BUITENPOSTEN/BURGUM – Op 29 juni is aan beide raden de evaluatie van de Werkmaatschappij 8KTD gepresenteerd. Een sterk rapport met een goede opbouw, dat helder onderscheid maakt tussen feiten en beelden en stevig is onderbouwd met verschillende bronnen. De samenwerking binnen de werkmaatschappij 8KTD ontwikkelt zich positief. Ook de kosten van de samenwerking per inwoner zijn gemiddeld in vergelijking met soortgelijke organisaties. Daarnaast geeft het rapport aan dat verdere organisatieontwikkeling noodzakelijk is maar dat dit tijd en focus vraagt. De evaluatie naar de kosten, effecten en resultaten van de Werkmaatschappij 8KTD is op verzoek en bij besluit van de gezamenlijke raden uitgevoerd door Bureau Berenschot. Daarnaast is er een benchmark uitgevoerd.
Evaluatie
Berenschot concludeert dat de ontwikkeling en verbinding binnen de Werkmaatschappij vragen tijd en focus. Zij zien dat er de afgelopen jaren veel ontwikkelingen zijn ingezet die de samenwerking versterken. Er is o.a. een missie en visie vastgesteld en de sturing op de samenwerkende gemeenten is versterkt Hoewel op papier de organisatie bestaat uit delen van beide gemeenten wordt het geheel al aangestuurd als één ambtelijke (fusie)organisatie. Als advies wordt meegegeven dat beide gemeenten tot een gezamenlijk bestuurlijke strategische visie komen. In de nabije toekomst staan de gemeenten nog meer opgaven te wachten dan er nu al spelen. De lokale ambities zijn door de gemeente zelf te bepalen maar de opgaven op landelijk en regionaal niveau vragen om een gezamenlijke visie. Helderheid en eenduidigheid over een stip op de horizon zijn nodig om de samenwerking ook op langere termijn succesvol te laten zijn. Tot slot beschrijft Berenschot vier uitgewerkte toekomstscenario’s waarbij ze de voor- en nadelen beschrijven.
Afscheiden
Een eerste toekomstscenario is om de werkmaatschappij te ontvlechten en alle domeinen, de medewerkers en alle bedrijfsvoeringsmiddelen weer onder te brengen bij de gemeenten Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen. De samenwerking tussen de gemeenten zou in dat geval weer plaatsvinden op basis van de eigen keuzevrijheid.
Doorontwikkeling van de werkmaatschappij 8KTD
Het tweede scenario is de doorontwikkeling van de huidige ambtelijke samenwerking met de werkmaatschappij 8KTD. De gemeenten blijven net als nu politiek-bestuurlijk zelfstandig met een eigen gemeenteraad, een eigen college van B en W, een eigen griffie(r) en gemeentesecretaris.
Bestuurlijke fusie: samen toewerken naar één gemeente
Het derde scenario is een herindeling van de beide gemeenten. Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel gaan dan ambtelijk én politiek-bestuurlijk op in één gemeente. De nieuwe fusiegemeente kan op verschillende manieren worden vormgegeven. Voor deze scenarioanalyse gaan we uit van een reguliere samenvoeging, waarbij beide betrokken gemeenten worden opgeheven.
Samen met een andere gemeente
Het vierde scenario is om de samenwerking te zoeken met (een) andere gemeente(n). Dat kan op veel verschillende manieren en in diverse samenstellingen. Het gaat hier om een variant waarbij een gemeente aansluit bij de bestaande 8KTD-samenwerking met als stip op de horizon een bestuurlijke fusie. Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel zoeken dus gezamenlijk de samenwerking met een andere gemeente van vergelijkbare of grotere omvang.
Benchmark
Als onderdeel van de evaluatie heeft bureau Berenschot ook een benchmark uitgevoerd ter onderbouwing en ondersteuning van het rapport. Een benchmark is een vergelijkend onderzoek waarbij de prestaties van vergelijkbare organisaties op identieke wijze worden onderzocht en met elkaar worden vergeleken. Conclusie is dat de kosten van de werkmaatschappij van een gemiddelde omvang zijn. Er is een kleine afwijking (5%) t.o.v. de referentiegroep.
Binnen de benchmark zijn ook cijfers te vinden die afwijken van vergelijkbare organisaties, deze kunnen mogelijk een gevolg zijn van gemaakte keuzes in dienstverlening, politieke keuzes of ambitieniveau.
Samenwerking
In 2014 is de Werkmaatschappij 8KTD gestart door de gemeenten Tytsjerksteradiel en
Achtkarspelen op basis van de wet Gemeenschappelijke Regeling. De organisatie is de afgelopen jaren steeds meer uitgebreid en bestaat uit ruim 400 formatieplaatsen die voor twee gemeenten werken. Daarnaast hebben Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel nog hun eigen teams beheer die samen ook nog eens bestaan uit 145 formatieplaatsen.
Vervolg
Het is nu aan beide raden om zich te beraden over het vervolg van de evaluatie met betrekking tot de samenwerking 8KTD. De raden hebben op 9 september de gelegenheid om vragen te stellen over het rapport. Op 16 september wordt het informerend behandeld in de raad van Tytsjerksteradiel en 14 oktober opiniërend in beide raden. In afwachting hiervan gaat de organisatie verder met de in gang gezette (door)ontwikkeling.