TE ZIEN IN… Aflevering 266: Workshops Thérèse Major, Hongarije Plaza

MODDERGAT. Hongarije Plaza 2023 heeft zaterdag in de Veluwehal in Barneveld generaties Hongaren, Hongaarse-Nederlanders en Nederlanders bijeengebracht. Het aanbod was groots: 40 stands, plein met kinderactiviteiten en sabelschermen in de evenementenhal, Hongaarse catering binnen en buiten, live concerten in de theaterzaal, twaalf Nederlandse en Hongaarse lezingen in bovenzalen en de schrijfworkshop door auteur Thérèse Major uit Moddergat.

Gerhild van Rooij

DUBBELE ACHTERGROND
Thérese Major heeft met haar eigen dubbele nationaliteit als auteur en schijfcoach een unique selling point. Ze dankt haar dubbele afkomst en Hongaarse achternaam aan een Hongaar die in 1942, tijdens de Tweede Wereldoorlog, Budapest heeft verlaten. Na vele omzwervingen in nazi-Duitsland, waaronder een verblijf in KZ Neuengamme werd hij geïnterneerd in Rijkswerkkamp Beenderribben (tussen Steenwijk en Blokzijl). Tijdens een verlof trof hij zijn latere echtgenote die haar hele leven in Giethoorn woonde. Na haar opleiding aan de Pedagogische Academie in Steenwijkerwold en enige tijd Nederlands en Engels studeren aan de lerarenopleiding te Zwolle heeft Major zich op het schrijverschap geconcentreerd. Mogelijk heeft haar ervaring met lesgeven er mede voor gezorgd dat zij zich heel goed kan inleven in kinderen en volwassenen en ondanks zware onderwerpen heel toegankelijk schrijft.

DEELNEMERS SCHRIJFWORKSHOP
Op Hongarije Plaza 2023 zijn net als in 2018 al vele contacten ontstaan tussen eerste, tweede en derde generatie Hongaren en Nederlanders. Dit evenement trekt naast liefhebbers van Hongaarse cultuur of Hongarije meerdere generaties Nederlanders van Hongaarse of Hongaars-Nederlandse afkomst met allemaal een eigen verhaal over hun afkomst. De meeste deelnemers aan de schrijfwerkshop hadden of een dubbele afkomst of waren familie van  iemand met dubbele afkomst. Deelnemers waren een kind of kleinkind van Hongaarse vluchtelingen die in 1956 aankwamen. Anderen stamden af van Hongaarse treinkinderen die vanwege de hongersnood in Hongarije in de jaren twintig naar ons land gehaald waren om aan te sterken. Een aantal bleef hier, ver van hun biologische familie, die overtuigd werd dat hun kind hier beter af was. Ook nazaten van Hongaren die in 1949 kwamen waren aanwezig. Hongaren die in dat jaar tijdelijk studeerden, werkten of op bezoek waren, konden niet terug en moesten door de omstandigheden hier blijven. Datzelfde jaar vluchtten er ook Hongaren voor  het onderdrukkende Communistisch regime naar Nederland. Voor alle groepen geldt dat het in zichzelf verenigen van twee nationaliteiten een kunst is. De dubbele afkomst werkt lang door, zowel privé als in studie en werk en na bijvoorbeeld de concerten en lezingen was dit vaak onderwerp van gesprek.

ZELF WOORDEN GEVEN
Thérèse Major inspireert workshopdeelnemers om een goed verhaal in elkaar te zetten. De schrijfopdracht luidde ‘Mijn eerste reis naar Hongarije’. De handleiding voor de opbouw en structuur was helder. Het belang van de tip om steeds weer aandacht te geven aan de waarneming via de zintuigen (wat rook, proefde, voelde, zag en hoorde je) gaf de deelnemers de kans herinneringen zo levensecht naar boven te halen en ook zo te verwoorden. Zelf woorden geven aan wat je meemaakt is een kunst. Major deelt haar kennis en ervaring in online en offline schrijfcursussen, als schrijfcoach, corrector , redacteur en ook als gastvrouw van Lumumba, de literaire schrijflounge waar leden elke eerste zondag van de maand in Moddergat bijeenkomen om elkaar te informeren, inspireren en adviseren. Zelf is de  auteur in staat om zelfs in kinder- en jeugdboeken beide culturen in spannende verhaallijnen te verbinden, dat voorbeeld inspireert, maar… het gaat om het eigen verhaal en dat hoeft niet eens allemaal waar te zijn, benadrukt de auteur keer op keer.

HERKENNING
Nazaten dragen nog een deel van een (beladen) familiegeschiedenis in zich, waarover thuis niet altijd werd gesproken. Voor tweede en derde generaties met dubbele afkomst en hun (aangetrouwde) familieleden zijn de boeken van Major een kennismaking met een Hongaars verleden en de gevolgen daarvan voor families. De eerste generatie herbeleeft bij het lezen vaak de eigen ervaringen, of herinnert verhalen van voorouders over hoe het er in hun tijd aan toeging. Jongeren zoeken daarom later wel sporen, plaatsen en familie in Hongarije om zich een beeld te kunnen vormen van hun familiegeschiedenis. Zelf schrijven levert schrijfplezier en eigen verhalen. Schrijven kan helpen om alles in perspectief te zetten, bijvoorbeeld de eigen familiegeschiedenis. Elke auteur beleeft de werkelijkheid anders en dat geldt ook voor familieleden, maar vaak is er een herkenning als gemeenschappelijk ijkpunt. Dankzij haar geërfde dubbele cultuur, schrijftalent, liefde voor taal en behoefte om vooral twintigste eeuwse Hongaarse geschiedenis in haar werk te vlechten, schreef Major elf boeken,  waaronder boeken over taalgebruik en schrijven.

LUISTERBOEK, MOST MAGYARUL
Boeken van Major verschenen bij Uitgeverij Meulenhof, Nieuw Amsterdam en haar eigen Uitgeverij Boox, een deel van haar op zichzelf staande verhalen staan op haar website, mede ter inspiratie om te schrijven. Haar roman János en de dode in de Donau  (www.m.boox.nl) is door de Hongaars School en team (Most Magyarul Hongarije Magazine, Haarlem)  als luisterboek geproduceerd, in de afleveringen zijn Hongaarse liederen en muziek, visuals, foto’s en historisch materiaal verwerkt: Hoofdstuk 15 is mei 2023 toegevoegd.

TIP
De verhalen van de schrijfworkshopdeelnemers worden voorzien van correcties door Major, en ze worden mogelijk gepubliceerd. Een laatste tip van Major luidt: Spreken is vluchtiger dan schrijven en hoe zorgvuldiger je een publicatie voorbereidt, hoe groter de kans op een succesvolle uitgave.

Gerhild van Rooij, cultuurpublicist, RTVNOF

Foto’s:
1. Thérèse Major. János en de dode in de Donau (still, Luisterboek, Hongaarse school).
2. Thérèse Major (eigen publiciteitsfoto).
3. Rijkswerkkamp Beenderribben (historische postbriefkaart).
4. Deelprogramma 23.09.2023 (Hongarije Plaza 2023).

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail