Op toaniel is elkenien fereale

“Earst spilen alinnich net-troude manlju Frysk toaniel, letter mochten ek troude manlju en net- troude froulju toaniel spylje. Folle letter wie toaniel ek foar troude froulju” aan het woord is Babs Gezelle Meerburg. Zondagmiddag 17 februari vertelde zij over 150 jaar Frysk amateurtoneel.

Stifting Amateur Toaniel Fryslân bestaat 100 jaar, maar al in 1860 speelde de toneelvereniging in Hallum het eerst Friese toneelstuk. Mâl út, mâl thús in herberg de Valk van Hallum. Babs Gezelle Meerburg vertelde erover tijdens haar levendige lezing in MFC Het Spectrum in Burdaard. Leden van de Burdaarder Toanielferiening Op, mar net út ‘e hichte, stonden haar hierin bij. Zij verzorgden de theatrale noot van de lezing door af en toe in te vallen als een van de grondleggers van het Friese toneel. Zoals Tsjibbe Gearts van der Meulen, maar ook typetjes als Sytske by de pinken.

Verzuiling in Toneel
Babs is lerarenopleider Nederlands en Frysk aan NHLStenden in Leeuwarden. Als secretaris is zij verbonden aan Op, mar út ‘e hichte. Babs dook in de geschiedenis van het Friese toneel. In de eerste helft van de 20ste eeuw was er de ferpyldering, verzuiling, ook het toneel ging hier in mee. Zo was het toneel georganiseerd volgens de verschillende zuilen, liberalen, socialisten, katholieken en de protestanten. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de eerste subsidiestromen op gang en werd het Friese toneel geprofesionaliseerd. Met als gevolg dat het onderscheid tussen de populaire cultuur, het dorpstoneel, en de professionele kunst, het wereldrepetoire, groter werd. Zo is aan de professionalisering onder andere Tryater te danken, opgericht in 1965.

100 jaar STAF
Het Frysk amateurtoneel droeg niet alleen bij aan de emanicpatie van de maatschappij, maar ook aan het culturele klimaat en de bevordering van het lezen en schrijven van de Fryske taal. “Sa is nimmen wilens it Fryske toaniel ‘ferliefd’, mar fereale” aldus Babs. In november 2019 komt het STAF met een theatrale en een muzikale voorstelling. Een stuk met een knipoog over 100 jaar georaniseerd toneel in Fryslân. De voorloper van het huidige STAF, Boun fan Fryske Toanielselskippen, werd op 6 december 1918 opgericht.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail