TE ZIEN IN… Aflevering 152: Krokusvakantie en kleurrijke megabloemen op grijze dagen

GYTSJERK –  Langs de Singel achter de Ulbe van Houtenstrjitte is het heerlijk wandelen. In deze tijd van het jaar schemert er van alles door de bomen dat in de zomer achter het loof verborgen gaat. De afwisseling maakt wandelen extra aantrekkelijk, mede omdat hier zelfs op grijze dagen altijd kleur te zien is.

Gerhild van Rooij

VOORJAARSBODE
Langs de Singel in Gytsjerk staan heel verschillende bloemen als kleuraccenten langs het pad. Tegenover de school staan voor de boerderij met het grote hart op de deur gecultiveerde krokussen in alle kleuren over het gazon verspreid. Verderop langs de andere kant van de singel staan pollen krokussen uitbundig in bloei, opeengepakt als een grote familie. De lila en paarse bloemen glinsteren in de zon en zijn hier voorjaarsbodes, vandaar de namen krokusvakantie of voorjaarsvakantie. Van deze bloembolletjes uit het geslacht uit de lissenfamilie (Iridaceae) zijn er ruim 90 soorten, waarvan ongeveer een derde in de herfst bloeit.

KROKUS
De pollen krokussen langs de Singel zullen gevolgd worden door andere bloemen, met andere vormen en kleuren. De krokussen zijn oorspronkelijk afkomstig uit de bergen rond de Middellandse Zee, de Balkan, Kleinste en Centralisatie, alleen de Krokus vernis (L.) Hill, komen uit de Alpen en Karpaten in Centraal-Europa”. Uit die soorten zijn Nederlandse gecultiveerde krokussen ontwikkeld. Iets verderop op de Singel, bloeien aan de achterzijde van een van de achtertuinen van de huizen aan de Elbe van Houtenstrjitte hele andere bloemen. Ze popten hier op zoals bloemen in verhalen, een droom of theater waarin het onmogelijke mogelijk is en opvallend grote bloemen altijd maar door kunnen bloeien. Hier aan de Singel zijn zulke surreële en kleurrijke bloemen te vinden achter een draadhek tussen de struiken, ze zijn gefiguurzaagd uit ongeschuurd, ruw hout en daarna beschilderd en ze vallen in elk jaargetijde op.

WONDERLAND
De grote zonnige en blauwe bloemen doen denken aan de bloemen uit het beroemde sprookjesboek Alice in Wonderland, voluit Alice’s Adventures in Wonderland. Dit kinderboek uit 1865 is van Lewis Carroll, pseudoniem van de Engelse wiskundige Charles Lutwidge Dodgson. De bloemen langs de Singel staan er alsof ze in een nacht door onzichtbare helpers uit de grond gestampt zijn en zo weer zouden kunnen verdwijnen omdat ze meer droom dan de daagse realiteit lijken. De bloemen zijn in feite allebei: realiteit omdat ze er staan en fantasie omdat ze van hout en verf zijn en anders dan de levensechte krokussen die opkomen en daarna weer verdwijnen, voorlopig zo blijven staan, wie weet jaren. Lewis Caroll die Alice en haar beeldende wereld vol ongekende figuren bedacht, opschreef en in boekvorm met de lezers deelde, was wetenschapper, dromer en een auteur die kon spelen met verschillende perspectieven, realiteit, absurdisme, fantasie en humor.

STINSEPLANTEN
In vroeger eeuwen waren verf en hout te dure materialen om zomaar Wonderlandbloemen van te maken. Bloemen waren voor de rijken, die bezaten grond en parktuinen. In die tijd waren krokussen uitsluitend wilde of botanische soorten, met smalle fijne blaadjes en kleiner dan de gekweekte van nu. De botanische krokus, waaronder de nog populaire paarse crocus tomasinianus, bloeit drie weken eerder dan de gecultiveerde. Wilde krokussen staan vaan nog of weer bij stinsen en states. Het duurt wel tot vier jaar duren voordat ze bloeien. Na het zaaien ontstaat een kiemplantje en moet het bolletje moet groeien. Daarin kan de eerste twee jaar niet genoeg voedsel opgeslagen worden, pas in of na het derde jaar is de bol zo groot dat er bloemen kunnen verschijnen. Die krokus vermeerdert zichzelf met extra bollen en door zichzelf uit te zaaien en geeft veel meer bloemen dan gecultiveerde soorten. Ondanks de hoeveelheid vallen ze wel eerder om, maar omdat je een heleboel bloemen bijeen hebt, ziet het er, ook in kleine tuinen of in bakken op terrassen, mooier en natuurlijker uit.