TE ZIEN IN… Aflevering 295: Feestelijke bijeenkomst Stichting Cultuur en Landschap

OENTSJERK/TRYNWÂLDEN – De Stichting Cultuur en Landschap Trynwâlden zet zich sinds 2021 in voor het cultuurerfgoed van de Trynwâldster States. De stichting bedankte vrijdag jl. donateurs, adviseurs en vrijwilligers voor hun inzet. Jauko Dijkstra, boswachter beheer Noard-Fryslân (Staatsbosbeheer), liet in 90 minuten landschapspark Stania State zien. In de avond volgden koffie, boeiende gastlezingen en gezellige nazit met borrel.

Gerhild van Rooij

CULTUUR EN LANDSCHAP TRYNWÂLDEN
Voorzitter Ruud de Jong en secretaris Wim Haalboom gaven na de wandeling en hun welkomstwoord een beknopte uitleg van het werk van de op 5 april in coronajaar 2021 opgerichte Stichting Cultuur en Landschap Trynwâlden. De Trynwâlden heeft de grootste dichtheid van states van Friesland. De toekomst, het onderhoud en de beleving van de verschillende states en bijbehorende parklandschappen, in samenhang met het omliggende landschap, vraagt volgens de Stichting om een toekomstvisie. In de eerste jaren is geïnventariseerd wat er is en hoe het met het beheer staat. Daarna is samen met adviseurs en vrijwilligers de op groot formaat uitgebrachte Toekomstvisie Statige Parken gerealiseerd en november 2023 overhandigd aan Tytsy Willemsma, wethouder van de gemeente Tytsjerksteradiel. Als dank voor de informatieve groepswandeling met genodigden kreeg Jauko Dijkstra het eerste exemplaar van de tweede druk van deze uitgave. De genodigden konden een exemplaar aanschaffen tegen gereduceerd tarief. Ook Aukje de Graaf van Roenom die het rapport definitief vormgaf, kreeg een exemplaar overhandigd. Wim Haalboom vertelde over het idee om de buitenplaatsen in Trynwâlden en Heerenveen samen te presenteren als een toeristisch en cultuurhistorisch aantrekkelijk Parklandschap Friesland.

NIJLAND, BLOMMENPAAD, VLINDERBERM.
Freerk Nijland kreeg het woord om de geschiedenis van het Blommenpaad en de Vlinderberm te schetsen. Beide zijn op initiatief van de Wielenwerkgroep Gytsjerk aangelegd en mede-initiatiefnemer Freerk is tot nu toe betrokken bij de insectentelling. Hij vertelde waarom het pad en de berm om verschillend beheer en monitoren vragen en welke aandachtspunten er zijn, bijvoorbeeld bebouwing, en regels van het waterschap, en hoe dit is opgelost of is op te lossen.  De Wielenwerkgroep is in 2021 opgeheven, nadat de zorg voor het Blommenpaad en Vlinderberm aan de stichting was overgedragen per 2022. De stichting verwierf voorjaar 2023 voor het project Vlinderberm een subsidie van het Iepen Mienskipsfûns van de provincie Friesland. Het eerste project van de stichting was het plaatsen van nieuwe informatieborden bij het Blommenpaad en De Vlinderberm, projecten voor biodiversiteit van insecten op initiatief van bewoners van de Trynwâlden. Het oude bord bij de eerste Vlinderberm in Nederland is toen, na 40 jaar trouwe dienst, afgevoerd. 2023 was voor de meeste insecten in Nederland een slecht jaar, maar soorten zoals het zwartsprietdikkopje, bont zandoogje en vier soorten hommels/bijen waren in beide bermen volop te vinden.

VAN HALL STUDENTEN EN RADETZKY
De twee jongste sprekers kwamen uit de enthousiaste groep Van Hall studenten. Ze vertelden  hoe de groep vanuit zoveel mogelijk perspectieven naar Stania State kijkt en hoopt iets toe te voegen aan de vele visies op Stania State om nieuwe verbindingen te leggen om dit erfgoed in de toekomst toegankelijk te houden. Als ambassadeur van kunst en cultuur erfgoed en gastheer van Nationaal Park de Noardlike Fryske Wâlden ben ik verheugd dat de stichting ook jongeren inspireert. Dr. Rita Radetzky sprak tijdens de wandeling tegen de studenten uit hoe belangrijk het is om uit te dragen hoe bijzonder Stania en andere states in de Trynwâlden zijn. Zij is de auteur van het onlangs in België bekroonde naslagwerk en prachtig geïllustreerde boek Tuinarchitect Lucas Pieters Roodbaard (1782-1851) en de landschapsstijl (waarmee ze in 2021 promoveerde). Radetzky publiceerde meerdere boeken over de Friese elitecultuur, architectuur en tuinarchitectuur in Friesland en voor de informatie in Toekomstvisie Statige Parken Trynwâlden is mede uit haar werk geput.

STICHTING CULTUUR EN LANDSCHAP TRYNWÂLDEN 2021-2024
Het oprichtingsbestuur van de Stichting Cultuur en Landschap Trynwâlden bestond uit voorzitter Pieter Jan Woudstra, de nog zittende secretaris Wim Haalboom, penningmeester Elske Antje (Els) Zoer en bestuurslid Jacob van der Wal (o.a. pr, website). Op 18 maart 2023 namen Woudstra en Van der Wal afscheid en traden voorzitter Ruud de Jong en bestuurslid Pieter Willem Louwsma (pr, website) aan, huidig bestuurslid Fokko Winterwerp is dan al lid. Els Zoer wordt dit voorjaar opgevolgd, dan zal ook nog een bestuurslid ambassadeur voor kunst en cultuur toetreden, zo is begin maart 2024 besloten. De grote verdienste van de gezamenlijke inspanning van het oude en nieuwe bestuur heeft er toe geleid dat de stichting in brede kring de aandacht vestigt op het Statige parken erfgoed: De drie verschillende states, Heemstrastate, Staniastate (Oentsjerk), De Klinze (Aldtsjerk) en de omgeving als een onlosmakelijk geheel.

SAMENBINDEND INITIATIEF
Tijdens de aangeboden wandeling met toelichting en ook tijdens de ontmoetingen bij de nazit in Stania State bleek dat de stichting vertegenwoordigers van overheden en bedrijven en particulieren dichter bijeenbrengt om samen naar dit bijzondere cultuurerfgoed te kijken, erover van gedachten te wisselen en gezamenlijk over de toekomst daarvan na te denken. Een goede basis om, waar het kan en nodig is, actie te ondernemen. Jauko (Staatsbosbeheer) vertelde al dat het onderhoud op Stania door de extra aandacht, op bepaalde punten prioriteit heeft gekregen. Hij wees als voorbeeld op het opschonen van bepaalde waterpartijen. Blad uit het water halen was circa 15 jaar geleden voor het laatst gebeurd. De extra grote nog af te voeren bladhopen wijzen op ‘werk in uitvoering’, evenals de stammen op het gras van bomen die op de historische zichtlijnen van tuinarchitect Roodbaard de doorkijkjes blokkeerden. Op de foto’s is de stobbe en stapel stammen te zien die het zicht ontnamen op de achterzijde van de villa en vandaar op het heuveltje dat als landschapselement de Roodbaardtuin siert.

FOTO’S WANDELING 22 MAART 2024
1. Door Stichting Cultuur en Landschap aangeboden wandeling door Staniapark, boswachter Jauko Dijkstra (groene muts), voorzitter Ruud de Jong gebaart (foto Wim Haalboom).

2.Stobbe (links) en stammen op gras van bomen die de zichtlijn naar de achterzijde van de state blokkeerden (foto Gerhild van Rooij).

3. Dezelfde stobbe (rechts) en stammen die, vanaf de formele laan en achterzijde van de state gezien, het zicht op het heuveltje blokkeerden (foto Gerhild van Rooij).

www.cultuurenlandschap.nl/states-en-parken
Werkgroep Blommenpaad en Vlinderberm blommenpaad@gmail.com, zie ook www.facebook.com/blommenpaad

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail