DOKKUM – Het Planbureau Fryslân heeft donderdag het onderzoek ‘Regionale Monitor Brede Welvaart 2024′ voor de regio’s Noordoost, Zuidoost, Zuidwest en Noordwest Fryslân bekend gemaakt. Onze regio: Noordoost Fryslân kenmerkt zich door een sterke mienskip. Er wordt veel aan vrijwilligerswerk gedaan. Inwoners hebben vertrouwen in elkaar en zijn tevreden over het leven. Echter, de druk op de mienskip neemt toe. De bevolking vergrijst en het aantal inwoners in de werkzame leeftijd neemt af. In verhouding zijn er meer oude bewoners, wat leidt tot een grotere zorgvraag. Omdat de beroepsbevolking afneemt, zijn er minder zorgverleners en mantelzorgers beschikbaar waardoor de druk op de zorg toeneemt. Daarbij vraagt de overheid steeds meer van inwoners qua maatschappelijke participatie.
Hoeveel extra kan er van inwoners worden verwacht? Zij doen al veel vrijwilligerswerk en mantelzorg. Is er nog mentale ruimte over? Inwoners ervaren meer stress en eenzaamheid dan een aantal jaar geleden. Ook neemt het wantrouwen in de overheid toe en maken inwoners zich zorgen over polarisatie. De vraag is tot welk punt de mienskip zorgzaam voor elkaar kan blijven bij deze toenemende druk.
Afnemende beroepsbevolking probleem voor regionale economie?
Er is sprake van een krappe arbeidsmarkt in Noordoost Fryslân, net als in de rest van het land. Werkgevers hebben moeite met het vinden van geschikt personeel. De verwachting is dat dit erger gaat worden. Er zijn in de afgelopen jaren minder kinderen geboren en de bevolking vergrijst. Dat betekent dat de beroepsbevolking afneemt in de komende jaren. Naar verwachting zijn er in 2050 bijna 5.000 minder inwoners beschikbaar voor de arbeidsmarkt in Noordoost Fryslân. Dat is een afname van zes procent ten opzichte van nu. Onzekere factoren die de arbeidsmarkt beïnvloeden zijn onder andere migratie en technologische ontwikkelingen. De komst van artificiële intelligentie (AI) gaat waarschijnlijk veel banen veranderen. De impact hiervan is nog lastig te voorspellen.
Groeiende strijd om invulling ruimte
Ruimte is schaars in Noordoost Fryslân. Er kan niet (eenvoudig) meer van bij gemaakt worden. Door verschillende ontwikkelingen, zoals klimaatverandering, de transitie naar hernieuwbare energie, het tekort aan woningen en het verduurzamen van de landbouw zal de ruimte de komende jaren opnieuw verdeeld moeten worden. De meningen van de inwoners van Noordoost Fryslân over het verdelen van de ruimte lopen uiteen. Ruimte voor het één staat op gespannen voet met ruimte voor het ander. De ‘strijd om de ruimte’ vraagt om ingrijpende maar weloverwogen keuzes.