TE ZIEN IN… Aflevering 208: Auteur Pieter Duijff uit Damwâld eert alle Friese plaatsnamen

DAMWÂLD – Het nieuwste boek van Pieter Duijff, Der dy namma fan heten is – it komôf fan plaknammen, is een historisch naslagwerk in de vorm van een verhalenbundel over de herkomst van Friese plaatsnamen. De lezer reist naar het verleden van 431 Friese dorpen, steden en buurtschappen en treft onderweg talloze taalkundige verbindingen.

Gerhild van Rooij

TIJDREIZEN
In 2015 kreeg Pieter Duijff de vraag of hij in Het Friesch Dagblad wekelijks over het ontstaan van een plaatsnaam wilde schijven, in 2023 zal de laatste aflevering verschijnen. Sinds deze week zijn die ‘stukjes uit de krant’ te (her-)lezen in het boek Der dy namma fan heten is – it komôf fan plaknammen. Rita Kraa, hoofdredacteur van het Fries Dagblad, verzorgde het voorwoord bij dit verhalende standaardwerk met de herkomstverhalen van alle namen van officiële nederzettingen. Ze staan in chronologische volgorde zoals ze in de krant zijn verschenen. Duijff schrijft in zijn inleiding over de zoektocht naar de geschiedenis en in het bijzonder die achter de plaatsnamen en verbanden tussen plaatsnamen in de regio, Friesland. Niet alles is te achterhalen, maar er is altijd genoeg te vertellen. In het register kunnen het verhaal bij een bepaalde plaatsnaam, en de verhalen waarin verbanden staan met die plaatsnaam, snel gevonden worden.

DAMWÂLD ALS START
Pieter Duijff is lexicograaf en taalkundige bij de Fryske Akademy. Daarnaast is hij docent taalbeheersing Fries aan de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam en is voor verschillende woordenboeken en woordenlijsten (eind)redacteur geweest. Het boek Der dy namme fan heten is. It komôf fan plaknammen heeft Duijff helemaal in zijn vrije tijd geschreven, de uitgave is mede mogelijk gemaakt dankzij steun van de Boersma-Adema Stichting, Douwe Kalma Stifting Feitsma Fûns − Fûûns fwar it Frysk, Provinsje Fryslân, Stifting Frysk Akademyfûns en de Fryske Akademy. In dit boek laat Duijff zijn lezers door Friesland en de tijd reizen. De auteur begint in Damwâld, waarvan de naam is ontstaan uit een samentrekking van de Nederlandse namen Dantumawoude, Akkerwoude en Murmerwoude. Damwoude is de plaats waar Pieter en zijn vrouw Nynke Duijff wonen. Bij de start van de serie in het Friesch Dagblad woonden hun kinderen er ook. ‘Foar ús Willem en Wytske’ staat er in het boek, de kinderen staan symbool voor de volgende generatie die de Friese taal en cultuur zal doordragen. Leerlingen van de Talint Akademy Frysk van OVO Fryslân Noord horen ook tot die nieuwe generatie. Maandag 12 december overhandigden enkelen van hen in een overvolle zaal van het Leeuwarder Lyceum van OSG Pieter Jelles het eerste exemplaar van het bij Uitgeverij Bornmeer van Steven Sterk in Gorredijk uitgebrachte boek aan de Commissaris van de Koning in Fryslân, Arno Brok.

VERBINDING THUIS EN OP SCHOLEN
Het boek over de herkomst van de Friese plaatsnamen is er gekomen omdat er bij het Friesch Dagblad maar vragen bleven komen wanneer de in prachtig Fries geschreven herkomstschetsen van Duijff gebundeld zouden worden. Wie een verhaal zoekt over de plaats waar de familiewortels liggen, of een plaats waar hij of zij is neergestreken, zoekt verbinding. Der dy namma fan heten is – it komôf fan plaknammen  is ideaal om met kinderen, thuis of in de klas, door de eigen regio en geschiedenis te reizen via de taal. Plaatsnamen zijn verbonden met geografie en topologie, historische figuren en heiligen, verhalen over vijandelijke invallen, zeges, overheersing, vrijheid, het veranderend landschap met ontginningen, landbouw, verkavelingen, natuurlijke hoogtes, oude wegen, geologische sporen of natuur, met handel, economie, migratie en meer. Die reis door Friesland en de tijd gaat door de taal. Zo is naar Strobos gaan, niet naar die plaats in Achtkarspelen gaan, maar gaan slapen. Vroeger bestond dat bed uit bossen stro. Het (voor-)lezen van de herkomstverhalen over plaatsnamen in de eigen omgeving vergroot op een natuurlijke manier de kennis op veel gebieden, wie de plaatsnamen kan lezen, leest ook de geschiedenis en het landschap. Het boek hoort m.i. op elke school thuis, ook in het voortgezet onderwijs.

Foto’s van Gerhild van Rooij:
1. Rechts Pieter Duijff, auteur van Der dy namma fan heten is. It komôf fan plaknammen,   12.11.2022. ISBN: 9789056159948, NUR 524. Zie  www.bornmeer.nl
2. Commissaris van de Koning in Fryslân, drs. A.A.M. Brok tijdens de boekpresentatie.
3. Historie NOF in beeld 53, 30 juni 2019, foto 8. Groeten uit Gerkesklooster-Stroobos (historische foto).

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail