Staatssecretaris komt in actie om staalslakproblemen zoals Sintrale As te voorkomen

DE WESTEREEN – Staatssecretaris Heijnen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat komt in actie naar aanleiding van kamervragen van de PvdA en GroenLinks over de grotere milieurisico’s bij het gebruik van staalslakken als fundering in wegen zoals de Sintrale As. De partijen stelden hierover vragen na het lezen van het ILT-rapport (Inspectie Leefomgeving en Transport) van 19 april dit jaar. Hierin staat dat de wettelijke regels voor het gebruik van staalslakken de risico’s voor mens en milieu niet voldoende afdekken. De risico’s zijn hierdoor groter dan gewild. Om de risico’s te verkleinen komt staatssecretaris Heijnen daarom met maatregelen.

Ten eerste wordt er opnieuw naar de regeling voor secundaire bouwstoffen gekeken. Secundaire bouwstoffen zijn (rest)producten die ontstaan bij productieprocessen of bij het slopen van oude werken. Een goed voorbeeld zijn de staalslakken die gebruikt zijn in de Sintrale As. Ten tweede denkt de secretaris aan het versterken van het toezicht en de handhaving bij het gebruik van deze bouwstoffen. Een vergunning of meldplicht kan voor de toekomst een mogelijke oplossing zijn.   

TERUGBLIK OP STAALSLAKKENPROBLEEM IN SINTRALE AS

In het weekend van 8 en 9 juli is de Provinciale weg N356 bij De Falom volledig afgesloten. De laatste hand wordt gelegd aan het afdekken van de milieuverontreinigende staalslakken. Sinds dat in september 2021 het college van Gedeputeerde Staten bekend maakte dat er verontreinigd water lekte is er heel wat gebeurd. RTV NOF volgde het dossier op de voet. Hierna volgt een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen.

AANLEG SINTRALE AS

Na tientallen jaren van discussie, die eindigt in een procedure bij de Raad van State, valt in november 2011 het besluit dat er in Noordoost Fryslân tussen Nijega en Dokkum een dubbelbaans provinciale weg komt. Deze weg wordt mede aangelegd om de verkeersdrukte in de dorpen Burgum, Feanwâlden, De Falom en Damwâld op te lossen. Ook wordt door de aanleg van de Noarder Omwei het verkeer richting Leeuwarden uit Hurdegaryp gehaald.

In 2012 beginnen de aannemers met het miljoenenproject van deze weg. Het project is opgedeeld in drie gedeelten, Noord, Midden en Zuid. Bij de aanleg van de Sintrale As is er rekening gehouden dat deze landschappelijk zo goed mogelijk in het gebied past. Een voorbeeld hiervan is de faunapassage bij De Falom door het natuurgebied.

Na de langste handelsroute en een sportevenement op de provinciale weg wordt in oktober 2016 de Sintrale As geopend voor het verkeer. Een maand later is de opening van het gedeelte de Noarder Omwei.

ZORGPLICHT BIJ GEBRUIK STAALSLAKKEN

Het gebruiken van staalslakken brengt milieurisico’s met zich mee. Als staalslakken direct in contact komen met oppervlaktewater heeft dat nadelige effecten hebben. Er ontstaat dan een verhoging van de pH-waarde en uitstroom van zware metalen. Gebruikers van staalslakken worden er dan ook duidelijk op geattendeerd om dit te voorkomen en mocht het product al in aanraking komen met water dan direct actie te ondernemen.

STAALSLAKKEN GEBRUIKT ALS FUNDERING IN DE WEG

Bij een proefproject in Fryslân zijn de Rijksweg 31 voor de Haak om Leeuwarden staalslakken gebruikt voor de fundering van de weg. Staalslakken zijn een steenachtig product dat overblijft bij de productie van staal. De provinsje Fryslân besloot om ook staalslakken in de Sintrale As te gebruiken. In het noordelijke deel van de weg zijn deze gebruikt bij ter hoogte van de afslag De Westereen, bij de faunapassage van De Falom, de onderdoorgang Dwarsloane en onder Dokkum bij de Stroobosser Trekvaart. 

Voor het gebruik van de staalslakken bij De Falom/Dwarsloane is bij de gemeente Dantumadiel op 22 oktober 2014 een melding gedaan voor het gebruik van 185.000 ton staalslakken. Uiteindelijk blijkt uit cijfers van de provincie Fryslân dat er in totaal 189.500 ton gestort is. Voor het weggedeelte net onder Dokkum bij de Stroobosser Trekvaart is op 17 november 2015 bij de gemeente Dantumadiel gemeld dat er 25.000 ton staalslakken gebruikt zullen worden. Op 27 november 2015 is er melding gedaan dat er 10.000 ton meer, dus 35.000 ton gebruikt is. 

PROBLEMEN MET STAALSLAKKEN IN DE SINTRALE AS

Eind 2017 en in het voorjaar van 2018 werd duidelijk dat er op twee locaties in de weg problemen zijn met uitstromend water dat pH verhoogd is en zware metalen in het milieu komen. Het gaat om het viaduct bij Dwarsloane/De Falom en bij de Stroobosser Trekvaart. Door de aannemers is hierna direct actie ondernomen om verdere schade te voorkomen.

GEMEENTE DANTUMADIEL STUURT VOORNEMEN LAST ONDER DWANGSOM

Omgevingsdienst FUMO heeft in september en december 2021 drie inspectiebezoeken gehad op de probleemlocaties in de Sintrale As. Er wordt door de FUMO geconstateerd dat er nog steeds pH verhoogd water in het milieu stroomt. 

Dit is aanleiding voor de gemeente Dantumadiel om begin maart  een procedure voornemen tot last onder dwangsom op te starten tegen de provincie. De gemeente wil dat de provincie voor 1 mei 2022 met een plan van aanpak komt. Daarin zal de provincie een oplossing moeten komen om het probleem met het pH-verhoogde water voor 1 januari 2023 op te lossen. Uiteindelijk besluit de gemeente Dantumadiel half juni 2022 om het voornemen last onder dwangsom niet voort te zetten. 

INHOUD FUMO RAPPORTEN BEKEND BIJ RTV NOF

Er zijn grote twijfels bij de Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO), aangaande de toepassing van staalslakken in de fundering van viaducten in de Sintrale As, dit blijkt uit toezichtsrapporten die in handen zijn van RTV NOF.

Er is namelijk, volgens de rapportage, te weinig rekening gehouden met alle risico’s die staalslakken met zich meebrengen. Ook is er in de toepassing niet goed genoeg gekeken naar de verhouding. Normaal zou dit 50 centimeter zand, om 50 centimeter staalslakken moeten zijn. Echter is bij het viaduct bij De Falom bewust, dan wel onbewust, gekozen voor 120 centimeter staalslakken om 30 centimeter zand. De FUMO spreekt wat de sandwichconstructie aangaat van een “groot manco”.

In het rapport is verder te lezen dat de FUMO constateert: “Met enige mate van zekerheid kan ook aangenomen worden dat op langere termijn uitloging (het uittrekken van mineralen uit vaste stoffen, na aanraking met water red.) zal plaatsvinden naar de onderliggende bodem en grondwater.”

AANNEMER HEIJMANS GAAT STAALSLAKKEN INPAKKEN

In mei 2022 geeft aannemer Heijmans aan dat zij als oplossing voor de staalslakken deze willen gaan inpakken in plastic folie. Het asfalt bij de locaties De Falom en de Dwarsloane zal worden verwijderd en de aanwezige staalslakken worden ingepakt in folie. Begin september 2022 wordt er door de aannemer gestart met de werkzaamheden. Er wordt gekozen om de weg in fasen af te sluiten. Het zogenoemde 2 – 0 systeem. Het inpakken van de staalslakken kan volgens de provincie gezien worden als landelijke primeur. Uiteindelijk is sinds het begin van de werkzaamheden in vier fasen afgesloten geweest en komt dit weekend een eind aan de werkzaamheden bij De Falom.

VERWIJDERING STAALSLAKKEN STROOBOSSER TREKVAART

De aanwezige staalslakken bij de Stroobosser Trekvaart zullen in eerste instantie 7000 ton staalslakken compleet verwijderd worden. Het is nog niet bekend wanneer dit zal gebeuren. De provincie Fryslân gaat het verwijderen van staalslakken in de Sintrale As bij Dokkum in eerste instantie zelf betalen. De provincie en de aannemer zijn er namelijk nog niet over uit welke partij verantwoordelijk is voor het verwijderen van de staalslakken.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail