TE ZIEN IN… Aflevering 293: Oeuvre Jan Dekker in museum, deel 2 Fotokunst en beelden

DOKKUM – Jan Dekker heeft een veelzijdig oeuvre. Zijn gebruikskeramiek en vrije keramische kunstwerken zijn bekender dan zijn ruimtelijke buitenbeelden en speelobjecten van staal, keramiek of hout. Als keramist, vormgever van beelden en fotograaf (Random-Arts) creëerde Dekker vrij werk en werk in opdracht voor de overheid, musea, bedrijven, genootschappen en particulieren.

Gerhild van Rooij

RUIMTELIJKE SCHOOLBEELDEN
In deel 1* van dit tweeluik over het oeuvre van Jan Dekker zijn zes groepen keramiek beschreven van zijn ‘gouden’ hand, die samen met de hieronder belichte werken tot en met zaterdag 23 maart te zien zijn in de oeuvre-tentoonstelling Jan Dekker in Museum Dokkum. De zevende deelpresentatie omvat een maquette en zes foto’s van drie basisscholen waarvoor de kunstenaar ruimtelijk werk heeft gemaakt dat vanaf de openbare weg zichtbaar was.

SUWÂLD, METSLAWIER, BRANTGUM
De rood-blauw-gele maquette hoort bij het in primaire kleuren uitgevoerde metalen kunstspeelobject voor cbs Dubel-Ien in Suwâld (Suawoude). Op de foto is te zien dat het horizontale kunstwerk uit een lijnenspel van open geometrische vormen bestaat, waardoor verschillende doorkijkjes ontstaan. Kinderen kunnen over dit vandaalbestendige speelobject springen, erop balanceren en doorheen te kruipen en van de kleur genieten in de publieke en schoolomgeving. Voor het buitenspeelterrein bij obs de Roef in Mitslawier (Metslawier) maakte Jan Dekker op en in de grond een iets overhellend naturel houten bootspeelobject met een mast om te klimmen en een roef om in te zitten en ‘droog’ te varen. De Ids Wiersmaschool in Brantgum kreeg de naam Ids Wiersma School in grote rode letters tegen de bakstenen gevel, gevat in brede bewerkte gouden lijst. Een rood veelkantig ‘houten’ potlood rust met de punt onder in de lijst en balanceert diagonaal met een kant op de grond. Dit trompe l’oeil effect geeft het gevelkunstwerk vaart.

BEELDEN
De achtste presentatie in naturel wit en pasteltinten boven in de vitrine is een uitgerolde kleiplak, ‘papier rolt door de drukpers’ (opdracht) met weer andere structuren dan de reliëfs aan de wand. De negende groep omvat perfecte zwarte en zwart-wit geglazuurde objecten. Deze een- of tweedelige krachtige compacte abstracties zijn meditatief als een combinatie van lijnen en stenen in Zen-tuinen. De tiende groep sluit aan bij die sfeer en staat midden in de zaal, het is een detail van het veelvoudige ruimtelijke ‘Stadsgras’. Een waaier van verfijnde tinten groen staat strak en sierlijk in de ruimte en is vooral een ritmisch geheel, waarin de kijker zich kan verliezen. Ruimte in het landschap en de stad, gecultiveerde natuur en ordening lijken de bronnen voor de vrije keramiek van Jan Dekker.

RANDOMARTS.NL
Onder de titel RANDOMARTS, werkplaats voor fotografie voert de kunstenaar foto-opdrachten uit voor onder meer Museum Dokkum, Dokkum Historia Documensis (boek Gevelstenen in Dokkum), kunstenaars en vormgevers als Jet Mous en Doro Dekker, erfgoed-, product- en bedrijfs- en portretfoto’s en ook digitale bewerkingen van oude foto’s. Zijn vrije fotografie bestaat uit series als boatview (landschap vanaf water), doe maar een bloemetje (vilten, jute en verlichte kunststofbloemen), groeten uit Dokkum, en landschap (geconstrueerd met ook gadgets). Op de twee wanden aan het eind van de expositie hangt een fotoselectie uit vier series.

OOG VOOR DETAIL
Het fotovierluik uit Interieur bestaat uit details als hoekjes en jaloezieën in natuurlijk licht. De uitsneden worden abstracte ritme en ruimtes, met meest zachte overgangen in grijzen of pastel, waarin lijnen vaak beeldbepalend zijn. In een felgekleurd contrastrijk vierluik uit Stilleven, in het Frans ‘Vie de mort’, dood leven, loopt het spelen met vlakverdelingen zoals in Interieur door. Uitgedroogde, verkleurde planten en rode verwelkte bloemen zijn in dit vierluik gecombineerd met speelgoedboerderijdieren als een schaap en koe. De smalle verticale foto’s uit Puur natuur laten drie keer acht vergelijkbare uitgerukte groene planten zien, twee keer bij de wortel hangend aan houten knijpers en een keer andersom aan metalen kapstokhaken over een houten kledinghanger. Ze drogen, keurig in het gelid in. Het wandvullende werk Horizon toont levende planten tussen bestrating en gevels. De ten opzichte van elkaar verspringende verticale fotostroken zijn uitsneden van foto’s uit Straatplanten. De overgangen van straat naar gevel hangen op gelijke hoogte en vormen de horizon, geen vergezicht, maar een botsing tegen de muren waardoor de details van de straatplanten, stenen en tegels opvallen. Seriematig werken, ordeningen, doorkijkjes, tegenstellingen, spelen met volumes en lijnen, zachte en contrasterende overgangen kenmerken de vrije keramiek en fotografie van Jan Dekker.

KENNIS OVERBRENGEN
In de ‘Keramiekgids ’97, Hedendaagse keramiek in Nederland 1997, staat dat keramist en pottenbakker Jan Dekker in diverse technieken werkt: draaien, handvormen, glazuren, oxydatief en reductief stoken voor zijn vrije keramiek, gebruiksaardewerk, wanddecoraties, unica (keramiek), steengoed, aardewerk en keramische beelden. In de expositie ligt een losbladige uitgave uit de Gouden Hand, Vleesmarkt 33, Dokkum, getiteld Aantekeningen bij de cursus pottenbakken en keramiek. Jan Dekker schetst daarin verschillende technieken, stookwijzen, inclusief de volgorde van werkwijzen, tijdsduur van alle nodige handelingen en droogtijden. Ook noemt hij de mogelijkheden, toepassingen en knelpunten van werken met bepaalde kleisoorten of technieken. Alles is in woord en beeld glashelder uitgelegd, passend bij zijn perfectie. Er is geen overbodig detail te vinden in zijn lesboek, keramiek, beelden, fotografie of werk als galeriehouder in zijn Gouden Hand.

FOTOGRAFIE Gerhild van Rooij
1.  Foto’s opdrachten speelobjectkunst, en ruimtelijk gevelreliëf voor scholen, Jan Dekker.
2. Detail overzicht uit fotoseries Randomart.nl, Jan Dekker in Museum Dokkum.
3. Detail Stadsgras, meervoudig keramieken interieurobject, Jan Dekker in Museum Dokkum.
4. Papier rolt door de drukpers, keramiek: afscheidscadeau voor de heer O. Kuipers voor Drukkerij Zeijl en Kuipers, Jan Dekker in Museum Dokkum, rechts stempel De Gouden hand.

* Klik hier voor Deel 1.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail