Donderdagavond gaf prof. dr. Mladen Popović een lezing over de Dode Zeerollen in de Doopsgezinde/Remonstrantse kerk aan de Legeweg. De Dode Zeerollen behoren tot ons werelderfgoed en de kerk zat ook bij deze bijzondere lezing weer afgeladen vol, tot grote vreugde van predikant Yvonne Hiemstra.
Professor Popović, directeur van het internationaal bekende Qumran Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen, leidt daar een intensief en grootscheeps onderzoek naar de Dode Zeerollen en hun vele nog niet ontrafelde geheimen. Mladen Popović wordt gezien als dé Dode Zeerollen-expert in Nederland. De eerste rollen, gevonden vlakbij Qumran in elf grotten dicht bij de kust van de Dode Zee werden in 1947 ontdekt door bedoeïenen; later werden nog veel meer (delen van) rollen gevonden door archeologen. De rollen (van o.a. leer) verkeren soms in zeer erbarmelijke staat. In totaal zijn er ongeveer 1000 manuscripten (in dit geval ‘geleerde teksten’ aldus Popović) gereconstrueerd. De langste rol heeft een lengte van 9 meter, andere minieme stukjes rol bevatten slechts fragmenten tekst. De ontdekking van deze rollen is volgens kenners één van de belangrijkste archeologische vondsten ooit. Ze zijn geschreven voor en rond het begin van onze jaartelling, en bieden een unieke blik op het ontstaan van wat wij later de Bijbel zijn gaan noemen.
‘De rollen functioneren als een ware tijdmachine voor ons, ze brengen ons dichter bij Jezus en laten ons zien wat mensen lang geleden dachten, wat ze lazen en hoe ze schreven. Een wereld is voor ons opengegaan’, aldus Popović, ‘het is puur empirisch materiaal dat ons in staat stelt de totstandkoming van het Oude Testament beter te kunnen begrijpen. Het is fascinerend om 2000 jaar terug in de geschiedenis te kunnen stappen, de mensen áchter deze teksten te ontdekken, leren kennen en begrijpen! De rollen laten zien dat er nog geen vaststaande teksten waren van het Oude Testament maar dat er juist diversiteit van teksten was. Ze vormen de wortels van onze hedendaagse cultuur’.
De gedreven onderzoeker Popović wil met behulp van kunstmatige intelligentie (artificial intelligence) uitvinden wie de Dode Zeerollen hebben gemaakt en gekopieerd. Daarvoor zoekt hij in een project van het Ubbo Emmius Fonds steun van een breed publiek. Popović wil nog heel graag de Dode Zeerollen digitaal analyseren. De verwachting is dat met vooruitstrevende technieken voor patroonherkenning en beeldverwerking de individuele tekstschrijvers kunnen worden herkend. Zo wordt het mogelijk te achterhalen wie welke teksten schreef, of er één of meerdere mensen aan een tekst werkten en hoe belangrijk hun rol was. Zo is het mogelijk de Dode Zeerollen en de cultuur waar zij uit voortkwamen nog beter te begrijpen.
Mladen Popović bleek een begenadigd verteller die zijn verhaal doorspekte met veel humor. Hij beschikt over een enorme dosis parate kennis van de Bijbel en de Dode Zeerollen. Er was veel ruimte voor interactie met het publiek dat ademloos toehoorder was en volop ruimte kreeg om vragen te stellen. Na afloop waren er bloemen, gebak en gelegenheid om na te praten met de spreker over dit bijzondere onderwerp. Predikant Hiemstra dankte Mladen Popović hartelijk voor zijn komst en haar ‘kerkelijk team’ dat deze avond mede mogelijk gemaakt had op organisatorisch gebied. Het was weer een mooie bijeenkomst aan de Legeweg.
De kosten voor het bijwonen van de lezing waren 5 euro per persoon en zullen geheel ten goede komen aan vervolgonderzoek ten behoeve van de Dode Zeerollen.
Voor meer informatie kunt u terecht op www.rug.nl/qumraninstitute
Voor het onderzoek kunt u kijken op www.rugsteunt.nl