Te zien in… Aflevering 128: Maand van de Geschiedenis. De mooie Fogelsanghstate (2)

VEENKLOOSTER. Fogelsanghstate is sinds de bouw in 1646 steeds vererfd en nog altijd particulier eigendom. Kyra Livia baronesse van Harinxma thoe Slooten heeft het vruchtgebruik van het huis ondergebracht in Stichting Fogelsangh State. De state is een opengesteld particulier buitenhuis en erkend museum en herbergt een ‘Groningse schat’, die bestaat uit de collectie Van Iddekinge.
Gerhild van Rooij

VEENKLOOSTER EN FOGELSANGHSTATE
De maand van de Geschiedenis is ideaal om op stap te gaan en historische plaatsen te bezoeken, bijvoorbeeld het neoclassistische Fogelsanghstate in de gemeente Noard-East Fryslân. De buitenplaats net buiten het dorp Veenklooster staat op grond van het voormalige klooster waaraan het dorp Veenklooster haar naam dankt. Op de dorpsvlag symboliseren zwarte kruizen dit Premonstratenzer klooster. Ze staan rond het wapen met de zwaan van Fogelsanghstate. De zwaan verwijst naar het voor de gewone man onbereikbare zwanenrecht. Fogelsanghstate ligt in een prachtig in Engelse landschapsstijl aangelegd park met veel tuinsieraden, zoals een modderberg, hermitage en driepuntsbrug.

EXTERIEUR EN INTERIEUR
De Nederlandse Kastelenstichting (NKS) zet zich in voor behoud van Nederlandse kastelen, historische buitenplaatsen en hun omgeving. Uitgeverij Matrijs (Utrecht) bracht in samenwerking met de Nederlandse Kastelenstichting het boek Fogelsanghstate. Een Groninger schat in een Friese state uit waarin naast de bouw- en bezitsgeschiedenis van Fogelsanghstate ook de ontwikkelingen binnen de familie Van Iddekinge en hun nagelaten collectie zijn beschreven. Elisabeth van Iddekinge-Diepenhuisen was de laatste telg van een adellijke tak van deze familie en legateerde in 1994 aan de NKS een voor het grootste deel negentiende eeuws ensemble meubels, textilia, porselein en divers huisraad. De familie Van Iddekinge bewoonde de state nooit, maar sinds de toevoeging in 2004 van deze langdurige bruikleencollectie van het NKS aan Fogelsanghstate sprankelen de interieurs van de state nog meer.

ELF BOUWFASES
Het eerste hoofdstuk ‘Fogelsanghstate in Veenklooster’ is van de in de Middeleeuwen en kastelen gespecialiseerde historica Wendy Landewé. In de beschrijving van de bouw- en bezitsgeschiedenis brengt ze veel details van het exterieur en interieur van Fogelsanghstate aan het licht, van diverse soorten tegels, de resten van een zeldzame badkuip, een zogenaamd melkmeisjekozijn tot een zwart geelgeaderde marmeren schouw uit 1800 en veel meer. De plattegronden, kaarten en foto’s brengen de elf verschillende bouwfases, uitbreidingen, en aanpassingen in 1646, 1648, 1730, 1735, 1795 en 1873 en 1934, 1959, en de restauraties in 1976-1978 en 2001-2003 duidelijk in beeld hoeveel veranderingen er plaatsvonden voordat de state het huidige uiterlijk kreeg. Er zijn wel nog diverse sporen bewaard van de verschillende fases en het is de moeite waard om daar bij een bezoek op te letten.

VAN FAMILIEREGERING NAAR NOTABELENCULTUUR
In het hoofdstuk ‘Van familieregering naar notabelencultuur’ schetst de antropoloog en historicus Yme Kuiper het regentengeslacht Van Iddekinge uit Groningen, 1748-1992. In dit hoofdstuk noemt de onder meer in elitegeschiedenis gespecialiseerde auteur een hele reeks panden in Groningen waarvan alleen al het exterieur nog getuigt van voorspoed en welstand van deze familie. Het is een historische wandeling waard en met het boek in de hand komen de beschreven historische gebeurtenissen en verwikkelingen uit genoemde tijdsperiode nog meer tot leven. Kuiper geeft een goed beeld van wat er allemaal speelde bij de regenten en in welke historische nationale achtergrond dit was ingebed.

GRONINGER SCHAT IN FRIESE STATE
In het laatste hoofdstuk ‘De collectie Van Iddekinge: een boedel met historie’ plaatst de in beeldende moderne kunst en iconologie gespecialiseerde kunsthistorica Nynke Winkler Prins Postma de door Wendy Landewé beschreven en gecatalogiseerde Collectie Van Iddekinge in een historisch kader. Ze brengen de collectie hiermee tot leven, of het nu om spiegels in het interieur gaat, mathematische of optische instrumenten, meubels, schilderijen, fotografie of het 250-delige servies van Amstelporselein. Jan Wijbrand en Betty van Iddekinge omringden zich met oud, antiek en modern en combineerden net als hun voorouders meubels uit verschillende stijlperiode. In Fogelsanghstate representeert de collectie de klasse van Jan Wijbrand van Iddekinge (1919-1992) en zijn voorouders.

AUTEUR Gerhild van Rooij
FOTO’S Uitgeverij Matrijs, Romain d’Ansembourg Fotografie Amsterdam
1 Fogelsanghstate in Veenwouden
2 Tuinzaal Fogelsanghstate , eind 19^de eeuw gedecoreerd in verschillende neostijlen
3 Driepuntsbrug, ontwerp Jaane van der Wielen (zoon Leeuwarder stadsarchitect Gerrit van der Wielen), deel van het Engels tuinparkontwerp uit 1843 van Lucas Pieter Roodbaard

BOEK 2005. Wendy Landewé, Yme Kuiper, Nynke Winkler Prins Postma. (2005). Fogelsanghstate. Een Groninger schat in een Friese state. (3 ed.). Utrecht, Uitgeverij Matrijs, 96 pagina’s,  Kleine reeks van Nederlandse Kastelenstichting, ISBN 9053452907.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail