TE ZIEN IN… Aflevering 310: Elfstedenpad streekpad 19, Waddenkust en de Wâlden

NOARDLIKE FRYSKE WÂLDEN – De eerste officiële Elfstedentocht, of tocht der tochten is in 1909 gereden, de vijftiende en voorlopig laatste in 1997. De 206 km lange tocht over natuurijs spreekt tot de verbeelding. Het Elfstedenpad is een enorme promotie voor de elf steden en het daartussen liggende platteland met divers erfgoed, karakteristieke dorpen en gehuchten.

Gerhild van Rooij

HERNIEUWD IN 2024 & TAAL
Het Elfstedenpad, de wandeltocht der wandeltochten uit 2017 is in 2024 herzien en 17 kilometer verlengd. De nieuwe gids geeft meer informatie over de paden van wandelnet, de dorpen, regio’s, steden op het pad en het 11fountainsproject uit cultureel Hoofdstad jaar 2018. In Dokkum, de enige stad in het RTV NOF-gebied, staat de laatste en duurste IJsfontein van Birthe Leemeijer. Alle etappes zijn in twee richtingen beschreven en gemarkeerd met geelrode borden. Er is een bijdrage over de Friese taal opgenomen, maar voor de etappes zijn de Nederlandse plaatsnamen aangehouden, op de kaarten staan deze tussen haakjes onder de officiële Friese namen. Namen van straten, wegen en waters zijn gespeld zoals op de meestal Friestalige borden.

ETAPPE 35-41.
De routemakers Johan Vellinga en Broer Adema maakten gebruik van voormalige jaagpaden, kerkpaden, halepaden, oude handelswegen en grasdijken en enkele rechte asfaltstroken De teksten en zomerse foto’s inspireren om de rijkdom aan landschappen en dorpen tussen de steden zelf te beleven. Het Elfstedenpad bezit in alle jaargetijden een eigen schoonheid en is niet uitgezet als de kortste sportieve verbinding tussen de steden, maar als een afwisselende Elfstedenroute door acht landschappen of streken. De gids zou nog waardevoller zijn wanneer bij alle foto’s de locatie zou staan. Pagina 125 t/m 153 beschrijft de etappes 35-46 van Het Bildt, via het Waddenkustgebied naar de Noardlike Fryske Wâlden door de gemeenten Noardeast-Fryslân, Dantumadiel en Tytsjerksteradiel en begint bij het buurtschap of gehucht Hallumerhoeke (Hallumerhoek) waar de Mariëngaardeweg herinnert aan het voormalige klooster.

WADDENKUST
Elfstedenpad-wandelaars passeren in dit dijk- en polderlandschap het gemaal en daarna It presentearblad van kunstenaar Ids Willemsma, 12 pijlers die een stuk grasland omhoog houden. De monumentale ingreep in het landschap lijkt een Grieks-Romeinse tempel en kreeg de bijnamen tempeltje, dijktempel en De timpel fan Ids oan de seedyk. In dit weidse land torenen windmolens en turbines boven de horizon uit en onder meer in Ferwert de kerktoren. De wandeling voert langs de terp Hogebeintum en de Harstawei naar de (door Hendrick de Keyser gerestaureerde) resten van Harstastate met prachtige tuin en ook de Petruskerk in Lichtaard. De Holwerter feart komt in zicht waarna, via Bannerhûs, het Jaagpad langs de Dokkumer Ee andere vergezichten biedt. In vestingstad Dokkum met de Bonifatiusbron en bolwerken met molens slingert het pad langs karakteristieke plaatsen en gebouwen en eindigt in de regio Waddenkust.

NOARDLIKE FRYSKE WÂLDEN ETAPPE 42-46
Vanaf Dokkum strekt het Nationaal Park de Noardlike Fryske Wâlden zich uit in het RTV NOF-gebied boven Miedum. Na mooie paden en wegen door en tussen de dorpen Wâlterswâld (Wouterswoude), Damwâld (Damwoude), Readtsjerk (Roodkerk) in gemeente Dantumadiel en Tuskendammen volgt gemeente Tytsjerksteradiel met Middeleeuwse kerken op een hoogte in Aldtsjerk (Oudkerk), Oentsjerk (Oenkerk), bosjes en buitenplaatsen De Klinze en Stania state, in het mooie coulisselandschap van de Trynwâlden met vele singels. Via Gytsjerk en buurtschap de Gytsjerkerhoeke passeert de wandelaar het Elfstedenmonument van Maree Blok en Bas Lugthart. De Friese titel ‘It sil heve’ is verbonden is met de Elfstedentocht, en passender dan de bijnaam tegeltjesbrug.

VRIJWILLGERS ONMISBAAR
Wandelpaden zijn kwetsbaar. Veranderingen in spoor, wegen, bebouwing of werkzaamheden kunnen er toe leiden dat wegen omgelegd moeten worden. In de Elfstedenpad gids staan trein- en bushaltes, de haltes staan ook op de etappekaarten. De 19 streekpaden (SP) en 17 lange afstandswandelingen (LAW) van Wandelnet worden accuraat gemonitord. Vrijwilligers melden alle tijdelijke of permanente wijzigingen op het wandelpad en in openbaar vervoer op wandelnet.nl en voorkomen zo dat wandelaars voor verassingen komen te staan. De voorflap van de Elfstedenpad gids is een stempelkaart, een QR-code en de website vermeldt de stempelposten. Wie wil kan een ambassadeurs- of herinneringsspeldje bestellen waarvan de opbrengst naar het onderhoud van dit veelzijdige Friese pad gaat.

FOTO’S:
1.  Flip van Doorn. Elfstedenpad, de wandeltocht der wandeltochten, Streekpad 19, Leeuwarden-Stavoren-Harlingen-Dokkum-Leeuwarden 300 km. Amersfoort, 15 januari 2024, Stichting Wandelnet, 2^e vernieuwde druk,168 pagina’s, paperback, illustraties, topografische kaarten, 208x125x9 mm, 218 gram. ISBN 9789492641212. € 19,95 (Donateurs Wandelnet € 17,95; zie wandelnet.nl. Rechts: Elfstedenpad, de wandeltocht der wandeltochten Streekpad 19, 283 km, oktober 2017, Amersfoort, Stichting Wandelnet, 1^e druk. 160 pagina’s, illustraties, topografische kaarten, 208x125x8 mm, 195 gram. ISBN 9789492641014.

2. Kerk Ferwert, Elfstedenpad (april 2022, Gerhild van Rooij)
3. Zie 1, druk 2024

 

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail