DOKKUM – Gemeenteleden en gasten van de Doopgezinde / Remonstrantse gemeente te Dokkum keken afgelopen zondag naar de documentaire “Om it leauwen en de sinnigens” van documentaire maker Annet Huisman (Omrop Fryslan). De aanwezigen gingen voor en na het zien van de documentaire met Annet in gesprek over de productie ervan. De documentaire gaat over de eerste vrouwelijke predikant Anne Zernike die op 5 november 1911 in de doopsgezinde kerk van de Knipe werd bevestigd. Niet iedereen had er vertrouwen in , een vrouw op de kansel. In de Leeuwarder Courant van 8 november 1911 stond: “ Zij beschikt over een helder stemgeluid en haar voordracht is kalm en waardig.”
Regisseur Annet Huisman en cameraman Ismael Lotz maakten in 2011 deze Friesland DOK over Anne Zernike. Het werd geen gewone documentaire, maar een docudrama. De scenes met Anne worden gespeeld door Henny Rinsma. Drie vrouwen, die een band hebben met Anne Zernike, vertellen haar verhaal: biografe Froukje Pitstra, toen theologiestudent Ietsje van der Meer – de Boer en Anneke Durkstra, kosteres van de doopsgezinde kerk van de Knipe.
Anne Zernike (1887 – 1972) was de dochter van twee wiskundigen. Anne was de eerste vrouwelijke theologiestudent aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en aan het Doopsgezind Seminarie. In Bovenknijpe ontmoette ze haar latere man, de kunstenaar Jan Mankes. Jan Mankes was toen al bekend aan het worden als kunstenaar. Zijn werk werd verkocht door een kunsthandelaar uit Den Haag. De onderwerpen die Jan Mankes schilderde waren onderwerpen van dichtbij: het landschap bij de Knipe, de dieren in de achtertuin, zelfportretten en de portretten van zijn ouders. Anne hield van zijn kunst: ‘Zo fijnzinnig, zo ingetogen. Zo stil. Wat voor iemand ben je, als je zo de geest van iets kunt vangen?’ In 1915 trouwden ze.
Om Jan zijn gezondheid verhuisde het echtpaar naar Den Haag. Maar de zeelucht was toch niet goed voor Jan. Het bleek dat hij TBC had en ze verhuisden naar de Veluwe. In 1920 overleed Jan Mankes op 30 jarige leeftijd. Anne en Jan hadden een zoon: Beint.
De DORE gemeente is in het bezit van een schilderij van Beint. Anne Zernike was bevriend met ds. Agniet Frevel (predikant DoRe gemeente van 1931 – 1960) en Fem Steenbergen en heeft hen een schilderij geschonken. Frevel en Steenbergen hebben het schilderij later aan de gemeente gegeven.
Het is nu 100 jaar na de dood van Jan Mankes. In museum MORE in Gorsel is dit jaar een tentoonstelling te zien met de topstukken van hem.