Markeerpunt van Marco Goldenbeld ‘Te zien in aflevering 83’

BURGUM – Op het trottoir van Schoolstraat 27 staat sinds 1993 een Markeerpunt voor de Openbare Bibliotheek. De geometrische sculptuur van Marco Goldenbeld (1957) bestaat uit drie verticale elementen van rvs die een gespiegeld driehoekig element van gepatineerd koper dragen. Binnen in de verticale delen van dit monumentale werk staan schrifttekens uit verschillende culturen. Gerhild van Rooij Cultuurrubriek Te zien in… 83.

Marco Goldenbeld
Marco Goldenbeld is op 2 december 1957 in de stad Utrecht geboren als zoon van twee beeldhouwers, Jop Goldenbeld en Annet Haring. Beiden maakten ze vrij werk en werk in opdracht waarvan een deel in de openbare ruimte te zien is. Van moeder Annet Haring staan enkele figuratieve bronzen beelden in gemeente Achtkarspelen en gemeente Tytsjerksteradiel. Haar Boartsjende bern* (1981) verbeeldt drie spelende kinderen in een rond klimrek voor CBS De Finne, Buorrefinnewei 2 in Jistrum. Haar Hamster Ko (1980) aan de Tsjerke Buorren 2 in Droegeham stelt een boer en koopman voor die onderhandelen over de magere Drogehamster koe.

Geometrisch abstract
Moeder Annet Haring en vader Jop Goldenbeld werkten beiden figuratief. Het vrije werk van hun zoon Marco Goldenbeld is geometrisch abstract en zijn werk in opdracht ligt daar vaak dichtbij, ook als er enige gestileerde figuratie in is te herkennen. Marco studeerde vanaf 1976 aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, en sloot de opleiding in 1981 af, richting monumentale kunst beeldhouwen. Van begin af is hij succesvol in zijn vak. De kunstenaar is lang lid geweest van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers en in 2021 veertig jaar werkzaam als monumentaal kunstenaar in beeldhouwkunst en toegepaste kunst.

Docent en opdrachten
Marco is als beeldhouwer bekend van zijn vele monumentale beelden in de openbare ruimte en andere opdrachten waaronder toegepaste kunst. Zijn kennis en ervaring heeft hij op nieuwe generaties overgedragen. In de periode 2001-2009 gaf Marco de oriëntatiecursus voor de Academie voor beeldende Kunsten en Vormgeving Minerva in Groningen. In de periode 1991-2012 gaf hij les in centrum Parnas in Leeuwarden, en na sluiting van Parnas geeft hij vanaf  2013 tot nu toe les in zijn eigen beeldhouwschool Atelier Goldenbeld.

Atelier
Marco Goldenbeld werkt in zijn atelier aan de Oudebildtdijk 878 in Sint Jacobiparochie vlakbij het wad. Boven het nabijgelegen werelderfgoed de Wadden sprankelt het licht en de ruimte van de polders met weids uitzicht biedt de kunstenaar eveneens alle ruimte om het licht en schaduw spel van alles wat in dat landschap staat waar te nemen. Zijn werken in de openbare ruimte lijken geometrische tekens in het landschap, zelfs als ze zoals het Markeerpunt in Burgum in het straatbeeld staan. Het beeld in de lange winkelstraat in de hoofdplaats van gemeente Tytsjerksteradiel valt al van ver op, ook al worden er fietsen tegenaan geplaatst. De lijnen en vormen trekken de aandacht, zoals de bedoeling is van een kunstzinnig Markeerpunt.

Combinaties materiaal
Goldenbeld werkt in zijn atelier het meest met staal, dat materiaal geeft hem de vrijheid om zijn eigen vormen steeds verder te ontwikkelen. ** De kunstenaar combineert de staalsoorten rvs (roest vast staal), cortenstaal of aluminium wel met brons, koper, hout of natuursteen als graniet of marmer en hij werkt ook met kunststof. In zijn beeld Samenwerking uit 1991, in het groene perk aan Hoofdstraat 81 voor het gemeentehuis in Beetsterzwaag combineert hij bijvoorbeeld cortènstaal met graniet. Die materialen combineerde hij ook in zijn monument voor Drenkelingen, nabij de Grote kerk in Sint Annaparochie.

Schrifttekens
De sculptuur in Burgum is in 1993 geplaatst. De opgaande delen zijn drie gelijkvormige staanders van roestvrijstaal. Ze vangen en weerkaatsen veel licht en zijn breed en dik. Dankzij het licht zijn de aan de vier binnenzijde aangebrachte gegraveerde schrifttekens goed zichtbaar. De ‘zilverwitte’ tekens verwijzen subtiel naar literatuur in hedendaagse en oude vreemde talen.

Staanders en transparantie
In 1994 maakte Goldenbeld in opdracht van Rederij Doeksen drie gelijkvormige Scheepsvormen voor de terminals en havens van Harlingen, Vlieland en West-Terschelling. De rvs standers van die Scheepsvormen zijn ranker en daarmee transparanter dan de staanders in het Markeringsteken. De gestileerde scheepsvormen bovenop de staanders tekenen zich meer tegen de lucht af, alsof ze daar zweven. Die transparantie zou in de Schoolstraat niet werken, de omgeving is er te vast. Met nauwere straat, bomen en straatmeubilair als lantaarnpalen. Wel is er ruimte tussen de diagonaal geplaatste staanders om als passant tussendoor naar de gevel met entree van de openbare bibliotheek te kijken of vanaf de entreezijde naar de straat en tegenoverliggende winkelpanden.

Geometrie
Een van de terugkerende vormen in het werk van Goldenbeld is de driehoeksvorm, vaak gespiegeld en bijna een ruit zoals in het element van gepatineerd koper bovenaan het Markeerpunt voor de bibliotheek. De ruit en driehoeken komen in meerdere werken voor. Het hoog plaatsen van een geometrische vorm wordt ook wel door andere kunstenaars toegepast, bijvoorbeeld door Aizo Betten in zijn Kinetische kubus (1995) aan de Bekemalaan, Warffum of zijn prachtige, transparante werk van verzonken laswerk van hoekprofielen (2009) aan de Heirweg, Visvliet. Bij Aizo zijn die tekens geen constante in het werk, bij Marco Goldenberg wel. Hij kan eindeloos variëren  met de driehoek en ook met de ruitvorm. Soms stijgt de driehoek op vanaf de grond, soms staat deze recht op of hoog boven de grond en een andere keer zijn driehoeken in het beeldende werk vervlochten met andere materialen en delen.

Literaire schatten
In de sculptuur Markeerteken in Burgum zijn twee gespiegelde driehoeken diagonaal in de staanders geplaatst. De driehoeken geven samenhang en lichtheid aan het beeld. De donkerder tint van het groenig gepatineerde koper waarvan de driehoeken zijn gemaakt, steekt af tegen de blanke staanders, die door de driehoeken heen steken. Het element bovenin de in het gelid opstijgende delen lijkt een symbolisch afdak ter bescherming van de schatten van de bibliotheek, waaraan de letters in de sculptuur  refereren. De staanders zijn even strak van vorm en net zo naast elkaar geplaatst als de boekenkasten in de bibliotheek.

Werkwijze
De gemeente Tytsjerksteradiel gaf Marco opdracht om dit beeld voor deze locatie te ontwerpen. Wanneer bij een opdracht, de locatie en het budget bekend zijn, borrelt het bij de kunstenaar en ontstaat het ontwerp langzaam uit schetsen en daarna maakt hij het werk van materiaal als karton en draden. Wanneer hij de ideale verhoudingen en vorm heeft gevonden voor een beeld op precies die locatie, maakt hij schaalmodellen en een stappenplan voor de uitvoering. De informatie en achtergrond van de specifieke locatie brengen hen altijd op ideeën.

Opdrachten
Opdrachten voor kunstwerken op specifieke locaties, zoals de bibliotheek, doen een appèl op de creativiteit van de beeldhouwer. Het ontwikkelen van een beeld helpt de kunstenaar om in het atelier oplossingen te vinden en te kunnen uitvoeren wat hem voor ogen staat. Die uitbreiding van zijn kennis en ervaring past Marco Goldenbeld ook toe in zijn vrije werk, zoals te zien op reeksen solo en groepsexposities en bij beeldenroutes. Goldenbeld heeft een herkenbaar oeuvre opgebouwd. Hij is een meester in het afstemmen van vormen op de omgeving van de locatie en weet op abstracte wijze te refereren aan het door opdrachtgevers voorgestelde onderwerp of thema.

Foto’s:
Gerhild van Rooij: Driehoekige element in Markeerteken, Goldenbeld
Keunstwurk:          Markeerteken, Marco Goldenbeld, Schoolstraat Burgum
Gerhild van Rooij: Schrifttekens in Markeerteken bij bibliotheek

Gerhild van Rooij, Curator Galerie Bloemrijk Vertrouwen, Aldtsjerk
Cultuurrubriek Te zien in …. aflevering 83

* Beide beelden staan centraal in Te zien in … nr. 20 en nr. 34 voor toen RTV Kanaal 30, nu RTVNOF Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel.
** TIP Zie marcogoldenbeld.nl en Marco Goldenbeld in zijn atelier:
GPTV: Uit de KUNST Marco Goldenbeld: ‘Als je niet meer zoekt, gebeurt er niets.’ – YouTube

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail