WESTERKWARTIER – Museumplein Grootegast, nabij Achtkarspelen, is gevestigd in panden van voormalig LEGO Nederland en omvat het LEGiO Museum, Victorymuseum 1940-1945, Museum Drukkerij en een nostalgische American Diner met uitgebreide menukaart. Je kunt hier gemakkelijk een vakantiemiddag of dag doorbrengen. Deze aflevering het LEGiO Museum, statutair Stichting Museum voor LEGO-stenen, een kijk en doemuseum voor alle leeftijden.
Gerhild van Rooij
LEGO PIRATEN
Stichting Museum voor LEGO-stenen is in 2016 opgericht en heeft onder meer als doel het tentoonstellen van de historie van LEGO en specifiek de historie van LEGO Nederland in Grootegast en LEGO bouwwerken in het LEGiO dat geen onderdeel is van het bedrijf LEGO. Het wereldwijd bekende en beschermde LEGO beeldmerk, een rood vierkant met daarin de witte hoofdletters LEGO, die geel en zwart zijn omrand, staat niet op de gevel. De fabrikant schrijft LEGO altijd met hoofdletters, en het LEGiO museum heeft tussen de Hoofdletters een i van een blauw en geel legesteentje gezet. De vaste en semipermanente tentoonstellingen geven een compleet beeld van de ontwikkeling en licht thema’s uit in wisselexposities zoals nu LEGO Piraten, met alle piratensets die LEGO heeft geproduceerd, gecombineerd met interactieve elementen. Een ander doel was gelegenheid tot zelf te bouwen met LEGO. Er zijn veel bouwtafels, LEGO materialen en voor de jongsten DUPLO materialen (die niet ingeslikt kunnen worden). Meerdere individuele gasten, groepen, families krijgen tegelijkertijd alle ruimte om met LEGO hun verbeelding vorm te geven.
LEGO NEDERLAND, GROOTEGAST
Lego is een in 1916 door Ole Kirk Christiansen in Billuns, Denemarken opgericht bedrijf, dat begon als houtbewerkingzaak met meubels maken en begin 1932 houten speelgoed, LEGO, genoemd, naar de beginletters van LEg GOdt, speel goed, (in Latijn: ik verzamel, kies, lees). De eerste slagzin van LEGO was Det bedste er ikke for godt, Het beste is niet goed genoeg. Na de Tweede Wereldoorlog werd kunststof populairder en vanaf 1947 produceerde het bedrijf onder licentie celluloseacetaat holle bouwstenen met bovenop ronde noppen. De Groninger Koert Lameris in 1954 zag de stenen op een beurs in Denemarken en startte met zwager Jan van der Meer in 1957 aan de Middelhorsterweg Haren een handelsbedrijf in LEGO. In 1958 overleed Kirk, zette zoon Godfried Christiansen het bedrijf door en patenteerde LEGO de buisjes in de onderzijde waarmee de steentjes steviger en op meer manieren verbonden konden worden, zoals nu nog. In 1963 verhuisde het bedrijf uit Haren na een advertentievraag voor grotere ruimte. De burgemeester schreef: in de Hoofdstraat (30 km van de huidige locatie) in Grootegast is ruimte. Na tien jaar werd er groots uitgebreid, met ook toegangsweg Legolaan, tussen Industrieweg en Hoofdweg, die LEGOlaan zou moeten heten. In 1997 verhuisde Lego Nederland naar Breda.
UNIEKE LEGOCOLLECTIE
De historische collectie is eigendom van LEGO® verzamelaar Richard Topelen (voorzitter van de stichting). Naast het oudste houten LEGO speelgoed, daaruit ontwikkelde cellulose en latere LEGO steentjes, bevat de collectie unieke collectiestukken uit de periode 1963-1997 van LEGO Nederland BV Grootegast. Het LEGiO museum verbindt de regionale en internationale LEGO bedrijfsgeschiedenis in fotoboeken van sleutelmomenten en showmodellen die medewerkers hier hebben gebouwd, drukwerk voor winkeliers, advertentiedrukplaten en demonstratiemateriaal. De LEGOsets van 1949 tot de nieuwste sets vanuit de hele wereld maken dat oud en jong sets herkennen. Nouveauté pakketten voor winkeliers, advertenties, catalogi, dealercatalogi, schapkaarten/stroken, banieren, lichtbakken, petjes, kleding en schoenen en wat al niet meer, illustreren het succes van LEGO, evenals het archief vol boeken, tijdschriften, krantenartikelen en bedrijfsbulletins. Speeltafels uit verschillende tijden, First LEGO Leaguesets en LEGO Dacta/Educationsets (voor scholen en instellingen) getuigen daar ook van, evenals bijvoorbeeld exclusieve souvenirs van LEGOLAND parken, LEGOLAND Discovery Centers en LEGO House Billund.
FEEST DER HERKENNING LEGOSTAD
Het LEGiO museum is een feest van herkenning, alsof ik weer met mijn neus voor de winkelruit sta, onderweg reclame zie om te experimenteren met LEGO, doosjes, blokjes en grondplaten vasthoud, ik voel weer de opwinding van ons eerste doosje dakpannen, de concentratie en blijdschap over de eindeloze LEGObouwmogelijkheden. Ik zie neefjes en nichtjes bij mijn moeder met ‘onze’ DUPLO en LEGO en nieuwe onderdelen spelen.
LEGiO STAD
Prachtig is de LEGOstad in het LEGiO museum met rijdende treinen, draaiende windmolens, een gebergte met vakwerkhuizen, gebouwen als de Waag in Leeuwarden, luidende kerkklokken, een dierentuin en steeds andere aanvullingen. Het is goed om het verhaal achter de steentjes en onderdelen te zien en horen. De spuitgietmallen, misdrukken, elementen uit de fabrieken, plastic teststenen van leveranciers, prototypes en meer unieke voorwerpen uit de productie, (reclame)films op dealervideo‘s, DVD, Usb-stick en games geven daarvan een breed beeld.
SCHENKEN
Dankzij schenkingen, nalatenschappen en donaties is de collectie gegroeid en bijvoorbeeld de LEGO stad gebouwd. LEGO in alle vormen, modern of oud, reclamemateriaal of LEGO foto’s uit de periode in Grootegast en winkeldisplay-materiaal, showmodellen en unieke bouwwerken of wat maar met LEGO zijn welkom. LEGO brengt veel bouwplezier ook in speciaal daarvoor opgerichte groepen voor wie LEGO en het LEGiO museum een inspiratie is. LEGO geeft een band tussen jong en oud.
ILLUSTRATIES
1. Richard Topelen, voorzitter, verzamelaar LEGiO Museum (foto Gerhild van Rooij).
2. Kop in LEGiO Museum, Legolaan 1c Grootegast (foto Gerhild van Rooij).
3. Van hout naar kunststof (foto speelgoed LEGiO Museum).
4. Stad, modelbouw (foto LEGiO Museum).
5. Logo’s: LEGiO Museum, 0594-745605, info@legiomuseum.nl, Museumplein Grootegast: American Diner, VICTORY MUSEUM, 06–51370717, info@victorymuseum.nl en DE MUSEUMDRUKKERIJ, 0594-612200, info@museumdrukkerij.nl.