Te zien in … aflevering 116: Het Boerenleven, Cobi Doevendans

METSLAWIER – In 1966 is op de gevel van Verzorgingstehuis De Skûle, Stationswei 2, het monumentale reliëf Het boerenleven onthuld. De voorstelling van meerkleurig keramiek is gemaakt door Cobi Doevendans (Sneek, 20 juli 1946). De figuren, dieren, gewassen en landschappelijke elementen komen goed uit op het verdiepte gele vlak in de uit rode bakstenen opgetrokken gevel.

Gerhild van Rooij

COBI DOEVENDANS
Cobi, voluit Adriana Jacoba, Doevendans is opgeleid aan Academie Minerva in Groningen en de Sommerakademie in Salzburg. Ze kreeg les van onder meer Corneille en Slavi Soucek.
Haar werk is afwisselend figuratief en non-figuratief en beïnvloed door Cobra, popart en actionpainting. In 1970 en 1972 kreeg ze verschillende onderscheidingen van de stad Salzburg voor non-figuratieve schilderkunst en lithografie. Doevendans werkt en woont in Sneek en maakte veel werk voor de openbare ruimte in Noord-Nederland. Naast reliëfs van keramiek, soms in combinatie met staal en neon, ook reliëfs van beton. Het werk in Metslawier is een van de weinige reliëfs waarin ze mensfiguren uitbeeldde en hing oorspronkelijk boven de hoofdingang van De Skûle. Na de verbouwing tot multifunctioneel complex is het bij de keramische afdeling van de toenmalige Steenfabriek Tegula in Tegelen gebakken mozaïek naar de zijgevel verplaatst. Daarbij zijn de grijze voegen in het vlak helaas meegeschilderd.

DE BOER
Doevendans plaatste de keramieken voorstelling binnen een rechthoek van 22 gestrekte bakstenen breed en 42 baksteenlagen hoog binnen een ‘lijst’ van rode bakstenen op de kopse kant. Haar uitbeelding van het boerenleven omvat vijf scènes met in totaal tien jonge en oude figuren in het landschap. De figuren staan, gaan, werken of zitten op of langs land en water dat met aaneengeschakelde donkere of blauwe vlakken is aangegeven. De vlakken geven het beeld diepte. Hoog in het midden loopt een man naast een paard naar de kijker toe. Ze zijn het verst van de kijker verwijderd, maar groter weergegeven dan de andere figuren. De man is de herenboer en de enige met een hoed op, hij zou ook een paardenhandelaar kunnen zijn. Paarden waren in 1966 onmisbaar voor het boerenbedrijf.

BOERENLAND
De boer en zijn paard domineren het beeld en torenen boven de achtergrond uit. Links en rechts staan twee kop-hals-rompboerderijen, de linker van voren geziene boerderij staat iets lager of dichterbij dan de rechter boerderij die vanaf de zijkant is afgebeeld. Bij beide boerenbedrijven staan bomen in het loof. Ze geven ritme aan dit deel van het reliëf. De boerderijen en bomen vormen samen de horizon van het boerenland. De figuren in dit werk zijn in verschillende richtingen geplaatst, waardoor de voorstelling dynamiek krijgt. Middenrechts loopt een zaaier diagonaal naar rechts, zijn rechterhand open en de linkerhand om de voorraad in de tas over zijn schouder. De grond waarop hij loopt heeft reliëf en mondt uit in een uitloper zonder reliëf.

BOERIN EN GEZIN
De rand van die uitloper, stelt een houten bank voor en daarop zit uiterst rechts een boerin met haar haren strak in een knoet achter in haar nek. Haar beide handen rusten op elkaar op haar schoot. Zij kijkt voor zich uit in een diagonaal naar links. Naast haar staat een meisje dat haaks daarop in de richting van de boerderij en boer kijkt. Ze is en profil afgebeeld met de rug zichtbaar voor de kijker. Voor de boerin knielt een jongen, die in dezelfde richting is gepositioneerd als de zaaier. Op zijn rechteronderarm staat een witte pronkduif met uitwaaierende staart waarom hij zijn linkerhand heeft geslagen. De boerin en kinderen zijn naast de zaaier afgebeeld, een mooie parallel voor vruchtbaarheid van het land en in het gezin. De kinderen en moederschoot staan symbool voor vruchtbaarheid en voortzetting van het boerenbedrijf.

OOGST
Links van het midden staan op het gele vlak twee boerenknechten met korenschoven. Ze zijn een symbool voor de oogst. De een kijkt bijna recht naar voren, de andere staat met zijn rug naar de kijker diagonaal naar links gepositioneerd. Uiterst links is een jong paar uitgebeeld. Een jongeman slaat zijn arm om een jonge vrouw die een duif vasthoudt. Op de voorgrond zijn in beide hoeken enkele bladen te zien die symbolisch oevers markeren van sloten of vaarten met vissen. Het boerenlevenreliëf is een van de weinige reliëfs waarin Cobi Doevendans figuren heeft uitgebeeld, flora, vissen, vogels en ook water zijn enkele terugkerende thema’s in haar andere reliëfs.

TEKST EN FOTOGRAFIE
Gerhild van Rooij, Curator Galerie Bloemrijk Vertrouwen, Aldtsjerk
1 Reliëf Het Boerenleven, Cobi Doevendans in Metslawier
2 Reliëf op Verzorgingstehuis De Skûle, Stationswei 2, Metslawier
3 Detail reliëf van Cobi Doevendans uit 1966, Metslawie

BRONNEN: RKD, Keunstwurk, Friese Wikipedy en archief auteur

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail