TE ZIEN IN… Aflevering 246: Verbeelding van Ryt Kooistra en gedichtenuitwisseling

FRIESLAND – Keramiste en tekenaar Ryt Kooistra zond beeldend woordkunstenaar Connie Harkema als Nieuwjaarwens voor 2020 een elfje, met de vraag daar met een elfje op te reageren en deze dichtwisseling wekelijks te herhalen. Na 110 elfjes schreven ze gezamenlijk elfje 111. Alle elf woorden grote gedichten bundelden ze met bijpassende eigen kunstwerken in 111 elfjes verbeeld.

Gerhild van Rooij

THEMA’S 111 ELFJES VERBEELD
Een elfje is een gedicht van elf woorden, de eerste regel bevat een woord, de volgende drie regels telkens een woord extra, dus van twee, naar drie en vier woorden, en de vijfde slotregel bestaat weer uit een woord. In 111 elfjes verbeeld komen binnen de beknoptheid van elf woorden veel onderwerpen, gevoelens en bespiegelingen aan bod waarmee Kooistra en Harkema in het eerste coronajaar op elkaar reageerden. Het initiatief van Ryt Kooistra heeft geleid tot de bundel waarin een aantal elfjes pijltjes kregen om ze als duetten van links naar rechts te lezen. Na het 111^de elfje Samenspraak als inleiding, volgen elfjes en illustraties over Afscheid, Kunst, Levenswijsheid, Liefde en vriendschap, Maatschappij, Natuur, Onheil, Reizen, Taal en tot slot Zelfreflectie.

TWEE- EN DRIEDIMENSIONAAL
De handzame bundel is ideaal om een bij de stemming van dat moment passende elfje te (her)lezen. De vormgeving nodigt daar ook toe uit. De afbeeldingen van twee- en driedimensionaal beeldend werk van beide kunstenaardichters sluiten aan bij de thema’s. Net als de gedichten geven ze weer wat er in ze omging en in de wereld rondom. Ryt Kooistra toont keramieken beelden, bronzen beelden in verloren wastechniek en met watervaste en lichtvaste pennen gemaakte tekeningen met deels twee- of vierzijdige symmetrie. Het eerste beeld in de bundel is haar aansprekende beeld Ode aan de vrouw met het gouden hart bij Afscheid. Connie Harkema laat tekeningen, schilderijen, collages met een soms eclectische stijl en woorden zien en enkele documentaire foto’s.

RYT KOOISTRA
Ryt Kooistra is Groningse van geboorte en erfde kunstgenen van haar vader. Ze heeft vijftien jaar als docente Naaldvakken en Textiele Vormgeving voor de klas gestaan, eer ze zich helemaal richtte op beelden van klei of incidenteel van was en brons. Als kind uitte ze zich in toneel, schrijven, tekenen en creaties van lapjes en draadjes, nu schrijft ze soms iets bij haar beelden en tekeningen die ze ook op een witte onderlaag op potten en vazen maakt en daarna van een laag vernis voorziet. De vanuit een willekeurig punt gestarte tekeningen zijn vaak organisch. Ze raakt in haar Friese woonomgeving geïnspireerd door het onbeperkte uitzicht met wisselende luchten en watervlakten en alle dieren in het landschap. Het keramieken watervogelpaar bij Liefde en vriendschap en de getekende tegenhanger met vogels bij onheil laten dat zien.

DUET – ELFJES
Kooistra is de zeventig ruim gepasseerd maar werkt in haar atelierwerkplaats in alle rust aan creaties voor een expositie in Wieringermeer. Afgelopen decennium is haar werk getoond in galeries, beeldentuinen en kerken met culturele bestemming in de Friese plaatsen Bears, Exmorra, Sint Jacobiparochie, haar woonplaats Koudum en Makkum en in de Westfriese of Noord-Hollandse plaatsen Aerdenhout, Alkmaar, Nieuwe Niedorp, Schagen, Warmenhuizen en Westwoud en ook op internationale kunstmanifestaties zoals in het Duitse Tarp en nabij de grens gelegen dorp Winterswijk. Het duo-elfje bij Liefde en vriendschap sluit aan bij haar niet aflatende energie en de reactie (>) bij de energie van Harkema en luidt:
beweeg / en verover / vier het leven / en blijf vooral jezelf / zijn
> verken / dans rond / zoek je plek / neem je ruimte in / leef.
Bij Maatschappij is de blik naar buiten gericht in:
doos / benen opgetrokken / in lompen gehuld / gespitst op elk geluid / dakloos
> hunkerend / diep weggedoken / door drank getroost / kou en warmte trotserend / zwerver.

CONNIE HARKEMA
Connie Harkema is het grootste deel van het jaar als reizigster thuis in een grote camper. Ze publiceerde er twee cultuurhistorische, toeristische reisboeken over, waarmee haar oeuvre een twintigtal boeken omvat, van romans tot biografieën en lesboeken tot dichtbundels. Harkema is van oorspong journalist en heeft zich net als Kooistra daarna pas tot beeldend woordkunstenaar ontwikkeld. Zij maakte in haar jeugd eveneens beeldend werk en teksten. In haar beeldende woordkunst versmelten haar beelden met eigen literair werk of dat van anderen. In 111 elfjes verbeeld versterkt de kunst van de elfjesdichter hun relativerende gedichten waarin ze met humor naar hun onderwerpen kijken, van liefde en vriendschap tot maatschappelijke kritiek en onheil. De schijnbare eenvoudige elfjes dichtvorm en de veelheid aan onderwerpen maakt de uit een dichtwisseling ontstane bundel heel toegankelijk.

FOTOS:
1. Ryt Kooistra en Connie Harkema. 111 elfjes verbeeld. Eigen beheer uitgave, Koudum, 2020. A5formaat, 58 pagina’s. Prijs  € 15,- (plus porto) via https://rytsverbeelding.nl, famkooistra@planet.nl of https://www.connieharkema.nl/contactformulier/, connieharkemainfo@gmail.com.
De bundel staat t/m 30 juli 2023 in de expositievitrine in de Bibliotheek Heerenveen.

2. AFSCHEID, links beeld van Ryt Kooistra (pagina 2, 111 elfjes verbeeld).
3. AFSCHEID, rechts werk van Connie Harkema.(pagina 3, 111 elfjes verbeeld).

Meer Connie Harkema: https://www.rtvnof.nl/te-zien-in-aflevering-181-reisverhalen-in-reisgids-slow-living-1-over-ideaal-camperleven/

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail