TE ZIEN IN… Aflevering 292 : Oeuvre Jan Dekker, Museum Dokkum, deel 1 Keramiek

DOKKUM – De oeuvre-tentoonstelling van de Dokkumer keramist, keramiekdocent, beeldhouwer, fotograaf, galeriehouder Jan Dekker staat nog t/m 23 maart in Museum Dokkum. Zijn ruim opgestelde keramiek en RANDOMART-fotografie vormen met een digitale presentatie een historisch overzicht dat een goed beeld geeft van de lange, veelzijdige carrière van Jan Dekker en zijn Galerie-Atelier de Gouden Hand.

Gerhild van Rooij

INGETOGEN POTTERIE EN OPLICHTENDE VEGEN
De eerste drie uitgestalde compositie omvatten lage, brede of bolle vazen en vaasjes of juist strakke en hoge vazen met tuithalzen, uitwaaierende of asymmetrische opening, kruiken met stoppen, kandelaars, kannetjes en olielampen met bijzondere vormen, ook aan de wand, en cylindrische potten met platte deksel en knop. Er staan vaasobjecten met oren op onverwachte plaats, of rondom slingerende spiraal en schalen met inkepingen in de tweezijdig opgetrokken rand. Twee naar historisch model vormgegeven varkens met krulstaart en hoge theepotten met een bolle tuit op komfoor sluiten de rij. Alles is bedekt met verfijnde glazuren met spikkels en kleurnuances die de meer of minder glanzende beige, grijze of bruine huid levendig maken. Het sobere kleurpalet laat de vormen extra goed uitkomen. Dat geldt ook voor de hogere dekselpot en bijna bolle dekseldoosje met grijze celadon glazuur en decoratie van bruin-gouden vegen zoals Jan de bijna kalligrafische Aziatisch aandoende versieringen noemt. Net als een donkere vaas met ook oplichtende vegen.

STRAK EN SCULPTURAAL
De vierde groep omvat sculpturale theepotvormen, die niet bedoeld zijn om thee of andere dranken uit te schenken. Een prachtig expressief voorbeeld uit deze artistieke serie is de witte, voorover tuimelende conische puntvorm die met een boogstaander-tuit-hengsel als pot toch in evenwicht blijft. Ook de witte pot, die is gevormd uit een soort kleine prins van Saint-Exupéry planeet, met vlak erboven over de complete glooiing een buisvormig hengsel, eenzijdig ondersteund door vier minibuispilaren is een geraffineerd vormgegeven kunstwerk. Wat een ritme en ruimte geven deze eigenzinnige composities, als er iets in de museumcollectie thuishoort, dan deze kunstwerken waarin dynamiek en rust in onverwacht evenwicht zijn geklonken.

KLEURRIJK CONTRAST
De vijfde serie keramiekobjecten is ruimer geplaatst. Het aardewerk is zwart of blauw met contrasterend zandgeel, lichter blauw, gedekt groen of zacht rood op de voet, hals, rand, binnen- en buitenzijde van de schalen en uiteenlopende vaasvormen, de in de vitrinekast opgestelde ronde sieraden en smalle puntvormen zijn ook deel van deze serie. De contrasten in kleur of zwart en kleur benadrukken de ingesnoerde of uitwaaierende delen of de kleuren en vormen lagen over het object, zoals op afstand in een landschap of bijvoorbeeld geologische lagen die bij opgravingen tevoorschijn komen. Het geheel van de uitgestalde vaas en schaalvormen lijkt een langgerekt monumentaal stilleven van silhouetten, met matte, gladde huid. De huid valt extra op, omdat boven deze serie wandplastieken of wandreliëfs hangen met een bijna verweerde en doortekende huid, zoals van oude muren. Het is een perfecte combinatie.

FRIESLAND ALS INSPIRATIE
In de zesde speelse serie Friesland hangt een fototweeluik van een tegeltableau-Friese vlag met tussen de diagonale blauwwitte banen boven op elke rode pompeblêd een rode ‘Us mem’ (ons moeder). Daaronder staan oranje-blauwe schalen in pompeblêdvorm waarvan eentje met goudvis ‘Friesland en oranje’ heet. De met pompeblêden bedekte water-of koningsblauwe dubbelbolvaas met extreme oren en deksel waarop Us mem staat, draagt de titel ‘Fryslân boppe’.  In de oeuvre-expositie zijn naast de beschreven keramieken series ook ruimtelijke beelden te zien en foto’s van Randomfotografie van Jan Dekker. Deze werken komen aan bod in deel 2 van dit tweeluik over de presentatie van werk van Jan Dekker in Museum Dokkkum.

POTTENBAKKER-KERAMIST
Jan Dekker (Amsterdam, 5 april 1947) groeide op in Amsterdam (Gemeente Amsterdam) en is in de eerste plaats niet opgeleid tot keramist-kunstenaar. Hij kwam rond de jaren zeventig in Dokkum wonen. Jan vertelt in de digitale presentatie op het scherm in de expositiezaal dat hij in Dokkum zijn droom om eindelijk echt op de schijf te leren draaien waar kon maken. Voor zijn potterij (atelier en winkel) koos hij de naam de Gouden Hand naar de gevelsteen op het woonpand aan de Vleesmarkt 33. Op de onderzijde van zijn gebruiksgoed en grotere potten, vazen, schalen en andere vrije objecten staat die geopende vlakke hand als zijn merkteken. Jan Dekker heeft zich als autodidact pottenbakker en keramist steeds verder ontwikkeld. Wanneer hij dat nodig vond raadpleegde hij collega’s om zich extra te verdiepen in een bepaald facet van de kunst van potterij en keramiek, die zo oneindig veel mogelijkheden heeft en ambacht en kunst is.

GALERIE DE GOUDEN HAND 1978, 1981
Op in 23 oktober1978 opende Jan in het pand waar hij met echtgenote Annie Dekker woonde, aan de Vleesmarkt, een eerste expositie met werk van de Groningse Mirjam de Haring die al internationaal exposeerde. In een krantenknipsel liet Jan weten dat hij het jammer vond dat er vanuit de overheden weinig aandacht voor de exposities en het atelier was, hij was een cultureel pionier in Dokkum. In de Middeleeuwen was een ambachtsman verplicht duidelijk zichtbaar voor iedereen zijn ambacht uit te voeren. Na een jaar verbouwen, kon Jan Dekker dat in 1981 doen in het monumentale pand met de grote ramen en deels glazen deur aan de Breedstraat 4 in Dokkum. Op 24 januari openden Burgemeester mr. Haye Sybesma en Rinze H. Klinker daar Atelier-galerie De gouden hand. Het atelier lag op de begane grond, de galerie op de eerste verdieping en op de tweede verdieping bevond zich de gezinswoning voor Jan, Annie Dekker en hun beide dochters. Er zijn vele exposities met werk van kunstenaars uit Noardeast-Fryslân en Nederland gehouden in dit pand, dat nu een andere zaak huisvest. Het meeste op de oeuvre-expositie getoonde werk is op de Breedstraat 4 in Dokkum ontstaan.

FOTOGRAFIE Gerhild van Rooij
1. Sculpturale objecten die wel en geen theepot zijn van Jan Dekker.
2. Detail uit overzicht van keramiek van Jan Dekker in Museum Dokkum.
3. Contrastrijke vaas- en schaalobjecten tegenover sobere wandreliëfs van Jan Dekker.
4. Drie objecten en twee foto’s van humoristische objecten uit de serie Friesland, Jan Dekker.

Zie MuseumDokkum.nl voor Oeuvre-tentoonstelling Jan Dekker
19 januari t/m zaterdag 23 maart 2024, van 10 tot 17 uur, Diepswal 27 Dokkum

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail