TE ZIEN IN… Aflevering 255: Ryptsjerksterpolder uitkijkpunt (deel 1)

GYTSJERK/RYPTSJERK – De Ryptsjerksterpolder ligt in Natura 2000 gebied De Grutte Wielen van It Fryske Gea. Het vernatten en indrogen van de Ryptsjerksterpolder zorgt voor een ruige begroeiing die zoogdieren, insecten, vissen, amfibieën, reptielen en vogels aantrekt. Het uitkijkpunt biedt het jaar rond een prachtig uitzicht over de polder die tijdens steeds zeldzamer aanhoudend vriesweer een bekende en geliefde schaatsplek is.

Gerhild van Rooij

UITKIJKPUNT & WANDELPAD
Aan de Westerdyk of N361 staat tussen het Trynwâldster dorp Gytsjerk en het Tysjerkster kruispunt de E10 een informatiebord over de natuur in de Ryptsjerksterpolder tussen Ryptsjerk en Gytsjerk. Naast informatie over de winter- en zomerpolder met ideale biotoop voor vogels en dieren wordt uitgelegd hoe belangrijk het is dat hemelwater zolang mogelijk binnen het natuurgebied benut wordt. Om dit te bereiken zijn de meeste sloten hier gedempt. Veel water stroomt daardoor via de oppervlakte af en zakt in de bodem als grondwater. Door de hoogteverschillen tot maximaal 170 cm zijn hoge droge en lage, natte terreingedeelten gecreëerd met een enorme variëteit in flora en fauna. Buiten het broedseizoen is de polder open, inclusief de natuurwandelpaden. Achter het bord geeft een klaphek het jaar rond toegang tot de heuvel met het in 2021 vernieuwde uitijkpunt. Het is in samenwerking met architect Pieter Jukema, aannemer Fa. Epema en staalwerk Postma Groen gerealiseerd en woensdag 30 maart 2022, bij het begin van het weidevogelseizoen, door gedeputeerde Hoogland en directeur Henk de Vries van It Fryske Gea officieel geopend. Onder de strakke parapluachtige overkapping met bankje ontvouwt zich een weids, panoramisch uitzicht. De bijzondere, aan het uiteinde van de Trynwâlden gelegen Ryptsjerksterpolder valt sinds 2010 onder Natura 2000-gebied Grutte Wielen en is officieel leefgebied voor bepaalde planten, dieren en vogels.

VERNATTEN
Voorbij de Ryptsjerksterpolder liggen vanaf het uitkijkpunt gezien in westelijke richting de Sierdswiel, Houtwielen, Grutte Wielen, Binnemiede- en Weeshûspolder. Afhankelijk van het weer en de tijd verrijzen daarachter een bomenrand en de vage of helder afgetekende contouren van de skyline van Leeuwarden en rechts de boerderijen van Gytsjerk, maar het is het landschap dat in elk jaargetijde de aandacht vasthoudt. Alleen op ijzige winterdagen tekenen zich tegen de horizon meer mensen dan dieren af. Dankzij het vernatten en indrogen van het land, het creëren van eilandjes en het verschralen van de bodem ten gunste van een gevarieerde vegetatie is de Ryptsjerksterpolder een ideale verbindingszone tussen de beschermde natuurgebieden de Alde Feanen en het Lauwersmeer. Het dynamische natuurpoldergebied staat van half oktober tot half maart onder water. Het is adembenemend om vanaf het uitkijkpunt of vanuit de polder en zelfs vanaf de Westerdyk en Groningse straatweg te zien hoe de duizenden wintergasten uit het verre Noorden hier in wisselende formaties uitzwermen, neerstrijken en weer opstijgen. Voor kolganzen, brandganzen, smienten en zwanen zijn de natte graslanden ideaal om de winter door te brengen en te fourageren.

INDROGEN
In het voorjaar valt de polder langzaam droog en trekken veel weidevogels naar dit voedselrijke en kruidrijke gebied met broekbosjes en wilgenstruweel. Veldweidevogels komen en gaan van hieruit naar het gebied waar zij overwinteren. De grutto’s kunnen hier goed opvetten, tureluurs voeren hun prachtig baltsdans uit en hoog in de lucht trekken veldleeuweriken de aandacht en in de gecreëerde eilandjes vindt de kluut een ideaal leefgebied. In het gevarieerde natuurpolderlandschap broeden kieviten en zijn onder meer de roerdomp, kiekendief en rietzanger te vinden. Met het verruigen van het laagste land is volgens It Fryske Gea een ideaal gebied gecreëerd voor de porseleinhoen. Op het informatiebord staat dat er in de omgeving ruimte en voedsel is voor nog meer vogelsoorten waaronder de zeldzamere watersnip, kwartel en gele kwikstaart. In de Binnemiedepolder is zelf een oude baltsplaats of arena waar kemphanen schijngevechten uitvoerden om indruk te maken op hun toekomstige partners. In de bodem, het water en op de oevers van het kruidenrijke veengrasland van de Ryptsjerksterpolder krioelt het van leven. Het is geweldig om hier een periode van het jaar te mogen wandelen, stil te staan en te kijken en luisteren. De Ryptsjerksterpolder met daarin ook nog de Buisman Eendenkooi is een bijzonder natuurgebied te midden van het voor deze streek kenmerkende coulissegebied.

Gerhild van Rooij, cultuurpublicist, RTVNOF

ILLUSTRATIES:
1. Informatiebord en klaphek naar Uitkijkpunt Ryptsjerksterpolder.
2. Runderen grazen in de Ryptsjerksterpolder.
3. Detail met vogels op informatiebord over Ryptsjerksterpolder.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail