TE ZIEN IN… Aflevering 159: Wachteres voor Gaia en rozen voor Lesbos in GBV

ALDTSJERK – De thematentoonstelling Gaia in de zaal van Galerie Bloemrijk Vertrouwen Van Sminiaweg 70 is t/m 6 april verlengd. Het thema Gaia, aarde inspireerde de twaalf geselecteerde kunstenaars tot heel verschillend werk. Tieneke van Montfort uit Pingjum maakte dit jaar een Wachteres voor Gaia en toonde ook haar Rosa Lacrimare voor vluchtelingen.

Gerhild van Rooij

TIENEKE VAN MONTFORT
Tieneke van Montfort is een veelzijdig kunstenaar uit Pingjum. Zij is grafisch kunstenaar, glaskunstenaar, verhalenverteller en objectenspeler. Haar ruimtelijke beelden van circulair materiaal bestaan uit meer dan manshoge soms verrijdbare objecten en installaties, monumentale en kleine theatrale figuren en dieren in de vorm van handpoppen, marionetten en wajangpoppen. Ze maakt verhalend werk en wordt geraakt door maatschappelijke thema’s waaronder de aarde, en wat en wie daar leven en ze droomt van andere werelden. In haar werk komen ze samen.

WACHTERES, KRIJGER, MOEDER VAN DE WINDEN
Voor de thematentoonstelling Gaia maakte ze een beeld dat een bijzonder speelpopobject is met een bijpassend verhaal. Ze noemt het object een Wachteres en vrouwelijke krijger, die staat voor de Tijger in iedere vrouw… de vrouw die boos kan worden en waarvoor je beter een blokje om kan lopen. Deze figuur vertegenwoordigt de kracht van de Moeder die haar kinderen verdedigt en is de Wachteres van Moeder Aarde (Gaia) en de Moeder van de vier winden. Dat laatste is te zien aan de vier stenen die de Moeder om haar lijf draagt om de winden vast te binden. Alleen aan haar gehoorzamen alle winden, als zij zingt, leggen de winden zich aan haar borst en houden ze op met tegen elkaar en met de aarde te vechten.

WACHTERES
De Wachteres is er volgens de kunstenaar om Moeder Aarde te verdedigen, om ons er weer bewust van te maken dat wij deel zijn van de dieren- en plantenrijk. “Kijk naar de olifanten. Ze kunnen niet lezen of schrijven en zich bezig houden met menselijke onzin. Ze zijn 100% olifant. Kijk naar de giraffen, konijnen, muizen, de eikenboom en de grasspriet. Alleen de mens maakt zich om van alles druk en vergeet daardoor mens te zijn, gewoon mens. Je weet wel hoe het was, dat je als kind, van het strand kon genieten en erop vertrouwde dat het allemaal goed was…” is de boodschap van Tieneke.

TUSSEN SCHELPEN EN WIEREN
In 2017 vroeg beeldend kunstenaar Herman van der Made uit Harlingen aan Tieneke of zij misschien nog iets kon met wat ‘speciale lapjes’. Nieuwsgierig keek Tieneke in een plastic zak en zag er kleine sokjes, een slinger nepbloemen en restjes van kledingstukken met gaatjes in liggen. Dit ‘waardeloze  materiaal’ was afkomstig van anonieme vluchtelingen op de boten uit Noord-Afrika…  Herman en zijn vrouw hadden deze resten op het strand in Lesbos gevonden tussen de schelpen en wieren. Herman had er een collage van gemaakt en kon de restjes niet zomaar weg doen.

ROSA LACRIMARE
Het riep veel vragen op bij de kunstenaar: Wat zou er gebeurd zijn met de mensen en kinderen, die deze kleding droegen? Waren de gezinnen nog kompleet? Hadden ze wel de vaste wal bereikt, leefden ze misschien in tentenkampen of waren ze te voet verder gegaan en waarheen dan? Tieneke keek naar de kindersokjes en zag weerhaar eigen kinderen, toen die dat soort sokjes droegen. Er gingen zoveel vragen door haar heen. Ze rook de geur van de zee nog in de ‘zoutsokken’ en maakte bloemen van de sokjes en restjes stof. Rozen om feest te vieren of om op een graf te leggen en ze noemde ze Rosa Lacrimare, huilende rozen.

GAIA
Gaia, staat voor aarde voor Tieneke van Montfort. Ze bedacht dat er anno 2022 nog steeds drommen vluchtelingen, zij lijken welkom, anderen niet. Ze vroeg zich af of we niet allemaal vluchtelingen zijn van een systeem en ook of we niet opgejaagd worden door vooroordelen, wetten, beslissingen van hogerop… Ze pakte haar rozen in en bracht ze naar de galerie om toe te voegen aan de Gaia expositie, de thema-expositie die altijd rond Internationale Vrouwendag opent en die ruimte biedt aan kunst die vragen stelt. Deze rozen huilen nog steeds, om mensen die vergeten lijken en om alle vluchtelingen uit 2017 en de vluchtelingen daarvoor en daarna. Ze staan op de vleugel en weerkaatsen in het zwart spiegelende vlak.

AUTEUR
Gerhild van Rooij, cultuurpublicist

FOTO’S
1. Wachteres, moeder van Gaia en de winden, Tieneke van Montfort ( Gerhild van Rooij)
2. Wachteres met stenen (achterzijde marionet), expositie Gaia in GBV (Gerhild van Rooij)
3. Rosa Lacrimare voor vluchtelingen sinds 2017, Tieneke van Montfort
en links Gaia linodruk van Anne Fie Salverda  (Gerhild van Rooij)

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail