LEEUWARDEN – DINGtiid, het adviesorgaan voor de Friese taal, kijkt terug op een bevlogen 2020. Ondanks de coronacrisis is hard gewerkt aan verschillende adviesnotities. Hierbij is gebruik gemaakt van expertise uit het Friese kennisveld. Ditzelfde Friese kennisveld kan echter nog veel meer samenwerken, bijvoorbeeld in de vorm van een kennisberaad, om zo de positie en de kansen van het Fries te versterken. Dat blijkt uit de adviesnotitie betreffende de kennis-infrastructuur van het Fries. De Provincie Fryslân heeft eind 2020 de eerste stappen gezet om in gesprek te gaan met de kennisinstellingen. Dat proces moet in 2021 verder gestalte krijgen aan de hand van werkgroepen en verder overleg. Ditzelfde geldt voor het adviesrapport van het gebruik van het Fries bij Rijksuitvoeringsorganisaties.
Twee zwaartepunten uit het jaarverslag 2020:
• Adviesnotitie ‘Kennisinfrastructuur van het Fries’
Op 1 december 2020 overhandigde DINGtiid de adviesnotitie ‘Op zoek naar nieuwe dynamiek’ over de Kennisinfrastructuur van het Fries aan gedeputeerden Sander de Rouwe en Sietske Poepjes. Voor dit onderzoek werden onderzoeks- en onderwijs(ondersteunende) organisaties op het gebied van de Friese taal in kaart gebracht. Het onderzoek moest onder andere duidelijk maken hoe meer kan worden samengewerkt tussen de kennisinstellingen van het Fries (zoals leerstoelen Fries, hogescholen, Fryske Akademy, Tresoar, CEDIN en Afûk) en hoe de aanwas van studenten Fries en de kennisoverdracht kunnen worden verbeterd (regeneratie).
Adviestraject
DINGtiid bracht in het kader van dit dossier van 22 tot en met 25 januari 2020 een werkbezoek aan Galicië, in Spanje, om te leren hoe de kennisinfrastructuur daar is ingericht. DINGtiid heeft gezien hoe de kennisinstituten daar onderling zijn verbonden en hoe de verbinding tussen kennis, maatschappij en onderwijs is. Verder sprak DINGtiid in het kader van dit onderzoek met verschillende kennisbestuurders en jonge kennisprofessionals. Het adviesrapport ‘Op zoek naar nieuwe dynamiek’, dat uit dit proces is voortgekomen, stelt dat de kennisinfrastructuur van het Fries kan worden verstevigd als spelers in het kennisveld beter samenwerken, bijvoorbeeld in de vorm van een kennisberaad. In zo’n vast overlegpunt kunnen alle onderzoeksinstituten en instellingen worden vertegenwoordigd, die het Fries als taal bestuderen en de kennis hierover verspreiden. Binnen zo’n kennisberaad kunnen onderling afspraken worden gemaakt over fundamenteel en toegepast onderzoek en over kennisoverdracht en regeneratie.
Verder kan een kennisberaad werken vanuit een duidelijk gemeenschappelijk doel, want samenhang tussen de verschillende projecten ontbreekt momenteel.
• Casestudy ‘Het gebruik van het Fries bij Rijksuitvoeringsorganisaties’
De Provincie Fryslân startte in 2020 met een follow-up van de casestudy ‘Het gebruik van het Fries bij Rijksuitvoeringsorganisaties’. In februari 2020 bood DINGtiid deze casestudy -uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK)- aan BZK en de Provincie Fryslân aan. DINGtiid voerde hiervoor gesprekken met medewerkers van Belastingdienst, RVO, UWV, DUO en de Meldkamer NoordNederland. We onderzochten of de organisaties taalbeleid hebben opgesteld, hoe hun taalhouding is en hoe zij in de praktijk omgaan met mondeling en schriftelijk gebruik van de Friese taal in hun contact met burgers.
Uit de casestudy bleek dat het gebruik van de Friese taal bij Rijksuitvoeringsorganisaties voortkomt uit de wens om de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn, en niet zozeer uit een wettelijke bepaling betreffende het Fries. Als vervolg bood de provincie, in samenwerking met de Afûk, de Rijksuitvoeringsorganisaties theoretische en praktische handvaten aan om taalbeleid op te stellen en uit te voeren. Dit proces wordt voortgezet in 2021.
Focus in 2021: Tussenevaluatie BFTK en rapportage Europees Handvest
In 2021 voeren Rijk en provincie een tussenevaluatie uit van de lopende Bestjoersôfspraak Fryske taal en kultuer 2019-2023 (BFTK). DINGtiid zal input leveren voor deze tussenevaluatie. Verder stelt het Rijk in 2021 weer een rapportage op over de implementatie van het Europees Handvest voor regionale en minderheidstalen. DINGtiid zal hier input voor leveren.