KAART: Dantumadiel één van de eenentwintig gemeenten met iedere zondag gesloten supermarkt

DAMWALD – Op zondag nog even vlug om een pak suiker naar de supermarkt voor het bakken van een cake. De gemeente Dantumadiel is één van de eenentwintig uitzonderingen in Nederland waar de supermarkten geen enkele zondag open mogen. Wel is in de verordening bepaald dat er maximaal vijf feestdagen zijn waarvoor een uitzondering geldt. Zo waren de Albert Heijn, Poeisz en de Plus in De Westereen op Tweede Kerstdag ‘gewoon’ open. In 94 % van de gemeenten is er in de buurt een supermarkt waar je wel minimaal één keer per maand op een zondag terecht kunt. Dat blijkt uit onderzoek van RTV NOF naar de regels over winkeltijden in de verordeningen van 342 gemeenten in Nederland. Hoe zit het in Nederland met de regeling van winkeltijden?

Waar liggen de andere twintig gemeenten die vasthouden aan de zondagsrust en de winkels iedere zondag in de hele gemeente gesloten houden? 

Winkeltijdenwet, Winkeltijdenverordening en Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet

De Winkeltijdenwet bepaalt wanneer en hoelang winkels open mogen zijn. Deze wet bepaalt dat winkels alleen tussen 6 uur ’s ochtends en 10 uur ’s avonds open mogen zijn en niet op zon- en christelijke feestdagen. De gemeenteraad kan bij verordening vrijstelling verlenen van het verbod open te zijn op zon- en christelijke feestdagen.Verder kan een gemeente ook een vrijstelling geven voor winkelopening tussen 10 uur ‘s avonds en 6 uur ‘s ochtends. Dit is bijvoorbeeld bepaald door de gemeente Amsterdam. 

Gemeenten hebben via een Winkeltijdenverordening beleidsvrijheid. Zo kan er bepaald worden dat winkels alleen open zijn in een bepaald gebied. De gemeente Ede heeft besloten alleen de winkels in Ede centrum te openen. Vrijheid is er ook in de openingstijden van de winkels. Zo zijn er gemeenten waar van 8 uur ‘s ochtends tot 8 uur ‘s avonds open zijn. In andere gemeenten is er alleen op de middag de mogelijkheid inkopen te doen. Verder is er de bevoegdheid om vrijstelling te verlenen in verband met de toeristische aantrekkingskracht van een gemeente. Voorbeelden hiervan zijn de Zeeuwse gemeenten Borsele en Schouwen-Duivenland. 

Naast de Winkeltijdenwet is er ook het Vrijstellingenbesluit. Dit besluit bevat landelijke vrijstellingen voor bepaalde categorieën winkels, bijv. winkels in ziekenhuizen, benzinestations, wegrestaurants, winkels in stationsgebouwen. In dit besluit stond tot 2014 een speciaal artikel dat zondagsbepaling in de Winkeltijdenwet niet geldt voor het verkopen van voor directe consumptie geschikte eetwaren en alcoholvrije dranken op de zondag. De gemeente Dantumadiel heeft hier gezien de lokale omstandigheden in haar Winkeltijdenverordening een uitzondering gemaakt. Verkoop van oliebollen op de zondag dit jaar was daarmee sowieso al uitgesloten.  

De gemeenten bepalen in de Winkeltijdenverordening ook nadere regels over de winkeltijden op de feestdagen en op 4 mei. Een gemeente kan zo bepalen dat winkels niet op zondag open zijn, maar wel op bijvoorbeeld Tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, Tweede Pinksterdag en Tweede Kerstdag. Zes gemeenten, naast Dantumadiel hebben dit specifiek in hun verordeningen bepaald. 

 

 

Gemeenten waar de supermarkt op zondag voorlopig dicht blijft

De gemeenten waar men nog vasthoudt aan de zondagsrust volgt de lijn van de zogenaamde Bijbelgordel. Het geloof speelt hier van oudsher een grote rol in de samenleving. Dantumadiel is de enige Friese gemeente waar de winkels op zondag gesloten blijven. Voor de provincie Flevoland geldt dat alleen in Urk. In Noord-Brabant blijft in de gemeente Altena de zondagsrust in ere en blijven de winkels dicht. In Overijssel zijn er twee gemeenten, Staphorst en Zwartewaterland, waar de winkels dicht blijven.Barneveld, Bunschoten, Renswoude en Woudenberg zijn de gemeenten in Overijssel waar op zondag niet gewinkeld wordt. 

Zeven gemeenten in de provincie Gelderland houden vast aan de sluiting van winkels op zondag. Het gaat om de gemeenten Elburg, Neder-Betuwe, Nunspeet, Oldebroek en Putten. In de zevende gemeente Hattem is voor de coalitie van  ChristenUnie, PvdA/GroenLinks en D66 de zondagsopenstelling bespreekbaar. Er zal een onderzoek plaatsvinden of er bij winkeliers behoefte is aan een mogelijkheid om op zondag open te gaan.Na het onderzoek zal de uitkomst besproken worden met het college van B&W en de gemeenteraad om te kijken of er voldoende draagvlak is voor openstelling op zondag. 

In Zuid-Holland zijn op dit moment nog vijf gemeenten waar de winkels op zondag niet open zijn. Dat zijn Alblasserdam, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Katwijk en Ridderkerk. In deze gemeente heeft Partij 18PLUS in 2022 aan het begin van de nieuwe raadsperiode met een initiatiefvoorstel waarin zondagsopenstelling mogelijk wordt gemaakt. In het collegeprogramma van Ridderkerk staat dat er geen voorstellen komen voor wijziging van de zondagsopenstelling.

 

Hoeksche Waard: supermarkt zondagmiddag open, overige winkels op bepaalde zondagen

In de Zuid-Hollandse gemeente Hoeksche Waard is in de verordening bepaald dat supermarkten een vrijstelling hebben. Daar mogen deze winkels open op de zondagmiddag. De oliebollenkramen hebben in deze gemeente wel een mogelijkheid gekregen om op zondag 31 december 2023 hun oliebollen te verkopen. Verder mogen overige winkels op de door het college aangewezen zondagen tussen 12.00 uur en 18.00 uur open zijn in bepaalde gebieden open zijn. Dit jaar heeft deze gemeente een onderzoek onder inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisatie gehouden over invulling en activiteiten op de zondag. In 2024 komt hierover een voorstel aan de raad.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail