Kritiek op systeem snelheidscontrole Waddenzee

LAUWERSOOG/HARLINGEN – Het gebruik van Automatic Identification System (AIS), voor betere handhaving op de Waddenzee, is onbetrouwbaar en een inbreuk op de privacy. Dat zegt Sunniva Fluitsma van de Algemeene Schippers Vereeniging. Fluitsma reageert op de aanbeveling van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) van afgelopen week. De onderzoeksraad schrijft dat het gebruik van data, zoals AIS- en radargegevens, nodig is om te handhaven op snelheid en vaargedrag.

De raad heeft onderzoek gedaan naar de situatie op het Waddengebied naar aanleiding van het ongeluk tussen de snelboot Tiger en watertaxi De Stormloper. Daarbij kwamen vier mensen om het leven. Het lichaam van een van hen, de 12-jarige Riemer uit Sexbierum, is nog altijd niet gevonden. Een belangrijke conclusie was dat beide schepen te hard voeren, en dat dat ook structureel is gedaan op de plek van het ongeluk. Tegelijkertijd concludeert de onderzoeksraad dat de handhaving van Rijkswaterstaat op snelheid in de praktijk niet realistisch is. Dit komt omdat de schippers ter plaatse moeten betrappen. De onderzoeksraad komt daarom met een aanbeveling, om de handhaving te verbeteren.

Foutmarge

Fluitsma zegt dat het gebruik van AIS niet geschikt is voor snelheidscontroles omdat het onbetrouwbaar is. “Het systeem heeft een foutpercentage van 17 procent. Daar kun je niet mee handhaven. Een overtreding hoort met zekerheid vastgesteld te zijn, en daar kun je hier niet van spreken.” Schepen zouden in werkelijkheid regelmatig op andere plekken zijn dan waar websites als Marinetraffic aangeven dat ze zijn. “Regelmatig zien de scheepseigenaren hun eigen schip op een heel andere plek varen, soms zelfs over land.”

Privacy

Daarnaast zou het systeem een inbreuk zijn op de privacy van de bemanning en schippers, die vaak op het schip wonen. Fluitsma begrijpt niet dat het wordt overwogen. “We zouden het onvoorstelbaar vinden als trackers op auto’s verplicht zouden worden, terwijl men dat voor de binnenvaart geen enkel probleem lijkt te vinden.” Er zijn al langer zorgen over privacy van de schippers. Daarom heeft het juridisch adviesbureau Considerati in 2017 onderzoek gedaan naar privacy. Dat onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. In het onderzoek staat ook dat de locatiegegevens wat kunnen zeggen over routines en voorkeuren van een individu. “Ook kunnen uit deze gegevens conclusies worden getrokken die een impact kunnen hebben op de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene. Het verwerken van deze persoonsgegevens brengt daarom ook een verhoogd risico met zich mee.” Fluitsma heeft dezelfde zorgen. “Zo horen wij al van drugs in containers die makkelijk te volgen zijn door criminelen omdat het binnenvaartschip zo makkelijk te volgen is.”

Verlopen convenant

Als laatste heeft Fluitsma kritiek op de overheid, omdat er al sinds 2006 in afspraak is dat dit AIS-systeem nooit zou worden gebruikt voor handhaving. Tegelijk staat in het onderzoek van Considerati dat het convenant, waar deze afspraak met de overheid in staat, al is verlopen en er geen nieuw convenant is.

Fluitsma: “Een verplichting tot gebruik van AIS is er alleen gekomen omdat de overheid heeft beloofd dit nooit als opsporingsmethode te gebruiken. Wij houden de overheid aan haar belofte.” De vraag is wat het ministerie zal doen met de aanbeveling. In 2015 stond minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) nog wel achter het convenant. In een brief aan de Tweede Kamer schreef ze over AIS: “De gebruikte apparatuur is bedoeld voor verkeersbegeleiding, calamiteiten en milieudoeleinden. De apparatuur is ongeschikt voor de handhaving van snelvaren.” Wat minister Harbers van de aanbevelingen vindt, is nog niet duidelijk. Vorige week liet hij in een schriftelijke reactie weten dat hij er snel naar zal kijken. “Het ministerie gaat hard aan de slag om snel invulling te kunnen geven aan deze aanbevelingen. De officiële kabinetsreactie volgt in het eerste half jaar van 2024.”

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail