doopjurken en heeft alle bruikleengevers op de foto gezet met hun persoonlijk verhaal over de doopjurk en die achtergrond maakt de uitstalling bijzonder.

Gerhild van Rooij

EENHEID EN VERSCHILLEN

Wel 250 Friese kerken openen tijdens het jaarlijkse Tsjerkepaad tot half september op zaterdagmiddagen vanaf half twee de deuren. Geïnteresseerden kunnen in alle rust religieus architectonisch erfgoed bekijken en vaak een erfgoed-, historische of artistieke expositie. In de duo-expositie in Marrum en Westernijkerk zijn authentieke doopjurken uit de omgeving te zien. In de grotere Godeharduskerk aan de Hegebuorren 19 in Marrum valt de rij doopjurken aan hangers meteen op, daarvoor is een aantal jurken op poppen gedrapeerd en er is een teer ingelijst exemplaar. Het licht valt rechts op de verhoging prachtig door de stof heen en geeft iets breekbaars aan de tentoonstelling. Bij aankomst valt de eenheid op in lengte en de korte bovenlijfjes. De verschillen vallen dichtbij op, de diverse stoffen en afwerkingen maken elke jurk uniek. De kleur van de doopjurken varieert van helderwit tot room- of ivoorkleur. Een van de doopjurken in Marrum heeft kleuren in de diagonaal aangebrachte applicaties.

GOED GEDOCUMENTEERD

Floriske Gerritsma uit Marrum fotografeert graag series, al of niet in opdracht en zij bedacht zelf dat bij dit project rond de witte doopjurken teksten hoorden. In een van de algemene begeleidende teksten staat dat in de eerste christelijke kerken mensen die zich lieten dopen na hun doop een wit kleed kregen, als een nieuw begin of schone lei. Het wit symboliseert hier zuiverheid. De meeste doopjurken zijn van katoen, batist gemaakt meestal met kant of ajourwerk, borduursels en zelfs applicaties. Andere doopjurken zijn van voile, zijde of kant van een trouwjurk gemaakt en er is een doopjurk van parachutestof. De bruikleengevers vertelden beknopt wie, wanneer en waar de doopjurk heeft gedragen. Op de informatiebladen staan naast de tekst ook documenten en oude foto’s naast de foto’s die Gerritsma maakte van de bruikleengevers met hun doopjurk. Er is zelfs een doopjurk bij die door 62 kinderen is gedragen. Er is veel te lezen voor wie van verhalen achter de doopjurken houdt, maar alleen kijken is ook de moeite waard.

NES, KONINKLIJK DOOPKUSSEN

Het verhaal van lingerie ontwerper Marja Dekker is bijzonder, zij kon in haar eigen atelier uit de fijnste stoffen kiezen en maakte ook een bijpassend doopkussen, geïnspireerd door Koningin Beatrix die haar kinderen bij de doop op een bijpassend kussen op haar arm droeg. Marja trouwde in 1968 met Dirk Bakker en in 1972 is hun zoon gedoopt in de Sint Johanneskerk in Nes in Noardeast-Fryslân. Hun tweede zoon was ouder toen hij in de voormalige gereformeerde en huidige Theaterkerk in Nes werd gedoopt en heeft de doopjurk niet kunnen dragen. Bij de opening 6 juli lag de pop in Marrum, enkele bezoekers associeerden dit met een opgebaarde baby, daarom is de babypop met kussen verplaatst en zit deze in een kerkbank in Westernijkerk.

TYTSJERKSTERADIEL, ACHTKARSPELEN

Links voor dezelfde lijn doopjurken zitten twee grote babypoppen in doopjurkjes. Het prachtige doopjurkje met korte mouwtje dat is afgebeeld hoort bij de jurk die er linksboven hangt. Bij de poppen staat dat een van de jurkjes nog gedragen is door Maaike van der Veen (moeder van Tine Steegstra) geboren in 1906, Oudkerk, gemeente Tytsjerksteradiel. Floriske vertelde dat Maaike toen al twee jaar was. Waarschijnlijk hebben haar drie kinderen het ook gedragen maar zeker is dit niet. Op hetzelfde informatieblad staat dat het andere doopjurkje is gedragen door Marijke in 1940, Trijntje in 1941 en Gerk Hille in 1946. Ze zijn alle drie geboren in Groninger Opende en gedoopt in Surhuisterveen, gemeente Achtkarspelen. Het kant bovenaan de beide witte doopjurken en op de manchetjes heeft florale en geometrische patronen en is bij beide langs de hals geschulpt.

WESTERNIJKERK

In de kerk aan de Jepmaloane 2 in Westernijkerk hangen de meeste doopjurken in de herenbanken. De familie-erfstukken steken fraai af tegen de donkere houten achtergrond. Elke doopjurk markeert een bijzonder moment en traditie en dat wordt in beide keken gevierd met een kopje koffie of thee met beschuitkoekje met muisjes. In Westernijkerk is tevens de permanente expositie te bewonderen over de geschiedenis van de kerk en het destijds daartoe behorende Jeppemastate en haar bewoners. Op Tsjerkepaad.nl staat een overzicht. In beide kerken ben ik zeer gastvrij ontvangen en dat is kenmerkend voor het Tsjerkepaad, dat alleen mogelijk is dankzij vele vrijwilligers, jaar na jaar, waarvoor hulde. Floriske heeft een passende tentoonstelling neergezet en daar veel zorg aan besteed, bijvoorbeeld door objecten als een antieke emaillen weegschaal toe te voegen waarop de baby’s gewogen werden met een schuifgewicht. In de tentoonstelling zijn ook algemene teksten over de doop opgenomen als context voor de doopjurken en doopjurkverhalen.

Auteur en foto’s: Gerhild van Rooij
1. Floriske Gerritsma: Doopjurken uit de omgeving, Marrum. PS de pop op koninklijk doopkussen is verplaatst naar Westernijkerk.
2. IDEM, o.a. parachutedoopjurk 3de links, applicaties in kleur 5de links en poppen.
3. IDEM, detail uitstalling in Westernijkerk in Noardeast-Fryslân tijdens Tsjerkepaad.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail