TE ZIEN IN… Aflevering 313: Gratis naar het Observeum van Steentijd tot Science Fiction

BURGUM – Alle woensdagen in juli 2024 is het Observeum (museum en sterrenwacht) gratis toegankelijk. Maandelijks vertel ik, Gerhild van Rooij, een vaak verbazingwekkend achtergrondverhaal bij een object, bijvoorbeeld een zilveren advocaatlepeltje, sarcofaag, zonnewijzer, vondsten uit de steentijd en Middeleeuwen-kloostertijd. Er staat een BM-er, en ‘hemelreiskoepel’ en in juli is de Science of Sciencefiction-expositie van de Sterrenwacht nog te zien.

Gerhild van Rooij

SCIENCE FICTION

De bijdrage over de zonnewijzer in de museumtuin op RTV NOF was aanleiding voor het toenmalige bestuur van het Observeum om mij te vragen de rubriek Object van de Maand in de collectie te verzorgen voor de maandelijkse Horizon Nieuwsbief Observeum. Op observeum.nl zijn de bijdragen Object van de Maand terug te lezen onder Exposities en de bijdragen vanaf april staan online in het Nieuwsbrief archief. Veel mooier is natuurlijk om zelf het Observeum te bezoeken en te kijken welke zaal met vaste opstelling het meest aanspreekt: Steentijd, Middeleeuwen-kloostertijd, Minsken (arm en rijk in de negentiende eeuw) met portretten, en een Burgumer zilvercollectie naast voorwerpen van heidebewoners, de Bulthuiszaal met originele BM-er, Geologie met prachtig gesteente, of de koepel waarin de film over het heelal te zien is en dan is er ook nog het buitenmuseum met erfgoedvoorwerpen op divers gebied, en de zaal met de wisselexpositie “De Science van Science-Fiction: Verkenning van Toekomstige Mogelijkheden”. Volgens de samenstellers, afkomstig van de Sterrenwacht van het Observeum prikkelt Sciencefiction, kortweg SF onze verbeelding.

FUTURISTISCH

De samenstellers van de expositie over SF wijzen erop dat verhalen over buitenaardse wezens, tijdreizen, en futuristische technologieën beelden oproepen van onder meer voor ons nog niet bestaande of zichtbare werkelijkheden of droombeelden. Achter al deze verhalen schuilt vaak een diepgaande verkenning van menselijke mogelijkheden, technologische vooruitgang en de mogelijke toekomst van onze samenleving. De fascinerende wereld van sciencefiction heeft ons begrip van wetenschap en technologie mede gevormd. Groots durven dromen en verbeelden kan tot grootse inzichten en technologieën leiden en tot het herijken van mogelijkheden.

FANTASIE WORDT WERKELIJKHEID

Fantasie kan veel later werkelijkheid worden leerde mijn erudiete vader ons en hij noemde de levensechte reisavonturen van de Franse SF-schrijver Jules Verne (8-2-1828 – 24-3-1905). Verne beschreef de in de Westerse wereld van zijn tijd onbekende delen van de aarde, onder zee, binnenin de aarde en de maan. Kapitein Nemo, Professor Aronnax, knecht Conseil en Ned Land vertellen over ontdekkingen en bedreigingen en in die fantasieverhalen zijn ook (latere) wetenschappelijke waarheden en ingenieuze vondsten verwerkt. In een tijd dat veel volwassenen neerkeken op strips, mochten wij thuis naast ‘traditionele’ boeken ook strips of comics lezen, je kon nooit weten of wat bijvoorbeeld Kuifje meemaakte werkelijkheid zou worden. De tentoonstelling geeft andere voorbeelden waarvan we achteraf weten dat die invloed hebben gehad op technologische ontwikkelingen en wetenschappelijke ontdekkingen. Op de wanden zijn grote tekstborden die meer vertellen over de lichtsnelheden afstanden die licht aflegt in de ruimte, warp dive en veel meer.

VERBAZINGWEKKEND

Na een bezoek aan de middensteentijdopstelling in het Observeum denk ik vaak: Hoe is het mogelijk dat de wetenschap de sporen uit de steentijden heeft ontcijferd? Vlak bij het Observeum is er archeologisch onderzoek gedaan waarbij er op aanraden van het museum (Observeum) zelfs onder de grond van het voormalig klooster (nu begraafplaats) gekeken is zonder te graven. Pas daarna zijn de sporen opgegraven die onder meer te zien zijn in de zaal Middeleeuwen Kloosterleven. De bewondering dat wij naar onze begrippen zo ver in het heelal kunnen kijken beleef ik in de koepel. Een andere keer sta ik stil bij de betrekkelijke wereld van gemak waarin wij nu kijken, water uit de kraan, warmte die met een knop geregeld wordt, voedsel dat altijd voorhanden is in winkels, apparaten om schoon te maken. Als ik een heiboender zie denk ik eraan hoeveel tijd het kostte om die te maken en hoe weinig het opbracht al was die boender natuurlijk wel circulair. Er zijn nog veel meer gedachten die bij me opkomen als ik in het Observeum kijk of objecten bestudeer, maar die passen niet meer in dit verhaal.

FOTO’S

1. Vitrines in zaal Middeleeuwen, met o.a. vondsten van voormalig kloosterterrein naast de Kruiskerk, Bergum. 2. De Science van Science-Fiction: Verkenning van Toekomstige Mogelijkheden Affiche, Observeum.nl. 3. Plattegrond met zalen in Observeum (Foto Observeum)

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail