TE ZIEN IN… Aflevering 217: Burgum, Binnen-buitenwereld, schilder Ruurd Wiersma

BURGUM/WYNS/BURDAARD – Het Ruurd Wiersma Museum  in Burdaard wordt verduurzaamd en laat tot half maart 2023 in de expositie ‘Ruurd útfanhûs’ in het Observeum in Burgum schilderijen, objecten en persoonlijke voorwerpen  van Ruurd Wiersma zien. Nazomer 2022 toonde het museum in de Kunstproject vitrines bij de pont van Wyns/Bartlehiem al fotopanelen van het interieur met wandschilderingen en schilderijen.

Gerhild van Rooij

UITWISSELING OBSERVEUM
Ruurd Wiersma werd in 1904 in Rinsumageast geboren als zoon van een boerenarbeider. Hij was vanaf 1950 melkvaarder en kocht in 1964 de dubbele arbeiderswoning in Burdaard die na zijn overlijden in 1980 met de complete inventaris museum Ruurd Wiersma Hûs geworden, sinds 2021 hanteert het bestuur van stichting Ruurd Wiersma de naam Ruurd Wiersma Museum. ‘De vier jaargetijden’ wandschilderijen zijn deel van de inventaris en gemaakt in de periode 1966 -1970. Die jaargetijden zijn begin april weer te zien, na de voltooiing van de verbouwing van het  Ruurd Wiersma Museum. Intussen toont het Observeum in de grote zaal wisseltentoonstellingen kunstwerken van Ruurd. Los van de context van de voormalige woning van  Ruurd Wiersma is er in Burgum een breed beeld te zien van de schilderkunst van Ruurd gecombineerd met losse biografische voorwerpen, en objecten die in dezelfde stijl zijn beschilderd als de wandschilderingen en schilderijen.

ONTWAPENEND
De schilderscarrière van Ruurd Wiersma begon op latere leeftijd. In 1966 ontplofte zijn oliekachel, waardoor een vette roetlaag op de wanden achterbleef. Ruurd moest de wanden van zijn kamer opnieuw behangen. Hij schilderde deze over met groene en blauwe muurverf en heeft daar in vijf jaar tijd met verschillende kleuren fietslak de wandvullende, kleurrijke jaargetijdenvoorstellingen op geschilderd. Zo kon hij aan alle kanten symbolisch in gecreëerde landschappelijke ruimte dwalen. In die ontwapenende, eigen wereld gold een ander perspectief, waarin vertekeningen een ander evenwicht geven dan pure realisten nastreven. Ruurd wordt gerekend tot de naïeve schilders of volksschilders en zijn werk wordt ook wel ingedeeld bij de kunststroming art brut.

WERELD VAN RUURD WIERSMA
Thuis in Burdaard beschildert Ruurd meubels, gebruiksvoorwerpen, objecten ter decoratie, de deuren, muren, vloeren en het plafond met beelden die hij door de ramen ziet en buitenshuis. Die buitenwereld beslaat het landschap met mensen, flora en fauna, architectuur, voertuigen en wat er het jaar rond op het Friese land tot aan Leeuwarden te zien is. Tegelijk is het een binnenwereld die omvat hoe Ruurd beleeft wat zich thuis of buitenshuis voordoet en hoe hij in de Bijbel beschreven gebeurtenissen, of wereldvrede beleefd. Schilderijen als De Hof van Eden zijn een reflectie van de bijbelse en de hedendaagse wereld. Ruurd is als hij dit schildert geen lid meer van een kerkgemeente. Het is de menselijke maat die opvalt in zijn verbeeldingen van wereldse en religieuze onderwerpen.

HET LANDSCHAP OMARMT
In werken die de melkvaart, een voetbalwedstrijd of ijspret weergeven zie je een uitgestrekt agrarisch landschap of stedelijke bebouwing langs het water. In de overzichtelijk ruimte zet Ruurd agrariers en hun gezinnen, een postbode, voetballers of elfstedenschaatsers. Hij omarmt het landschap vaak vanuit een laag perspectief, zoals hij dat in de jaren 1950-1964 als melkvaarder vanaf het water dagelijks heeft gezien. Hij brengt als boerenarbeiderszoon in beeld welke dieren buiten worden gehouden, hoe weilanden, steigers, bruggen, wegen, boomgaarden en tuinen in het door vaarten, kanalen en sloten dooraderde land erbij liggen, vaak onder een breed uitwaaierende zon in beeld tot aan beide zijden en de bovenkant van het schilderij. De zon staat aan de voor Friesland kenmerkende lage horizon. Uit alle weersomstandigheden kiest hij bijna altijd blauwe luchten waarin hooguit wat witte wolken drijven of sneeuwt valt  als een feestelijk schouwspel. Uitzondering is het Bijbelse berglandschap in het schilderij Kruisiging, met een dubbele bliksem.

EIGEN PERSPECTIEF
Ruurd neemt de kijker mee in voertuigen op het land, vliegtuigen in de lucht en vervoer over water, langs huizen, schuren en boerderijen waar mensen buiten werken en spelen. Hij laat zien welke vogels er zwommen, vlogen of op land fourageerden. Het aanzwellen van het geluid van ritmisch klapwiekende wilde eenden of een door de lucht suizende  troep ganzen die gakkend komen en gaan is nergens grootser dan vanuit een bootje. In zijn verbeelding zijn ze buitengewoon groot, meeuwen hebben een vleugelspanwijdte zo groot als de hoogte van het dak, precies zoals in de wereld van Ruurd past. Hooibergen liggen als grote gele feesthoeden op het land, de molen is een uitvergroot ijkpunt, het paard voor de beladen hooiwagen van voren of vanaf de zijkant weergegeven ook, evenals een figuur van voren met twee armen op zij rond een bezem. Zwartbont en roodbont  runderen, zwarte en witte schapen zijn van opzij weergegeven en nemen veel plaats in omdat ze belangrijk zijn, boerderijen zijn veraf en op de voorgrond verschillen nauwelijks in formaat. Het schildersplezier komt naar voren in de in twaalf aaneengesloten uren geschilderde sneeuwvlokken op de wandschildering ‘winter’ en ook in andere schilderijen, miniaturen en gebruiksvoorwerpen met details uit de vier jaargetijden. In het Observeum is dit in de tentoonstelling ‘Ruurd útfanhûs’ aangevuld met biografische documenten, voorwerpen en documentaire foto’s. Het geheel geeft een inkijk in de wereld van Ruurd Wiersma.

FOTO’S Ruurd útfanhûs in Observeum:
(vitrines – Melvin, schilderijen – Bernard)
1. Landschap, schilderij Ruurd Wiersma.
2. Sneeuw, schilderij Ruurd Wiersma.
3. Hof van Eden, schilderij Ruurd Wiersma.
4. Tafelvitrine in Observeum, o.a. Vrede en Oorlog, Ruurd Wiersma.
5. Vitrine biografisch en o.a. melkbus, Ruurd Wierma.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail