TE ZIEN IN… Aflevering 289: Ton Aartsen, unica kunst na vijf jaar weer te zien

ALDTSJERK/LEEUWARDEN – Flore en Aagje beheren de kunst van hun vader Ton Aartsen (Breda, 9.9.1950, Leeuwarden 8.3.2019). Alles stond vijf jaar in zijn atelier, Nieuwe Oosterstraat 5, Leeuwarden, achter de winkel van hun moeder, weduwe Ank Pluimgraaf. Galerie Bloemrijk Vertrouwen toont in februari in samenwerking met de familie weer kunst van Ton.

Gerhild van Rooij

GALERIE BLOEMRIJK VERTROUWEN
De prachtige begin februari door de dochters van Ton geopende expositie in GBV omvat unica fotoschilderijen en foto’s van Ton Aartsen. Reguliere bezoekers, collega’s op muziek-, foto- en kunstgebied, door Ton opgeleide fotografen en oud-exposanten uit zijn galerie en ook oud-buren, bekenden, vrienden of liefhebbers van zijn werk vertelden deze maand honderduit over Ton. Ze laten wel documenten, knipsels, lesmateriaal of een werk van hem zien en zijn blij dat ze de kunstwerken kunnen zien en hun herinneringen kunnen delen.

SAMEN ONDERWEG
Ton heeft, toen zijn afscheid als gevolg van ALS naderde, zijn dochters een ontdekkingsreis laten maken door de kunst om ze een eigen expressiemogelijkheid te geven. De werken van Flore, Aagje en Ton zijn in 2019 samen in Leeuwarden geëxposeerd. ‘Onderweg’ leerden ze het kunstenaarschap en de kunstwereld van hun vader kennen. Zijn nalatenschap omvat naast foto’s en abstract realistische fotoschilderijen, door hemzelf gebouwde muziekinstrumenten, soundscapes, film, poëzie, correspondentie, materialen en apparatuur.

INDO
Ton heeft zijn dubbele afkomst dagelijks ervaren en vertelde dat zijn vader in Indonesië (Indië) is geboren en opgeroeid en zijn moeder in Nederland. Indische gevoelens speelden altijd een grote rol in zijn psychische balans. Ton is er op verschillende manieren mee bezig geweest, ook in zijn beeldende werk en muziek. In 2017 toonde GBV, net als nu, werk waarin Ton Indo en Nederlandse gevoelens heeft uitgewerkt, zoals hij in zichzelf en binnen zijn familie heeft beleefd.  Het unica fotoschilderij op hout getiteld Verwijdering stond in 2017 op de invitatie en was deel van een serie over dit thema.

THUIS, BOMEN
Ton Aartsen gebruikte plattegronden van de plaatsen en provincies waar hij woonde als ondergrond voor unica fotoschilderijen. Hij plakte er zijn foto van een bepaalde boom of boomgroep op en bewerkte het oppervlak zo dat het een geheel vormde met de kaart. De bomen waren zelfportretten van Ton in de tijd dat hij op die plaats woonde. Uit deze serie Woonplaatsen is in 2024 Katwijk te zien, uit de particuliere Tóth-van Rooij collectie. Op het GBV-affiche staat ook een fotoschilderij met een boom in een cirkel en een foto van Ton in GBV bij een lezing over Jan Loman, met achter hem grafiek van Loman. Ton en Jan vonden mede inspiratie in door de menselijke hand gecreëerde (Friese) landschappen en bomenrijen.

GELUID, FOTOGALERIE NO5
Nadat Ton als jongen een stomme film zag verbaasde hij zich. Hij genoot intens, maar kijken alleen bleek snel verveling op te wekken, omdat hij drama miste in de vorm van geluid en muziek. Tijdens het kijken naar tentoonstellingen zag hij mooie plaatjes, boeiend en zelfs inspirerend, maar miste hij diezelfde dramatiek, ook weer als co-eigenaar en oprichter van Fotogalerie NO5 (2002-2008), Oosterstraat 5. Een eigen geluid zou een completere beleving van zijn fotografie, fotoschilderijen en digitale films geven.

INSTRUMENTENBOUW, DIDGBASE
Het realiseren van de geheel nieuwe, inspirerende en uitdagende wereld van geluid en beeld bleek technisch een uitdaging. Van zijn instrumentale en digitale soundscapes is het gefilmde ‘looping proces’ in 2017 in GBV gespeeld. Ton miste een oergeluid en bouwde daarom diverse formaten didgeridoos, zoals in Aldtsjerk getoond. Hij speelde met de klanken, decoraties en kleuren van zijn van natuurlijke, duurzaam materiaal gebouwde didgeridoos en andere, meest Aziatische instrumenten. Zijn muziekinstrumenten gebruikte hij in zijn soundscapes en concerten van zijn eigen muziek en in het door hem geformeerde DIDGBASE waarin hij met twee bevriende didgeridoospelers in GBV en op diverse podia speelde.

INDOCULTUUR IN GBV
Sinds de oprichting van GBV in 1989 zijn het Indo-gevoel, Indonesië en Indië, samen met het Nederlanderschap en Nederland, thema’s geweest in exposities, literaire bijeenkomsten, concerten, dans- en filmvoorstellingen. In hun kunst hebben Indo en andere kunstenaars met dubbele, drie- of viervoudige afkomst meerdere culturen omarmd. Hun afkomst was vaak een inspiratie, ook als die in hun leven spanning gaf. Net als Ton, verbonden ze hun en ons multicultureel erfgoed op hun authentieke manier. Ton schreef ook filosofische gedichten, waaronder over muziek en onderstaand citaat daaruit en dit gaat ook op voor zijn beelden. Die beelden zullen zich voortploegen in zijn oog, zoals ritmes in zijn oor, maar misschien trilde het wel allemaal door in zijn hele wezen en oeuvre.

Muziek
Ritmes ontdaan van elk ritme,
ploegen zich voort in mijn oor
Wat vastzit moet ik loslaten,
wat loszit moet ik koesteren
Ton Aartsen.

Expositie Ton Aartsen 1 t/m 29.2.2024, GBV, Galerie Bloemrijk Vertrouwen,
Van Sminiaweg 70, 9064 KE Aldtsjerk, donderdag, vrijdag, zaterdag 14:00-17:00 uur, (Daarbuiten op afspraak), 058-2561176, gbvexposities@gmail.com, www.GBV-artgallery.nl

FOTO’S:
1. Fore en Aagje spreken over hun vader Ton Aartsen, 4.02.2024, GBV, Aldtsjerk.
2. De galeriehouders lichten werk Ton Aartsen toe in Galerie Bloemrijk Vertrouwen.
3 en 4. Bezoek vernissage expositie Ton Aartsen februari 2024 in GBV, Aldtsjerk.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail