TE ZIEN IN… Aflevering 201: De wondere wereld van Hanneke Giezen

ALDTSJERK – In de verleidelijke wereld van keramiste Hanneke Giezen vormen wezens, flora en fauna een kleurrijke en esthetische wereld. Hun territorium ligt in wereldzeeën of in bergen of ijsvlaktes en diverse aardoppervlakken in tropische tot gematigde biotopen. In de kunstwerken worden transformaties zichtbaar die als gevolg van natuurgeweld en meer nog het ingrijpen door de mens zijn ontstaan of zouden kunnen plaatsvinden.

Gerhild van Rooij

Terra incognita van Giezen
Hanneke Giezen verbindt de actualiteit met het mondiale verleden en haar artistieke toekomstbeelden. De kunstenaar begint haar in eigen beheer uitgebrachte catalogusbundel Terra Incognita met gelijknamige oude kaarten. Terra Incognita is Latijn en staat voor ‘nog’ onbekende grond. Latijn is als internationale schrijftaal door vele wetenschappers gebruikt. Giezen wijst er in haar inleiding ‘Nieuwsgierig, Fantasie en Mysterie’ op hoe spannend het geweest moet zijn om ver weg over zee, daar waar je van de aarde af zou kunnen vallen, onbekende gebieden te ontdekken.

Verhalen van het onbekende
Wie reist neemt zijn eigen verhalen mee om bij thuiskomst te delen. Giezen schrijft: “Overmoedig door het avontuur en de ontberingen werden verhalen en gebeurtenissen spannender en flink aangedikt.” Ze vertelt hoe de tekenaar thuis de verhalen hoorde of las en aan de hand daarvan de nieuw ontdekte flora en fauna weergaf of verbeeldde. De tekenaars die meereisden met de expedities waren overdonderd door al het nieuwe dat ze te zien kregen. Hun weergaven waren ‘nog’ niet helemaal waarheidstrouwe momentopnamen waarin de samenhang vaak niet in kaart gebracht kon worden.

Verstoringen
Ontdekkingsreizigers bekeken de wereld vanuit een ander perspectief dan nu en overzagen de gevolgen van landinname en het brengen van een andere cultuur niet. Vooral per schip kwamen er ongenode gasten mee naar nieuw ontdekt land, met als gevolg verstoringen en, zoals Giezen stelt, dood en verderf. Een natuurlijke habitat verstoren kan eeuwen later nog verstrekkende gevolgen hebben.

De echte prijs
Consumenten krijgen nu van alles voorgeschoteld als aansporing om die producten bijna ongelimiteerd aan te kopen. Het consumeren op ’wereldwijde schaal’  is mede populair omdat de prijzen gedrukt worden. Hebben we voor ons gemak oogkleppen op waardoor we de echte prijs van al die producten en wegwerpproducten met hun gebruiksgemak en vaak korte levensduur niet zien? Ook de verpakkingsmaterialen en vervoerskosten die hiervoor nodig zijn maken daarvan deel uit. Giezen vraagt zich af wat de echte prijs is. In onze sterk ingeperkte wereld, schijnbaar zonder eigen verantwoording, muteren straks misschien dieren, planten en wie weet ook de mens, zo dat we de gevolgen ervan niet kunnen overzien.

Onverzadigbaar
Gezien bedacht hoe die wereld eruit zou kunnen zien. In 2018 maakte ze Wall Street Shuffle met als ondertitel: Gulzigheid, we overconsumeren vrolijk door. Een gevleugeld figuur met open vissenmond zit op een uit keramieken plastic gadgets  vormen opgebouwde hoop, die gedragen wordt door goudkleurige poppenbeentjes. De figuur houdt zijn hand op, alsof hij vraagt om nog meer, onverzadigbaar. Deze figuur is anno 2022 nog steeds actueel. In haar schetsen Barometz, half plant, half dier, vormt een schaapachtige een bloem of vrucht en groeien uit de poten van een op de rug liggend schaap bomen. Wie absorbeert wie? Houden plant en dier elkaar in evenwicht? Is dit de uitkomst van een experiment in een laboratorium of een manipulatie of een fantasie? Haar Engel des Doods (H5N1 Vogelpestvirus) is een fraaie donkerrode vogel, deels bedekt met klatergoud sieraden. Een door menselijke hebzucht ten dode opgeschreven feniks? Dit ruimtelijke kunstwerk wordt gevolgd door een werk op papier, waarop een vogel staat met felgekleurde maaginhoud, een plastic afvalverzameling, waarbij de opmerking: De zee zit vol met plastic, walvissen spoelen dood aan op stranden met 40 kilo plastic in hun maag!

Monumenten van Géricault en Giezen
Het meest indrukwekkend in haar uitgave Terra Incognita is het naast het ruim 5 bij 7 meter grote schilderij Le radeau de la Méduse (Het vlot van de Medusa) uit 1818-1819 van Théodore Géricault geplaatste keramieken werk Yearn. De bijzonder sierlijke dekselschaal op voet heeft op de schaal dubbele goudkleurige oren en op de deksel dubbele zilverkleurige handvaten met witte vogels Vredesduiven? De schaal en deksel blijken volledig bedekt met vergeefs reikende bloedrode handen. Ze horen bij de drama’s van op drift geraakte mensen op zoek naar redding of een beter leven. Handen van wie de dood vonden. Wie aan die dood ontsnapte ziet die handen van op drift geraakte mensen misschien wel levenslang. Staan degenen die de kansarmen beloofden over te zetten naar een kansrijke wereld, tegen vaak excessieve beloning, ooit stil bij dit leed? Of wassen zij in hun ogen hun handen in onschuld? Le rideau de la Méduse is net als Yearn waar gebeurd. Het schilderij verbeeldt de ramp in 1816 op de Atlantische Oceaan net voor de westkust van Afrika, waar kapitein en officieren in een echte reddingsboot stapten en 140 bemanningsleden en passagiers achterlieten in de sloep. Van hen overleefden er 15, de anderen zijn overboord gesprongen, verhongerd of opgegeten.

Beeldtransformatie
Hanneke Giezen transformeert ook dieren. De eerste beeldtransformatie in Terra Incognita is een aan Hieronymus Bosch en Terra Incognita kaarten gekoppeld zeemonster Monstrosus Sus Marinus. Dit zeemonster was eerder te zien in De Lawei in Drachten en staat nu met de genoemde en andere werken in MUGA in Heerenveen. Hanneke Giezen zal daar op 20 november om 15.00 uur haar werken en visie toelichten. Wordt de ijsbeer die de strijd om zijn habitat verliest echt een blauwe Zeebeer, zoals in de expositie en zullen we straks ook zwaardvissen zien met radiatorhuid om het hete zeewater aan te kunnen?

Foto’s: Hanneke Giezen
zie www.hannekegiezen.nl en www.heerenveenmuseum.nl
1. Zeebeer, 2017, 67x25x20 cm, Hanneke Giezen
2. Wall Street Shuffle, 2018, 31x21x22,5 cm, Hanneke Giezen
3. Yearn, 2017, 45x42x29 cm, Hanneke Giezen

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail