LEEUWARDEN – Kunstfestival SKOFT eert kunstenaar en organisator Lode Pemmelaar (1942 –1997) op diverse locaties is zijn kunst en daarop geïnspireerde kunst te zien. Popacademiestudent Marijke Huisman (voorheen Noardeast Fryslân) schreef een gedicht over een doos van Lode dat op kaart is uitgebracht. Jacintha van Beveren uit Wierum nam voor haar jutvogel dezelfde opengevouwen rode doos als basis. Te zien…64.
RTV NOF publiceerde in mei een verslag op de website en een videoverslag getiteld ‘Jacintha van Beveren maakt mondkapjes met de Friese vlag erop’. Jacintha produceert al sinds 19 maart in Wierum uitwasbare katoenen mondkapjes met ruimte voor los filter. Daarnaast maakt ze niet draagbare mondkapjes van jutmateriaal. Die creaties zijn deel van haar vrije werk en gemaakt van dezelfde gejutte voorwerpen als haar series jutvogels, die ze maakte op jute ondergrond en op mini-canvassen, gepresenteerd op mini-ezels.
Atelier Jutvogel in Wierum
Sinds 31 augustus 2019 heeft Jacintha in Wierum haar ‘Atelier Jutvogel aan de Waddenzee’, gelegen op Skuonmakkerspaad 1 en met de ingang 10 meter verder schuin tegenover Glasschitteringen aan de Ternaarderwei. Jacintha geeft daar workshops ‘jutvogels maken’. Haar eigen creaties van aan de Waddenzeekust gejut natuurlijk materiaal en zwerfafval toonde ze op diverse plaatsen en exposities, ook buiten Friesland in bijvoorbeeld Den Haag en dit jaar onder meer in Vakwurk locatie Burgum. Daarnaast komt werk ter grootte van een sigarettenpakje in diverse locaties in Friesland onder de aandacht via het nationale project pakje Kunst waarbij uit oude omgebouwde automaten voor 4 euro nu een Pakje Kunst getrokken kan worden.
SKOFT eert Lode Pemmelaar
November 2020 staat het meerdaagse kunstfestival SKOFT van Kunstpromotie Leeuwarden in het teken van Lode Pemmelaar (1942 –1997), maar in verband met corona in een bescheiden opzet. De kleine oeuvre-expositie in Galerie Westerkade van Henk Dillerop en Aleida is nog een weekend te zien. Ik zag werk van Lode nooit eerder in een lage ruimte, maar het komt goed uit en er staat en hangt ook nog werk rond het thema Lode Pemmelaar van Jenny Piso, Happy van der Heide, Evelyne Korfage. Uit de Pakje Kunst automaat kwam tijdens mijn bezoek landschappelijk werk van Wia Bouma. Zelf trok ik ‘Jutvogel op opengevouwen doos’ van Jacintha, ze schrijft daarbij: ‘A jutvogel a day keeps the plastic away from the birds. Jutvogels zijn kadootjes van de zee, die te vinden zijn langs de vloedlijn. Alsof de zee wil zeggen: “Dit is voor jullie, ik hoef het niet meer.”
Opengevouwen doos
De uitgeknipte zeildoekvorm die de achtergrond vormt, is losjes geïnspireerd op de contouren van het monumentale kunstwerk ‘Opengevouwen doos’ van Lode Pemmelaar in de expositie in Leeuwarden. Naast dit verstilde werk in rood op zachtrode ondergrond hangt er nog een kleinere gele doos van Lode in de expositie. Hij studeerde van 1960 tot 1965 aan de Koninklijke Academie van beeldende kunsten in Den Haag, woonde vijf jaar in Dordrecht en kwam in 1971 naar Leeuwarden. Zijn opengevouwen doos is hyperrealistisch weergegeven, in de kleur en de lijnen van de vouwen en uitsparingen van hoeken en flappen is geen enkele oneffenheid te zien. Het jutwerk van Jacintha wordt juist gekenmerkt door rafeligheid in vorm en materiaal.
Jutvogel
De doosvorm van gejut rood zeildoek is onregelmatig uitgeknipt en de inkepingen vallen weg onder de vastgenaaide jutvogel van blauw visnet. De eend dobbert op water dat bestaat uit een knoop van een groen en een blauw endje verweerd touw. Daaronder is een naturel wrakhoutje bevestigd met witte plastic kraal. Is de kraal eens pok, of stelt het houtje een strand voor met plastic zwerfvuil? In 2020 is het vijfentwintig jaar geleden dat stichting Kunstpromotie Leeuwarden werd opgericht. Lode was één van de oprichters. De stichting organiseert kunstevenementen als Skoft om een breed publiek laagdrempelig kennis te laten maken met kunst.
Laagdrempelig
Pakje kunst en de jutvogels van Jacintha passen binnen dat concept. Lode gaf heel precies en met schijnbare eenvoud uitvergrote voorwerpen weer zoals garenklosjes, tekengerei, lucifer en dozen. Het enige laagdrempelige in zijn werk was dat wat erop stond uitgebeeld, herkenbaar was. Tegelijk leken sommige werken door het grote formaat en de positie van de voorwerpen een abstractie. De kunst in de pakjes van Jacintha lijkt op het eerste gezicht ook een abstracte stapeling van zwerfmaterialen, tot de kijker al of niet dankzij haar tekst de vogel herkent.
Gedicht Marijke Huisman
Marijke Huisman dicht en zingt. Ze is een oud-leerling van het Dockinga college in Dokkum en studeert nu aan de Minerva Academie voor Popcultuur in Leeuwarden. Marijke vindt het een eer dat ze een gedicht mocht schijven bij kunst van Lode Pemmelaar. Zijn schilderijen hingen in solo-exposities in het Fries Museum en het Princessehof, De Librije (Zwolle), Museum ’t Coopmanshus (Franeker). Zijn grafiek hing in groepstentoonstellingen in Frechen (Duitsland), Brussel en Antwerpen (België), Bradford (Engeland), San Francisco (VS), Krakow (Polen) en verschillende Franse musea. Ze had nooit durven dromen dat haar gedicht in witte letters op een reproductie van de opengevouwen rode doos op witte ondergrond van Lode zou staan en op kaart en dat het samen met zijn werk en dat van anderen in een expositie te zien zou zijn.
Zo simpel is het niet
Op vijf van de zeven uitgevouwen delen van de doos speelt Marijke met taal. Op de onderflappen staat “zo simpel als ik lijk zo ben ik niet” en met die woorden sluit ze ook de tekst op de middenvlakken van de doos af. Bij opdrachten kon Lode Pemmelaar zijn meesterlijke eenvoud tonen, maar simpel was zijn werk nooit. Bij een grafiekopdracht voor een treincoupé koos hij als onderwerp een nog ‘echt’ kartonnen treinkaartje, voor een zeefdruk voor het PEB drie gekleurde elektriciteitsdraadjes. Die ontwerpen zijn, net als de zeefdruk rode opengevouwen doos en zijn muurschilderingen in de provincie Friesland, monumentaal.
Tekst en foto’s Gerhild van Rooij, Curator van Galerie Bloemrijk Vertrouwen, Aldtsjerk
TE ZIEN 64
Fotobijschriften:
1e Pakje kunst jutvogel J. van Beveren op opengevouwen doos naar L. Pemmelaar
2e Gele doos Lode Pemmelaar, Happy van der Heide bij haar werk
3e Kaart: Gedicht Marijke Huismans, beeld Lode Pemmelaar
www.rtvnof.nl/video-jacintha-van-beveren-maakt-mondkapjes-met-de-friese-vlag-erop
www.kunstpromotieleeuwarden.nl