Te zien in… Aflevering 130: Maand van de geschiedenis en Geodesie in GBV Aldtsjerk (3)

ALDTSJERK/LEEUWARDEN – In de dubbelexpositie Jan Loman Grensoverschrijdend ligt het standaardboek Landmeters en ruilverkaveling: een geschiedenis van 100 jaar ruilverkavelen, Nummer 5 van Geodetisch-Historische monografieën, van de auteurs en geodeten (landmeters) Paul van der Molen en Martin Wubbe. Op de omslag staat het schilderij Toonaarden van kunstenaar, schrijver en geodeet Jan Loman dat in Tresoar hangt.

Gerhild van Rooij

1916 – HEDEN
Het boek is geen historisch wetenschappelijke uitgave vol verwijzingen, maar een prettig leesbaar informatief boek met diverse historische illustraties, literatuurlijst en Engelse samenvatting. De auteurs belichten inzichten en doelen van vrijwillige tot wettelijke ruilverkavelingen en landmeten van 1916 tot heden, de ontwikkeling van ruilverkaveling naar landinrichting en de huidige omgevingsontwikkeling, ruilverkaveling internationaal en het ruilverkavelingsinstrument in de toekomst.

DE HOLLANDSE CIRKEL
Opdrachtgever voor het boek is De Hollandse Cirkel, Stichting voor de geschiedenis der geodesie, Apeldoorn, opgericht op 16 juni 1998. Naast de samenstellers, eindredacteurs Martin Wubbe en Paul van der Molen, werkten anderen mee met lees-checks, interviews, teksten, adviezen, veel foto’s en kaarten kwamen via het Kadaster Afdeling Ruimte en Advies, Peter de Wolf, Marco van Beek, Herman de Koning, Kadaster- museum te Arnhem en andere bronnen voor beeldmateriaal, de design en opmaak zijn van Peter Donderwinkel, Kadaster.

JAN LOMAN
De auteurs schreven in het colofon: “Jan Loman (1918 Bolsward- 2006 Beetsterzwaag). Jan studeerde in 1941 af als civiel landmeter aan de Technische Hogeschool Delft. Hij werkte als landmeterdeskundige van het kadaster in ruilverkavelingen in Gelderland, Groningen en Friesland, tot aan zijn pensionering in 1981. Hoewel toegewijd aan de geodesie, was hij in zijn hart beeldend kunstenaar en dichter, en schiep een indrukwekkend oeuvre. In 1963 ontwierp hij het logo ‘Wees wijs met de Waddenzee’ voor de Waddenvereniging.” Waarbij aangetekend dat Jan Loman ook enige jaren als burger in Indië bij het Kadaster werkte.

HISTORISCH LANDSCHAP
Het monumentale schilderij Toonaarden op de omslag roept associaties op met verkaveld land weergegeven in een geometrische abstractie. Het is verwant aan het schilderij Landschap dat is afgebeeld in het boek 100 jaar k en l. Anne Fie Salverda heeft Landschap beeldend geciteerd in haar prachtige animatie Zwaluw /Sweltjsje bij haiku 1281 van Loman, die deel uitmaakt van de autobiografische, literaire en beeldende dubbelexpositie Jan Loman Grensoverschrijdend in Aldtsjerk. De lijnvoering tussen de ongelijke rechthoekige ent vierkante vlakken in beide schilderijen markeert de breking in het licht zoals op de grenzen van percelen binnen verkavelde cultuurlandschappen. De rafelige lijnen en gelaagde kleuren binnen de vlakken typeren Toonaarden en Landschap. De schilderijen zijn nog te zien in Tresoar (Leeuwarden) en in Galerie Bloemrijk Vertrouwen (Aldtsjerk) staat het boek van Van der Molen en Wubbe samen met publicaties en knipsels waarop Landschap is afgebeeld.

MARTIN WUBBE
Geodetisch ingenieur en auteur Martin Wubbe (1951), werkte een korte periode bij het bedrijfsleven en daarna zijn hele werkzame leven bij het Kadaster, vooral in ruilverkavelings- en landinrichtingsprojecten in Utrecht en Noord-Brabant, was daarna plaatsvervangend directeur van Kadaster Flevoland en districtsmanager Landinrichting in Utrecht en Noord-Holland en de laatste 10 jaren regiomanager van Kadaster International Wubbe en Van der Molen kozen een werk van Jan Loman voor de omslag. In het boek zijn verschillende passages gewijd aan de geodeet Loman, dat hij daarnaast een productieve kunstenaar was dwong respect af. Veel collega’s bezitten de bij het boek 100 jaar k en l behorende prent.

PAUL VAN DER MOLEN
Geodetisch ingenieur en auteur Paul van der Molen (1950) uit Nijbeets, werkte tot zijn pensioen bij het Kadaster. Eerst 10 jaren in ruilverkavelingsprojecten in Gelderland, Friesland en Noord-Holland, daarna als directeur van Kadaster Zeeland, Kadaster Gelderland en directeur Vastgoedinformatie en Geodesie op het hoofdkantoor, en 10 jaar als directeur Kadaster International. Vanaf 2000 tot zijn emiraat was hij ook hoogleraar aan het ITC (Universiteit Twente). Van der Molen volgde in Leeuwarden Jan Loman op en is een van de geïnterviewde geodeten die Loman kenden en hebben bijgedragen aan het Project Jan Loman 2021.

INZIEN EN DOWNLOAD
Landmeters en ruilverkaveling: een geschiedenis van 100 jaar ruilverkavelen (ISBN 9083062317 / 9789083062310) telt 231 pagina’s,  22×31 cm. Het boek kan niet aangevraagd worden in bibliotheken, maar ligt ter inzage bij De Koninklijke Bibliotheek,  Den Haag en op afspraak bij de vanaf 20 augustus jl. opengestelde particuliere bibliotheek ‘Jan Loman in Gedachten’ in GBV, Van Sminiaweg 70, Aldtsjerk. De Hollandse Cirkel biedt de mogelijkheid het boek te downloaden op: https://docplayer.nl/191988561-Landmeters-en-ruilverkaveling.html

AUTEUR: Gerhild van Rooij.
FOTO’S: Galerie Bloemrijk Vertrouwen
1. Paul van der Molen met boek bij Toonaarden in GBV
2. Landmeters en ruilverkaveling: een geschiedenis van 100 jaar ruilverkavelen, in GBV
3. Schilderijen, Landschap en Toonaarden (particuliere collectie), in dubbelexpositie Jan Loman Grensoverschrijdend in Tresoar, detail foto: Hayo Bijlstra, Tresoar

Jan Loman Grensoverschrijdend / Jan Loman 2021, zie:
gbv-artgallery.nl en tresoar.nl

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail