Staalslakkendebacle Sintrale As: grote twijfels over uitvoering

DE WESTEREEN – Er zijn grote twijfels bij de Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO), aangaande de toepassing van staalslakken in de fundering van viaducten in de Sintrale As, dit blijkt uit toezichtsrapporten die in handen zijn van RTV NOF.

De problematiek rondom de staalslakken speelt al jaren, eind 2017 werd er al uittredend water geconstateerd bij het viaduct in de Lauwersseewei bij Dokkum, in het voorjaar van 2018 werd datzelfde ook bij de viaducten van zowel De Falom als de Dwarsloane geconstateerd. De provincie schatte toen in dat het probleem relatief klein was. In 2018 is er wel een opvangsysteem geplaatst, om het verontreinigde water af te voeren. September 2021 werd pas duidelijk wat voor omvang het probleem met zich meebracht en werd Provinciale Staten op de hoogte gebracht van de lekkages van verontreinigd water.

Druk op provincie neemt toe

In maart 2022 vroeg de gemeente Dantumadiel in een voornemen van het opleggen van een last onder dwangsom de provincie Fryslân, om voor 1 mei met een plan van aanpak voor een oplossing te komen. De provincie heeft via een advocaat met een zienswijze in de richting van de gemeente gereageerd. Op dit moment is er door een van de betrokken aannemers een Plan van Aanpak (PvA) geleverd, de ander had uitstel gevraagd tot 1 juni. De PvA moet na aanlevering nog door de partijen onafhankelijk beoordeeld worden. Tot nog toe is er dus nog geen officiële oplossing toegezegd of uitgevoerd. De gemeente Dantumadiel heeft naar aanleiding van het ‘staalslakkendebacle’ een melding gedaan bij het Openbaar Ministerie. Dantumadiel stelt in die melding, dat de provincie Fryslân ‘bewust calculerend’ te werk is gegaan. Of het Openbaar Ministerie strafrechtelijke vervolging instelt, is op het moment van schrijven nog niet duidelijk.

Sandwichconstructies en niet-juiste afwatering: “Groot manco”

Er lijkt bij de aanleg van de viaducten niet genoeg rekening gehouden te zijn met de zogenoemde productcertificaten van de staalslakken. Het komt er op neer dat de staalslakken als bouwstof zijn aangevoerd, maar uiteindelijk als afvalstof zijn toegepast. Er is namelijk, volgens de rapportage, te weinig rekening gehouden met alle risico’s die staalslakken met zich meebrengen. Ook is er in de toepassing niet goed genoeg gekeken naar de verhouding. Normaal zou dit 50 centimeter zand, om 50 centimeter staalslakken moeten zijn. Echter is bij het viaduct bij De Falom bewust, dan wel onbewust, gekozen voor 120 centimeter staalslakken om 30 centimeter zand. De FUMO spreekt wat de sandwichconstructie aangaat van een “groot manco”.

Gootsteenontstopper in de natuur

Ook kan het (regen)water wat er op het wegdek valt, via de staalslakken, uitstromen naar het oppervlakte- en grondwater. Het water wat uitstroomt, na aanraking met de staalslakken, heeft een pH-waarde van meer dan 12. Dat komt er op neer dat het water wat uitstroomt te vergelijken is met gootsteenontstopper. In het rapport is verder te lezen dat de FUMO constateert: “Met enige mate van zekerheid kan ook aangenomen worden dat op langere termijn uitloging (het uittrekken van mineralen uit vaste stoffen, na aanraking met water red.) zal plaatsvinden naar de onderliggende bodem en grondwater.” Door de tijdelijke oplossing, met het wegpompen van het (mogelijk) vervuilde water, probeert men op dit moment erger te voorkomen. Twee keer per week worden de opvangbakken langs de Sintrale As geleegd, in een tankauto.

De structurele oplossing zal het met folie inpakken van de staalslakken zijn. Of en wanneer dit plaatsvindt, is nog onduidelijk. De schade aan de natuur is op dit moment ook nog moeilijk in te schatten.

Tien miljoen kilo staalslakken meer gebruikt

Door het anders toepassen van de sandwichconstructie zijn er miljoenen kilo’s meer aan staalslakken in de fundering onder de weg gebruikt. Zo blijkt onder meer uit een brief van de gemeente Dantumadiel in maart 2022, dat er bij Dokkum in november 2015 een melding van het gebruik van staalslakken is herzien. Op die plek werd toen in plaats van 25.000 ton 35.000 ton gebruikt. Dat is een toename van 40 %.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail